Volgens Voedselbanken Nederland worden op dit moment 70.000 Nederlanders geholpen met een wekelijks voedselpakket. Mensen met hypotheekschulden, bejaarden, uitgeprocedeerde asielzoekers zonder verblijfstatus, alleenstaande bijstandsmoeders en ZZP’ers. Hun vrij besteedbare inkomen (na aftrek vaste lasten) ligt onder 45 euro per week voor een alleenstaande.
Volgens Oxfam is Nederland de nummer één in de wereld als het gaat om de beschikbaarheid, kwaliteit en prijs van voedsel. Wij leven in één van de rijkste landen ter wereld. Waarom zijn er hier dan voedselbanken?

Nederland biedt iedereen een sociaal vangnet, maar kennelijk is dat niet voldoende voor bepaalde groepen mensen. Voor de politiek een lastig gegeven: erkennen dat armoede in Nederland voorkomt, betekent dat je er wat aan moet doen. Maar de voedselbanken rapporteren 20% toename van het aantal klanten in 2013. In 2012 vroeg LTO Noord daarom afdelingen om aandacht te schenken aan het werk van lokale voedselbanken. Sommige afdelingen en leden deden dit al.

Gemengde reacties
Uit de reacties bleek de gevoeligheid rond dit onderwerp. Daarom hield LTO Noord in juli 2012 een internetenquête onder 1200 leden. Van de 325 reacties was bijna 70% positief. Van de respondenten geeft 11% al hulp aan voedselbanken, vooral met uitgesorteerde maar nog prima eetbare aardappelen, groenten en fruit.

Er waren ook gemengde en negatieve reacties. De belangrijkste: dit is symptoombestrijding. Armoedebestrijding is een overheidstaak. Angst voor marktverstoring. En: kan iedereen zo maar klant van de voedselbank worden? Antwoord: nee, je moet onder de negen euro vrij besteedbaar per dag zitten, dit wordt gecontroleerd door een onafhankelijke derde instantie.

'Straks zit ik zelf bij de voedselbank'
Andere leden voelden zich niet geroepen gezien hun eigen inkomenspositie: “Als het zo doorgaat, beland ik straks zelf bij de voedselbank”. Verder: vragen over logistiek en aansprakelijkheid: wat als een product niet (meer) goed bewaarbaar is en iemand wordt ziek na consumptie? Antwoord: je kunt met voedselbanken afspraken maken over ophalen van een product en wettelijke aansprakelijkheid. De voedselbanken stemmen af met de voedselautoriteit (NVWA).

Boeren en tuinders hebben rol
Mijn stelling: LTO heeft een rol te spelen. Boeren en tuinders produceren voedsel. Alles wat er daarna mee gebeurt, is een afgeleide. Voedsel is ons onderwerp. Humanitaire gronden staan voorop. Maar er zijn ook belangen. Voedselvoorziening, 52 jaar na de start van het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid, is wereldwijd een belangrijker thema dan ooit. 840 Miljoen mensen hebben een chronisch voedseltekort. Wereldwijd groeit het aantal te voeden monden met 80 miljoen per jaar. Miljarden mensen kennen een tekort aan onmisbare bouwstoffen als vitamine A en ijzer. Anderhalf miljard mensen eten kennelijk verkeerd en zijn te dik.

Te goedkoop, maar niet om weg te gooien
Voedsel is te goedkoop. Waarom gooit de gemiddelde Nederlander anders kennelijk 45 kg voedsel per jaar weg? Dat gaat ons aan het hart. Voorkomen van verliezen in de keten kan bijdragen aan oplossingen. Maar voor productie van voldoende, gezond voedsel verdient de producent ook een eerlijke prijs. Deze discussie biedt LTO de kans om dat te opnieuw te benadrukken.

Dit artikel verscheen afgelopen weekend ook in de printeditie van Nieuwe Oogst, het weekblad van LTO Nederland

Fotocredits: voedselbanken.nl