© Foodlog 2005 - 2024
De eetwil bekent
Dit bordje hangt aan aan de monumentale gevel van Kromme Nieuwegracht 3 in Utrecht. Daar woonden 's winters de baronnen Van Tuyll tot Serooskerken. Het kolossale pand huisvest nu een bekende secretaresse-opleiding. De dame die schreef dat ze een vrije geest had, was Belle van Zuylen, een Van Tuyll die bekend werd onder die eigennaam. Een eigenzinnige en wereldberoemd geworden Utrechtse dame die besloot te breken met alle conventies van het adellijke milieu van de van Tuylls. Ze liet zich niet uitnodigen om te dansen, maar vroeg zelf een man, een doodzonde in haar 18e eeuw. Zo deed ze wel meer waarmee ze bewees helemaal los te komen van haar opvoeding en conventies. Belle had duidelijk een vrije wil.
In een belendend lijntje over afvallen en Tegenwicht tegen onze leefomgeving die alleen maar tot eten aanzet, hadden we het over de vrije wil en intrinsieke motivatie om af te vallen.
Sinds we het erover hadden, zit me iets dwars. Ik erger me nl. kapot aan mezelf. Een tijdje geleden besloot ik voortaan niet meer de fles wijn die open was ook leeg te drinken. Dat deed ik nl. altijd als een taakstraf die ik met veel plezier vervulde. Tot ik echt moest constateren dat ik óf voortaan m'n hemd over m'n broek zou moeten dragen óf de taakstraf beëindigen. Ik besloot tot het laatste en raakte de kurkentrekker en schroefdoppen een tijdje helemaal niet meer aan. Het ging goed en ik besloot weer 'ns wat te gaan drinken. Af en toe. En, verdorie, die taakstraf sluipt er weer in.Nog wat. Ik werk vaak tot in de kleine uren. Dan sluip ik naar de koelkast en eet ik die leeg. Kaas, vleeswaar. Soms nog een paar chips erbij. Ik wil het niet, maar doe het wel. Goddank bak ik 's nachts geen eieren en plunder ik de boel ook niet altijd. Maar als het gebeurt, gebeurt het toch echt tegen m'n wil.
Ik ben niet vrij, al kan ik kiezen en denk ik zo vrij als een vogel in de lucht. Wel vrij denken, maar niet vrij zijn om niet te eten en drinken.
Ergert u zich ook weleens aan uw etende zelf, of ben ik de enige?
Deze 'eetwil' verloopt met horten en stoten. En dat terwijl als een rode draad die (on)vrije wil door praktisch alle Foodlogonderwerpen heen loopt.
Je kon erop wachten. Guillaume komt aanzetten met de predestinatieleer, Sartre en de verantwoordelijkheid van het individu voor eigen daden.
Over welke vrije wil hebben we het hier? Ik deed een poging deze te omschrijven:'De mogelijkheid te besluiten iets wel of niet te doen, zonder interne of externe beperkingen die deze keuze bepalen’.
Interne beperkingen. Lees Swaab c.s. er eens op na, Guillaume.
Externe beperkingen. De maatschappij, het milieu, de regelgeving, etc.
Het bestaan van externe beperkingen betekent niet dat daarmee de grens getrokken is. Het kind dat te horen krijgt om niet uit de suikerpot te snoepen, zal het niet laten. De volwassene die 180 rijdt, heeft daar blijkbaar aandrang toe, al wil hij het niet. De rem op uitwassen wordt bepaald door de mogelijkheden die het individu zelf heeft meegekregen.
Niet voor niets kennen we het begrip 'ontoerekeningsvatbaar'.
Die gaat op voor de aantoonbaar zieken van geest.
De ouwe vader van Guillaume sprak: “Wetten zijn er om excessen te voorkomen, niet om de menselijke vrijheid te beperken”. Definieer maar eens wat excessen zijn en wanneer de menselijke vrijheid wordt beperkt!
Guillaume zelf: 'Geen behoefte aan overheidsregulering mbt tot het roken op zich, wel behoefte aan regulering, dat er geen oude fietsbanden in verwerkt worden.' Hij spreekt zich dus uit voor de vrijheid van het individu om te roken en daarmee de gezondheid aanwijsbaar in gevaar te brengen, maar dan moet dat gif wel zuiver gif zijn. Tja.
En dan onder b., de verantwoordelijkheid voor je daden.
Nee, natuurlijk kun je in de samenleving, in normale omstandigheden, geen beroep doen op je 'onvrije wil' wanneer je een misdaad begaat. Dat zou immers het einde van de rechtstaat betekenen. Dat neemt niet weg dat wetenschappers mogen beargumenteren en aantonen dat die vrije wil wel heel beperkt is en dat het brein, waarin de beslissingen worden genomen, al heel vroeg zodanig gevormd is dat de kiem is gelegd voor die latere handelingen, ook de kwalijke.
Onze eetwil bestaat dus, maar is niet vrij.