Prijzen gehalveerd
Op RetailDetail zegt Christian Gustin (Belgische Fruitveiling): "Door de crisis met Rusland zijn de prijzen gedaald tot een dieptepunt dat we in geen tien jaar meer hebben meegemaakt. Producenten krijgen nu minder dan de helft van wat ze vorig jaar in deze periode voor hun appelen en peren kregen. Gemiddeld ontvangen telers van appelen en peren nog 25 cent per kilo, niet eens voldoende om uit de kosten te komen." Veel telers moeten bij de bank overbruggingskredieten aanvragen om hun plukkers te kunnen betalen, of uitstel van betaling op hun uitstaande leningen.
Ook voor Nederlandse telers zijn de prijzen gehalveerd: van 50 naar 25 cent de kilo. De NOS meldt: 'Een aantal telers heeft het faillissement aangevraagd.'
Nieuwe steunmaatregelen nog niet bekendgemaakt
De EU heeft snel na het begin van de importstop een pakket steunmaatregelen van 125 miljoen euro beschikbaar gesteld. Nadat bleek dat van deze regeling misbruik werd gemaakt, is de regeling opgeschort. Deze week zou de EU met een nieuwe, 'more targeted', regeling komen, maar dat is nog niet gebeurd. Naar verwachting worden maandag de nieuwe steunmaatregelen bekend. Boerderij meldt daarover: De nieuwe regeling zal gebaseerd worden op de omvang van de export van producten naar Rusland per lidstaat in dezelfde periode vorig jaar. Bronnen in Brussel melden dat de twaalf landen die het zwaarst getroffen worden door de Russische boycot een bedrag per land krijgen. Daarnaast zal er nog een generieke envelop komen waar producenten uit alle lidstaten gebruik van kunnen maken.
Fotocredits: 'fruit', Hans Splinter
Ha, net een account aangemaakt.
Grappig hoe weinig mensen eigenlijk weten wat er zoal in de afzetketen van bijvoorbeeld peren gebeurt.
Eerste misverstand: de veiling is één afnemer. Nee, de veiling is een samenwerkingsverband van boeren waar gezamenlijk product wordt aangeboden aan meerdere afnemers die allen kunnen bieden op een partij. Simpeler kan ik het niet uitleggen.
Tweede misverstand: fruittelers, want daar heb ik het dan nu over, zijn maar voor de kleine helft georganiseerd in coöperatieve veilingen. De rest zoekt afzet via eigen verkoopkanalen, groothandel en exporteurs (ruw gezegd, wederom).
Derde misverstand: Klakkeloos wordt hier die € 0.50 van elkaar overgenomen en dan wordt vervolgens wat slim gedaan met die 218%, wat trouwens rekentechnisch klopt. Feitentechnisch echter niet. De (inkoop) middenprijzen voor peren die supers kochten lagen in september ver beneden de € 0.50 per kg. Ga op zijn dieptepunt maar uit van € 0.25 per kg geleverd product. Volgens Bartjens is de marge dan € 1.59 minus € 0.25 = € 1.34, Uitgedrukt in percentage op de inkoopprijs 636%. Overigens is de middenprijs voor de teler niet € 0.25, maar eerder € 0.20, vanwege het feit dat er ook altijd een bepaald percentage klasseII geproduceerd wordt, alsmede incourante maatsortering , alsmede uitval.
Misverstand 4 is dat die marge voor supers onterecht gevonden zou worden. Als fruitteler ben ik het daar absoluut mee oneens. Wij bieden aan, zij verkopen met vette marges. Dit is niet verboden en juich ik toe. Door de vette marges wordt er alles aan gedaan om ons product zo aantrekkelijk mogelijk bij de consument te brengen. Dat doen ze goed en daar mogen ze hun brood mee verdienen. Als we bijv. als boeren die marge naar ons zelf toe willen schuiven, dan moeten we gewoon zelf direct vermarkten of een super starten. We leven tenslotte in een vrij land en we willen geen jankers genoemd worden. Ik wil het niet als een misverstand aan tippen, maar een winkelprijs van € 1.59 per kg is voor een consument peanuts als je dat afzet tegen een jaarlijkse consumptie van minder dan 10 kg peren per jaar. Consumenten worden niet getroffen door 'hoge' voedselprijzen. Inkomensaandeel dat naar al ons voedsel gaat ruwweg 12%...
Hier is niet over gesproken in de reacties, maar wel van belang gezien het artikel: natuurlijk komen telers in de knoei. Met de huidige prijzen gesorteerd houdt een teler minder dan 0 over. Simpel te staven met het volgende sommetje :
- gemiddelde plukprestatie per uur 160 kg peer. Gemiddeld bruto loon seizoensarbeid € 14.40. Kosten per kg € 0.09
- gemiddelde transportkosten voor telers in Nederland per kg € 0.02
- provisie veiling gemiddeld 5% (schatting, ben geen lid) € 0.0125
- sorteer- en verpakkingskosten € 0.12 per kg
Totaal kosten per kg € 0.245, zo bezien kan ik dus beter op vakantie gaan dan mijn product van de bomen te halen. Prijs op basis van directe afzet, koelkosten per kg bij afzet vanaf 5 dagen na de pluk tot eind juli jaar erop € 0.03 tot € 0.14 per kg extra.
Kostprijs van een kg peer voordat deze geplukt wordt kan op eenzelfde stapsgewijze manier opgesteld worden en is afhankelijk van een aantal bedrijfsspecifieke zake, maar ligt in Nederland op minimaal € 0.30 per kg (kosten aanplant en insteek, kosten productieverlies aanvangsjaren, algemene bedrijfskosten, bemesting- en gewasbescherming, mechanisatie, gebouwen, erf, machines, werkuren snoei, bemesting, gewasbescherming, controle, vergaderingen, vruchtdunning, tja, ik vergeet een hoop, gooi maar onder algemene kosten...)
Al met al logisch dat telers momenteel in de knoei komen. Onder normale omstandigheden zou ik het afdoen als 'keiharde marktwerking' en 'jongens, niet zeuren, anders ga je maar bij de gemeente werken'.
Wat me nu echter enorm steekt is het volgende. De publieke opinie was na vliegramp massaal voor sancties tegen Rusland. Ik als teler was er faliekant op tegen. Hoewel ik beslist de slimste niet ben, had ik al direct in de gaten wat er zou gebeuren: Rusland gooit zijn grenzen dicht voor landbouwproducten, vervolgens krijgen we te maken met een overspannen afzetmarkt binnen de EU, prijzen donderen onevenredig hard in elkaar.
En boeren zullen/zouden gecompenseerd worden: ja, ja. Dus niet, want als ik weet dat ik vanaf nu voor die compensatiefooi moet gaan werken, dan ga ik gegarandeerd failliet, dus gebruik maken van deze optie is een grafscenario.
Vanaf het begin heb ik dit voorzien en het erge is dat ik zelfs aan mijn vrienden niet kan uitleggen dat we in feite nergens in gecompenseerd worden. Je wordt in het algemeen weggezet als een zeurpiet die toch al leeft van subsidies.
Nu, de feiten zullen niet liegen. Over een jaar zullen de directe gevolgen zichtbaar zijn. Hopelijk uit het leed zich slechts in faillissementen en niet in verder persoonlijk leed (eerste zelfmoordgeval is inmiddels bekend). Een boerenbedrijf is meestal een eenmansbedrijf, het hoofd is meestal capabel en rekent het zichzelf aan als het slecht draait en is vaak bereid om jaren zwarte sneeuw te zien door toch vooral verder te gaan; als het dan niet lukt, dan is het mentaal bijna niet meer op te brengen om het leven weer op te pakken. Beste lezers: besef dat en draag dit eens uit, want ik geloof niet dat ik een woord lieg of overdrijf.
Mensen, ik reageer eenmalig, ik hoop dat jullie enig begrip gekregen hebben van wat er aan de boeren keukentafel leeft deze dagen.