Rogier Schulte, hoogleraar Farming Systems Ecology aan de WUR sinds 2017, werkte 20 jaar aan de verduurzaming van de melkveehouderij in Ierland voor hij remigreerde naar Nederland. Mede dankzij hem heeft Ierland nu een van de meer klimaatvriendelijke melk- en vleesproductiesystemen ter wereld. Schulte moet nog wennen aan het navelstaarderige landbouwbeleid in Nederland. “Ierland is zich ervan bewust dat het een klein eiland is. Zodra zich een probleem voordoet, gaan ze eerst over de grens kijken. Daar kunnen wij ook baat bij hebben.”

Klimaatneutraal van 1,1 naar 2 koeien per hectare
In zijn verhaal laat Schulte zien dat de kloof tussen de maatschappelijke verwachtingen en de feitelijke landbouwsituatie in heel Europa nergens zo groot is als in Nederland. Maar er is meer mogelijk dan nu gebeurt. Volgens zijn onderzoek kun je 1,1 vleeskoe op een hectare grasland klimaatneutraal houden en in zijn Ierse project wordt gezocht naar manieren om dit te verhogen naar 2 koeien per hectare. Dat kan onder meer door koeien te fokken op een lagere methaan-uitstoot, want die verschilt sterk per ras en per individuele koe. Ook groenbemesters telen en zeewier aan het voer toevoegen bieden mogelijkheden. Landschapselementen zoals hagen en stukjes bos zorgen voor CO2-opslag.

Schulte vertelt over zijn Lighthouse Farms-project, waarin hij wereldwijd elf landbouwkundige lichtbakens heeft aangewezen: bedrijven die zodanig vooruitlopen dat ze “al beantwoorden aan de maatschappelijke vraag van 2050” en die bovendien economisch rendabel zijn. Van die 11 bedrijven zijn er 6 biologisch, maar er zitten ook bedrijven bij die meer industrieel van opzet zijn, zoals een kaviaarkwekerij waar ook melkvee wordt gehouden in Letland.

Emissies: sinds 2005 geen vooruitgang
Voorafgaand aan het verhaal van Schulte legt Gert Jan van den Born, senior beleidsonderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving, in kort bestek uit hoe de uitstoot van de landbouw zich sinds 1990 heeft ontwikkeld. Uit zijn grafieken blijkt dat de broeikasgasemissies van de Nederlandse landbouw vrijwel volledig voor rekening komen van de veeteelt (methaan en lachgas) en de glastuinbouw (kooldioxide). Tussen 1990 en 2005 is er vooruitgang geboekt, maar sindsdien is de situatie weer wat verslechterd.

Het Akkoord van Parijs vraagt om een reductie van 95% sinds 1990; op dit moment is het nog geen 20%. Het gesprek negeert de glastuinbouw en gaat dieper in op de veeteelt. Voor andere milieudoelen dan klimaat is het beeld wisselend: de nitraatnorm voor grondwater is bijna overal gehaald, maar voor het oppervlaktewater is meer nodig om in 2027 de Europese normen te halen. De ammoniakemissie is na 1990 fors gedaald, maar begint na 2010 weer wat op te lopen. Het einde van de melkquotering in 2015 heeft geleid tot meer ammoniak en broeikasgassen uit de melkveehouderij.

Voor liefhebbers van rundvlees heeft Schulte een hoopvolle boodschap: rood vlees uit Nederland kan veel gezonder en klimaatvriendelijker dan het nu is. Hopelijk kan hij de Nederlandse landbouw helpen om over het tuinhekje heen te kijken.

Dit is het eerste deel dat gaat over Naar een klimaatneutrale landbouw in 2050.

De Green Deal van de Europese Commissie mikt op een klimaatneutraal continent in 2050, en elke winst op dit tijdschema kan helpen. Daarmee hebben we nog maximaal dertig jaar voor een transitie naar een fossielvrij landbouw- en voedselsysteem. Een enorme opgave. Maar de landbouw kan ook CO binden in de bodem.

De volgende keer gaat het in een paneldiscussie wederom over Naar een klimaatneutrale landbouw in 2050. Hoe zorgen we dat er ruimte ontstaat voor kopgroepen? De panelleden zijn:
  • Frederike Praasterink, lector Future Food Systems, HAS Den Bosch
  • Dirk Duijzer, Rabobank en Topsector Agro&Food
  • Prof. Rogier Schulte, Wageningen University & Research


  • Partners
  • Slow Food Youth Network (SFYN)
  • Transitiecoalitie Voedsel
  • Rode Hoed


  • Mediapartner
    Foodlog.nl

    Deze debatserie wordt mede mogelijk gemaakt door
  • Agrifirm
  • Did-it
  • Rabobank
  • Royal Cosun
  • Timeli
  • Triodos Foundation


  • In deze reeks verschenen eerder dit jaar:
  • Het interview met Herman Wijffels: ‘Het tijdperk van het individu is voorbij, ook in de landbouw’
  • Het panelgesprek met Melanie Peters van het Rathenau Instituut, Alex Datema, melkveehouder en voorzitter van BoerenNatuur, Lianne de Bie, directeur van Slow Food Youth Network en Foodlog-initiator Dick Veerman: ‘Het grote gesprek moet gevoerd worden, anders blijven we rommelen’


  • Dit artikel afdrukken