Veeteelt betekenis

Veeteelt is een essentieel onderdeel van de landbouwsector, ook wel agrarische sector, in Nederland. In deze tekst gaan we dieper in op de betekenis van veeteelt, wat het precies inhoudt, de verschillende soorten (extensieve veeteelt en intensieve veeteelt), en de 10 grootste uitdagingen waarmee Nederland wordt geconfronteerd op dit gebied.

Wat is Veeteelt?

Veeteelt is een vorm van veehouderij. Het is de tak van landbouw (agricultuur) waarbij boeren dieren houden voor verschillende doeleinden, zoals voor voedselproductie, of voor wol of leer. Het doel van veeteelt is het fokken en onderhouden van gezonde dieren die voldoen aan de menselijke behoeften. Daarbij zijn er 2 belangrijke soorten veeteelt: extensieve veeteelt en intensieve veeteelt.

Wat is intensieve veeteelt

Intensieve veeteelt is een vorm van intensieve landbouw. Het is gericht op maximale opbrengst op een beperkte ruimte. Dieren worden vaak in stallen gehouden en krijgen speciaal samengesteld voer. Hoewel het efficiënt is voor voedselproductie, roept het vaak vragen op over dierenwelzijn en milieu-impact. Ook is het niet-grondgebonden. Dit betekent dat ze niet gebonden zijn aan land voor hun voedselvoorziening. De intensieve veehouderij wordt gedefinieerd als een niet-grondgebonden agrarisch bedrijf waarin het houden van vee of pluimvee de hoofdzaak is.

In Nederland heeft de intensieve veehouderij zich voornamelijk ontwikkeld op zandgrond. Typische intensieve veehouderijen zijn de varkenshouderij, pluimveehouderij en de vleeskalverhouderij. Pelsdierfokkerij en aquacultuur zijn meestal vormen van intensieve veehouderij. Intensieve veeteelt is de tegenhanger van extensieve veeteelt.

Wat is extensieve veeteelt

Bij extensieve veeteelt worden groepen (graas)dieren gehouden op grotere, vaak natuurlijke, weilanden waar ze toegang hebben tot ruimte en ‘natuurlijke voeding’. De dieren eten het voer van of dat op eigen grond bij het bedrijf wordt verbouwd. Dit gaat dan vaak om gras voor grazende dieren zoals bijvoorbeeld koeien, schapen of geiten op bijvoorbeeld heidevelden, berghellingen en steppes, maar ook op armere gronden, zoals zandgronden, grazen kuddes op grote stukken grasland.

Bij extensieve veeteelt staat het welzijn van dieren centraal, en er wordt gestreefd naar duurzaamheid en een laag milieueffect. In tegenstelling tot intensieve veeteelt, is extensieve veeteelt wel grondgebonden. Dit houdt in dat mest van de dieren wordt gebruikt voor de eigen landbouwgrond. In de Lage Landen komt deze vorm van veeteelt niet veel meer op grote schaal voor. Extensieve graasdierbedrijven vind je in Nederland op de Waddeneilanden, in het rivierengebied en veenweidegebieden. Buiten Nederland komt het op grote schaal voor in onder meer Argentinië, Australië, Rusland, de VS, Zuid-Afrika en Namibië, Ethiopië en in de Afrikaanse landstreek Sahel.

Intensivering van de (Nederlandse) landbouw

De veehouderij heeft een ontwikkeling doorgemaakt van kleinschalig en divers naar grootschalig en gespecialiseerd. Vroeger werd de landbouw in Nederland vooral bedreven door gemengde bedrijven. Toen rond 1850 de prijzen voor dierlijke producten stegen, gingen boeren zich steeds meer toeleggen op dierlijke productie waarvoor goedkope plantaardige producten konden worden geïmporteerd om als diervoeder te gebruiken.

Na de Tweede Wereldoorlog kwam de intensivering van de landbouw in een stroomversnelling, met name na Europese afspraken uit 1958. Voedseltekorten moesten voor eens en voor altijd uitgebannen worden. Het devies was: “nooit meer honger”. Het landbouwbeleid richtte zich op het maximaliseren van de opbrengst, zodat er genoeg eten was voor iedereen. Prijzen van voedsel moesten laag blijven, waardoor de landbouwproductie flink omhoog moest. Schaalvergroting en kostprijsverlaging lukte onder meer door mechanisatie. Hiermee ontwikkelde de Nederlandse landbouw zich tot hoogproductieve, kennisintensieve en internationaal concurrerende sector.

Uitdagingen voor Nederland in de veeteelt

Nederland wordt geconfronteerd met diverse uitdagingen op het gebied van veeteelt. Hieronder een aantal van de grote uitdagingen:

- Milieudruk: een van de meest dringende uitdagingen voor de veeteelt is het verminderen van de milieu-impact. Intensieve veeteelt kan leiden tot milieuproblemen zoals waterverontreiniging en uitstoot van broeikasgassen.

- Dierenwelzijn: de ethische behandeling van dieren is een groeiende zorg voor consumenten en regelgevende instanties, het welzijn van dieren staat dan ook steeds meer in de schijnwerpers. Uitdagingen hierbij zijn onder meer het bieden van voldoende ruimte, toegang tot buitenlucht en het verminderen van stressvolle omstandigheden, ook tijdens de slacht.

Gezondheidsrisico's: veehouderijen kunnen bijdragen aan ziekteverspreiding, waaronder zoönosen die van dieren op mensen kunnen overgaan. Ziekte-uitbraken onder vee kunnen ook de voedselvoorziening bedreigen en economische gevolgen hebben. Denk bij dit onderwerp aan vogelgriep, varkenspest en de recente Covid-19 pandemie.

- Ruimtegebrek: Nederland heeft beperkte ruimte, wat de expansie van de veeteelt bemoeilijkt. Waar is ruimte voor wat? Nederland staat voor een ruimtelijke ordeningsvraagstuk.

- Voedselkwaliteit en wet- en regelgeving: de kwaliteit en veiligheid van vlees en zuivelproducten moeten worden gehandhaafd. De sector moet voldoen aan strenge nationale en internationale voorschriften.

- Duurzaamheid: vraagstukken rond afval (gewasresten, voedselresten, procesafval, mest, compost), herkomst veevoer, uitstoot broeikasgassen, antibioticagebruik, ruimte voor natuurlijk gedrag van dieren, kringloopgrootte spelen een rol als het gaat om duurzaamheid.

- Marktvolatiliteit: de veeteeltsector is gevoelig voor prijsschommelingen op de markt.

- Consumentenbewustzijn: consumenten eisen steeds vaker transparantie en duurzaamheid. Consumenten verschuiven naar diervriendelijkere en duurzamere voedselkeuzes, zoals plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel. De veeteelt staat voor de uitdaging om aan deze veranderende vraag te voldoen en innovatieve producten te ontwikkelen die zowel milieuvriendelijk als gezond zijn. Ook wil ze weten waar een product vandaan komt en wat er allemaal mee is gebeurd.

- Technologische innovatie: het omarmen van nieuwe technologieën kan helpen bij het verbeteren van efficiëntie en duurzaamheid, maar kan zich ook in rap tempo ontwikkelen.

Veeteelt: betekenis voor Nederland

Veeteelt is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse landbouwsector. Daarbij heb je intensieve landbouw, gericht op efficiency en een optimale opbrengst en is niet-grondgebonden (gebouwgebonden), en extensieve landbouw, gericht op voedselproductie op meer hectare grond met minder input van zaken als kunstmest, veevoer en gewasbeschermingsmiddelen. Beide hoeven elkaar niet te bijten. Nederland staat wel voor belangrijke vraagstukken, waarbij de vraag is welke richting we als land op gaan. Foodlog verzamelt voor jou het laatste nieuws, zodat je altijd op de hoogte bent.