1 min
Supermarkten hebben vaker ongezonde aanbiedingen dan gezonde aanbiedingen. Wie is verantwoordelijk voor onze gezondheid: de overheid, de supermarkten of wijzelf? Dat vraagt Trouw.
Het antwoord van techniek-filosoof Bas Haring (Universiteit Leiden): “Dat is zonder twijfel de verantwoordelijkheid van de overheid. Het is logisch dat een consument geneigd is om te profiteren van aanbiedingen en daarom eerder cola koopt als die afgeprijsd is. Het is ook logisch dat een supermarkt geld wil verdienen, en daarom mensen verleidt om producten te kopen die ze lekker vinden. Dit heeft een problematisch gevolg: mensen die geen frisdrank kopen, moeten meebetalen aan de gezondheidskosten van anderen die wel regelmatig frisdrank drinken. Want we weten donders goed dat het nuttigen van veel suiker op de lange termijn kan leiden tot obesitas of diabetes. In de economie heet zo’n probleem een externaliteit: er worden kosten gemaakt door derden, maar zij draaien niet voor die kosten op, omdat die in de toekomst liggen."
Ethica Fleur Jongepier (Radboud Universiteit, Nijmegen) ziet het net een beetje anders en vindt dat bedrijven zich niet hufterig mogen gedragen: “Het is prima om de vrije markt de vrije markt te laten, wanneer die naar behoren functioneert. Maar dat gebeurt nu niet, want er wordt burgers schade toegebracht. En deze schade is goed te voorzien. Sterker nog, bedrijven weten maar al te goed dat mensen na een lange werkdag moe en hongerig zijn, en dat ze dan suiker en vet willen. Die kwetsbaarheid van individuen wordt nu uitgebuit. Het is in dat kader moeilijk vol te houden dat enkel overheden of individuen verantwoordelijk zijn. Het is hoog tijd dat we bedrijven aanspreken op hun onvermijdelijke publieke en morele rol."
Het antwoord van techniek-filosoof Bas Haring (Universiteit Leiden): “Dat is zonder twijfel de verantwoordelijkheid van de overheid. Het is logisch dat een consument geneigd is om te profiteren van aanbiedingen en daarom eerder cola koopt als die afgeprijsd is. Het is ook logisch dat een supermarkt geld wil verdienen, en daarom mensen verleidt om producten te kopen die ze lekker vinden. Dit heeft een problematisch gevolg: mensen die geen frisdrank kopen, moeten meebetalen aan de gezondheidskosten van anderen die wel regelmatig frisdrank drinken. Want we weten donders goed dat het nuttigen van veel suiker op de lange termijn kan leiden tot obesitas of diabetes. In de economie heet zo’n probleem een externaliteit: er worden kosten gemaakt door derden, maar zij draaien niet voor die kosten op, omdat die in de toekomst liggen."
Ethica Fleur Jongepier (Radboud Universiteit, Nijmegen) ziet het net een beetje anders en vindt dat bedrijven zich niet hufterig mogen gedragen: “Het is prima om de vrije markt de vrije markt te laten, wanneer die naar behoren functioneert. Maar dat gebeurt nu niet, want er wordt burgers schade toegebracht. En deze schade is goed te voorzien. Sterker nog, bedrijven weten maar al te goed dat mensen na een lange werkdag moe en hongerig zijn, en dat ze dan suiker en vet willen. Die kwetsbaarheid van individuen wordt nu uitgebuit. Het is in dat kader moeilijk vol te houden dat enkel overheden of individuen verantwoordelijk zijn. Het is hoog tijd dat we bedrijven aanspreken op hun onvermijdelijke publieke en morele rol."
O, je bent cynisch. Dan snap ik je.
De samenleving vraagt niets. Waaruit blijkt dat dan? De samenleving mindert niet uit eigen beweging. Als het goedkoper is koopt ze zelfs meer. Alleen minder als het niet meer is te betalen. Overheid en bedrijven doen aan pappen en nathouden. Al die belastingen en winsten laten ze niet lopen en de schoorstenen van de gezondheidsindustrie dienen ook te roken. Dat is geen doordraven maar de bittere werkelijkheid.
Theo, ik zou het bij het onderwerp willen houden en constateer dat de samenleving iets vraagt van zowel overheid als bedrijven. Dat gaat sneller dan bedrijven en overheid zich realiseren.
Inzicht was doorgaans mijn fort.
Welnee, hoe kom je erbij? Ik had voor gedrag altijd een 8. En jij?
Theo, draaf je niet een beetje door?
Mensen zijn groepsdieren volgens ethologen (gedragsbiologen in gewoon Nederlands).