Armzalige voeding van onze ouderen die afhankelijk zijn van zorg is een schandvlekje op de welvaartstaat, maar er komt wel wat meer aandacht voor. De Rotterdamse arts Canan Ziylan promoveerde op het onderwerp en ze krijgt terecht veel aandacht voor haar onderzoek. “Ondervoeding wordt vaak niet tijdig gesignaleerd, omdat ouderen zich er ook niet van bewust zijn. Veel ouderen zijn blij dat ze afvallen of ze hebben het niet in de gaten. Ondervoeding gaat gepaard met spierverlies en daardoor wordt een oudere zwakker. Maar die zwakte wijten ze aan ouderdom en daarom gaan ouderen er niet mee naar de huisarts,” zegt ze in een interview.

Op Foodlog Live mocht het kraampje van Carezzo zich verheugen op de belangstelling van de oudere bezoeker. Het bedrijf is gespecialiseerd in eiwitverrijkte voeding en maakt smakelijke sappen, soepjes, brood en zelfs cake die zich het best laten omschrijven als eiwitbommen. Dergelijke producten treden uit de medische sfeer van eiwitverrijkte voedingssupplementen, waarin bijvoorbeeld Nutricia groot is.

Muizenhapjes
Iedereen kent het probleem uit eigen waarneming. Je (groot)ouders worden bejaard en ze eten muizenhapjes. Alleen ouderen met een bewuste leefstijl lijken goed voor zichzelf te zorgen. Eten interesseert je niet meer als je geen trek hebt. En in de tijd dat die ouderen jong waren, maalde niemand om een verantwoord voedingspatroon of zoiets nieuwerwets als personalized nutrition.

Het belangrijkste gebrek dat ouderen oplopen door slechte voeding is een eiwittekort. Met een dagelijks multivitaminepilletje worden een hoop andere tekorten afgedekt. Maar hoe zorg je voor voldoende eiwitten? Een gemiddeld mens heeft elke dag 0,8 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Dus een vrouw van 60 kilo heeft aan 48 gram eiwit per dag genoeg. Dat moet geen probleem zijn met een dagelijks gevarieerd menu met zuivel, vlees, vis en eiwitrijke plantaardige producten.

Ouderen van boven de 70 hebben meer eiwitten nodig, 1,2 gram per kilo lichaamsgewicht. De afbraak van de eigen spiermassa, die voor een belangrijk deel uit eiwitten bestaat, gaat sneller en de opbouw vereist meer grondstoffen. Die grondstoffen zijn de aminozuren waaruit eiwitten opgebouwd zijn en waarin ze weer ontleed worden in de spijsvertering. Een dierlijk lichaam heeft zo’n 20 types aminozuren nodig, in een dagelijkse, gestage aanvoer. Voor de mens is een dierlijke bron van eiwitten dan ook optimaal. Met plantaardige eiwitten lukt het ook prima, maar dat vereist een meer planmatige aanpak.

Nieuwe aanbeveling
Een gezonde man van 75 jaar en een gewicht van 80 kilo heeft 96 gram eiwit nodig per dag. Een biefstukje van een ons bevat 23 gram eiwit, evenveel of iets minder dan varkensvlees of vis. Waar haalt hij die andere 70 à 75 gram vandaan? Een ei bevat 6 gram, 100 gram yoghurt 4,3 gram. Kaas tussen de 20 en 30 gram per 100 gram. Noten 15 gram, sojabonen 30 gram.
Als opa de hele dag door kleine beetjes van deze eiwitrijke levensmiddelen zou eten, en zich niet zou volstoppen met brood, dan komt hij met betrekkelijk weinig voedsel een heel eind. Dat is dan ook precies de nieuwe aanbeveling. Een onderzoek onder Canadese ouderen had als uitkomst dat als zij bij elke maaltijd eiwitten aten, hun spierkracht het minst afnam. Dat wijst op een beter herstel van de spieren door de regelmatige aanvoer van eiwitten.

Als je het echt goed wil doen als oudere, dan neem je voor het slapen gaan nog een stukje cake van Carezzo, maar dan moet je ook wat aan krachttraining doen. Een Nederlandse studie toonde aan dat de opbouw van de spieren tijdens de slaap optimaal verloopt na een stevige krachtraining en na inname van een extra dosis eiwitten.

Oudere vegetariërs
Het geldt niet alleen voor bodybuilders, die hele drums whey-eiwit leeglepelen in hun protein shakes en alleen zalm en steaks eten. Ook ‘normale’ sporters en fitnessers moeten hun eiwitten aanvullen. Oudere vegetariërs dienen heel goed op hun eiwitinname te letten. Niet alleen bevatten plantaardige producten per gewicht minder eiwitten, plantaardige eiwitten voorzien ook niet of maar in geringe mate in bepaalde aminozuren, zoals lysine en methionine.

In de onderzoeksgroep van professor Imke de Boer (WUR) werkt onder meer Heleen Van Kernebeek die de milieudruk berekent van productiedieren in het landbouwsysteem. Zij rekent voor dat een beperkte consumptie van dierlijke producten geen ongunstige milieubelasting met zich meebrengt, zoals vaak wordt aangenomen. Dat zou een argument voor de oudere vegetariërs kunnen zijn om zich de vraag te stellen of ze niet af en toe toch eens wat vlees of een ei zouden moeten eten.
Dit artikel afdrukken