Obesitas laat je lever te snel verouderen

Mensen met fors overgewicht krijgen eerder en vaker te maken met ouderdomsziekten, waaronder leverkanker. Een internationaal team van wetenschappers denkt de oorzaak hiervan op het spoor te zijn. Ze ontdekten dat obesitas de lever veel sneller laat verouderen dan het tempo waarop het orgaan is ingericht.

Epigenetische klok
Onderzoeksleider Steve Horvath ontdekte recent dat sommige weefsels hun eigen 'biologische klok' hebben. In dit nieuwe onderzoek, gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences, gebruikten Horvath en zijn (Duitse) team deze 'epigenetische klok' om aan te tonen dat obesitas een negatieve impact heeft op bepaalde menselijke weefsels.

"Dit is het eerste onderzoek naar het effect van het lichaamsgewicht op de biologische leeftijd van een aantal weefsels in het menselijk lichaam. Met het oog op de obesitasepidemie in de westerse wereld zijn de resultaten van dit onderzoek van groot belang voor de volksgezondheid", zegt Horvarth.

Lever 3,3 jaar ouder bij iedere 10 punten BMI
De epigenetische klok van Horvath is gebaseerd op het proces van 'DNA-methylering' in het lichaam, waarmee de leeftijd van diverse organen, weefsels en celtypes nauwkeurig vastgesteld kan worden. Horvath en zijn team bestudeerden ongeveer 1200 monsters van menselijke weefsels, waaronder 140 levermonsters. Bij mensen met een normaal gewicht liepen de chronologische en de biologische klokken gelijk. Voor de epigenetische leeftijd van vet, spierweefsel of bloed maakte het gewicht van de proefpersonen ook niet uit. Maar bij obese proefpersonen bleek de biologische leeftijd van de lever onverwacht veel hoger te zijn dan de chronologische. Leverweefsel bleek 3,3 jaar extra te 'verouderen' voor iedere 10 punten op de Body Mass Index. Dat betekent dat de lever van iemand met een BMI van 32,9 (bijvoorbeeld een vrouw van 1,70 die 95 kilo weegt) ruim 3 jaar ouder is dan de lever van een vrouw van 1.70m en 65 kilo, van wie de BMI 22,5 is.

"Dat lijkt niet zo veel, maar het is in werkelijkheid een heel sterk effect", zegt Horvath. "Voor sommige mensen zal de veroudering als gevolg van obesitas nog veel ernstiger zijn, tot wel 10 jaar ouder".

Uit het onderzoek kwam ook dat het verouderingseffect niet teruggedraaid werd als mensen snel afvielen door een bariatrische ingreep, in ieder geval niet op korte termijn.

Verder onderzoek naar behandelwijzen en preventie
Horvath en zijn team willen nu onderzoeken of de vroegtijdige veroudering van de lever bij obese mensen voorkomen kan worden, zodat mogelijk hun risico op diabetes en leverkanker teruggebracht kan worden. Uiteindelijk willen ze het precieze moleculaire mechanisme ontrafelen dat de veroudering veroorzaakt zodat ze mogelijke behandelwijzen en preventiemaatregelen kunnen vinden. In ieder geval hebben ze ook weer een stukje bewijs aangedragen voor de hypothese dat obesitas geassocieerd kan worden met versnelde veroudering.

Fotocredits: 'Obesity increases the age of liver. The patterns of the figures provides a microscopic view of liver cells from lean (left figure) and obese subjects (right figure), respectively', UCLA