Hét grote nieuws dit weekend: voor mensen boven de 40 kan het drinken van kleine hoeveelheden alcohol het risico op hart- en vaatziekten, beroertes en diabetes verminderen. Die conclusie trekken de onderzoekers verbonden aan de langlopende Global Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors Study, gepubliceerd in The Lancet. Voor het eerst hebben de onderzoekers het alcoholrisico per geografische regio, leeftijd, geslacht en jaar gerapporteerd. Volgens hen zouden wereldwijde alcoholrichtlijnen gebaseerd moeten zijn op leeftijd en plaats, niet op mannen versus vrouwen, zoals nu het geval is. En moeten veertigminners de drank helemaal laten staan, omdat het hun risico op ongelukken, suicide en moord vergroot.
Naar schatting hebben 1,34 miljard mensen wereldwijd in 2020 schadelijke hoeveelheden alcohol geconsumeerd. Ruim 59% van de mensen die onveilige hoeveelheden alcohol dronken, was tussen de 15 en 39 jaar oud en twee derde van hen waren mannen. "Alcoholrichtlijnen, zowel wereldwijde als nationale, hebben typisch het verschil benadrukt tussen het consumptieniveau voor mannen in vergelijking met vrouwen," aldus hoofdauteur Emmanuela Gakidou. "Wat ons werk suggereert is dat globale richtlijnen, nationale richtlijnen en lokale richtlijnen effectiever zouden zijn als ze de nadruk leggen op leeftijd in plaats van geslacht."

De onderzoekers van het Institute for Health Metrics and Evaluation van de University of Washington namen de gegevens gedurende 30 jaar van mensen tussen de 15 en 95 jaar uit 204 landen en gebieden onder de loep. In dat langlopende onderzoek worden vroegtijdige sterfte en invaliditeit door meer dan 300 ziekten bijgehouden. Hart- en vaatziekten, beroertes en diabetes zijn in een groot deel van de wereld de belangrijkste doodsoorzaken. Ben je boven de 40 en zonder onderliggende gezondheidsproblemen, dan kunnen kleine hoeveelheden alcohol het risico op juist die problemen verminderen. Voor alle andere oorzaken, aandoeningen zoals tuberculose, hoge bloeddruk, atriumfibrillatie, leverziekte, epilepsie, pancreatitis en vele kankers werd geen enkel beschermend effect gevonden.

Voor de Belgische hoogleraar toxicologie Jan Tytgat bevat het onderzoek geen verrassingen. "Het onderwerp is al tientallen jaren voer voor discussie”, zegt hij. “Het klopt dat een beetje alcohol in het bloed een bloedverdunnend effect kan hebben en zo opstoppingen zoals bloedklonters kan tegengaan.” Maar toch is hij ook teleurgesteld. Die visie dateert al van zo'n 30 jaar geleden en de laatste jaren blijkt uit gecontroleerde studies geen significant verschil. Dus ook niet geen bewijs dat weinig en bewust gebruik van alcohol nadelig is, of dat dat beter is dan geheelonthouder zijn. Er is volgens hem vooral behoefte aan nieuwe data. Daarin wordt hij bijgevallen door zijn landgenoot neuroloog Jan Versijpt “Dit onderzoek zal theoretisch gezien volledig correct zijn, dat blijkt ook uit de publicatie in het gerenommeerde tijdschrift The Lancet. Maar het bestaat voornamelijk uit de analyse van oudere data.” En ondertussen is de maatschappelijke visie op alcoholgebruik flink veranderd. Een paar generaties terug was dagelijks alcohol drinken geen enkel probleem. "Integendeel, iemand die géén alcohol dronk was de vreemde eend. Dat is vandaag anders. Ook jongeren zijn geheelonthouder, en dat wordt geaccepteerd door hun omgeving.”