Op verzoek van De Telegraaf beoordeelde de Rabobank of het Klimaatakkoord door te rekenen is. Het akkoord moet voor de zomer ter goedkeuring naar de Tweede Kamer die wacht op berekeningen van het Centraal Planbureau (CPB) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).

Die onafhankelijke, maar door de staat gefinancierde instituten moeten laten zien hoe de lasten van het door de regering overgenomen Klimaatakkoord uitvallen voor bedrijfsleven, burger en het Rijk. Volgens de krant zou het akkoord een 'financiële gatenkaas' zijn die niet door te rekenen valt.

Diverse media brachten het nieuws dit weekend vanuit die toonzetting. Het politieke debat wordt inmiddels al weken beheerst door de vraag of de lasten van de ambitieuze voornemens van het Klimaatakkoord niet te veel op burgers worden afgeschoven.

'Bij uitstek politiek vraagstuk'
Rabobank zelf vat zijn bevindingen als volgt samen:
In het Ontwerp Klimaatakkoord zijn lang niet alle directe kosten begroot en veel kosten hebben vaak geen financiële dekking. Daardoor zijn er veel kostenposten zonder inkomstenpost. De budgettaire gevolgen voor het Rijk en de decentrale overheden zullen hierdoor aanzienlijk zijn. Het akkoord neemt zowel directe kosten (financiële en fiscale prikkels en maatregelen) als indirecte ‘verborgen’ kosten mee. Voorbeelden van deze indirecte kosten zijn: onderzoek, planning en uitvoering van verschillende programma’s, informatiefuncties zoals het beheer van expertisecentrums, inkoop en, last but not least, verhoogde wet- en regelgevingsactiviteiten vooral in de komende jaren. Het CPB zal de meer concrete maatregelen doorrekenen, maar de onbekende en onuitgewerkte maatregelen maken deze berekening moeilijk. Bij onduidelijke maatregelen of ongedekte uitgaven zullen aanvullende beslissingen van het kabinet nodig zijn. Pas dan kan ook worden gezegd bij wie de kosten terechtkomen. De voorzitter van het Klimaatberaad, Ed Nijpels, zei dan ook bij de bekendmaking van het ontwerp: ”Het verdelingsvraagstuk is bij uitstek een politiek vraagstuk. Dat kunnen en willen de partijen [achter het Klimaatakkoord] niet onderling oplossen. Zij vragen van de politiek heldere en rechtvaardige keuzes in de verdeling van lusten en lasten.”

Feitelijk constateert de bank dat de Kamer de financiële impact van het Klimaatakkoord onvoldoende zal kunnen beoordelen; dit nu juist in tegenstelling tot de verwachtingen die Ed Nijpels, de regisseur van het Klimaatakkoord, heeft gewekt bij de presentatie daarvan. Hij beloofde cijfers die de politieke besluitvorming faciliteren. De Kamer zal echter vooral op basis van politieke beginselen en de krachtmetingen daartussen in een Kamerdebat moeten beslissen.

Nijpels beloofde cijfers die de politieke besluitvorming faciliteren. De Kamer zal echter vooral op basis van politieke beginselen moeten beslissen
Wig in het kabinet
Het Klimaatakkoord gaat verder dan de Klimaatafspraken van Parijs en moet vermoedelijk worden gezien als een verholen industriebeleid, het stimuleren van de BV Nederland als geheel om exportwaardige technologie en infrastructuren te ontwikkelen. In een podcast temperen twee redacteuren van De Financiële Telegraaf de verwachtingen die de overheid heeft van die stimulans en zien ze de klimaatpolitiek van de regering eerder als mogelijke basis voor een armer Nederland.

Alle negen oppositie-partijen, van Forum voor Democratie en PVV tot GroenLinks en PvdA, lieten afgelopen vrijdag eensgezind weten dat ze de berekeningen van het CPB en PBL vóór de Statenverkiezingen van eind maart onder het publiek willen brengen. Zij weten nu dat het politieke debat dat er al volop over gaande is, de doorslag zal moeten geven. De VVD kiest nadrukkelijk tegen te zware lasten voor economie en burger. Coalitiepartners ChristenUnie en D66 zien dat anders. Het CDA, de vierde coalitiepartner, koos al eerder voor het standpunt van de VVD. De conclusie moet dan ook luiden dat het kabinet Rutte III politiek onder spanning staat. Het Financieele Dagblad zegt in zijn weekendeditie dat de VVD flink spijt kan gaan krijgen van de harde uitspraken die Klaas Dijkhoff, fractieleider van de partij in de Tweede Kamer, deed over het Klimaatakkoord. Dijkhoff wees afgelopen weekend het Klimaatakkoord af als dat te duur zou worden voor 'de gewone burger'. Nu dat risico niet met sommen te beoordelen blijkt, dreef hij met zijn ferme taal een wig in het kabinet die zich straks niet makkelijk meer laat verwijderen.
Dit artikel afdrukken