2 min
Vorige week verscheen een mooie analyse van streekproducten in Distrifood. Door Wouter Klootwijk.
Ik moest eraan denken toen ik bij AH weer eens een plak echt Zuid-Amerikaans vlees van 'geselecteerde runderrassen' vond (echt, ga maar eens kijken, het staat zo op de achterkant van de verpakking, in heel kleine lettertjes ). Mogelijk was het een, euhhh, heilige koe. Typisch een herkomstproduct. Een 'streekproduct‚ noemen wij dat hier tegenwoordig, maar dan heel ergens anders vandaan. Een beest uit alle windstreken. Biefstuk uit de streek?
Wat zijn streekproducten? Brabantse supermarkten gaan ze volgend jaar verkopen. Onder merknaam StreekSelecties. Maar wat zijn het dan? Daar zijn de berichten niet duidelijk over. Wel staat al geschreven dat als het meezit met de belangstelling, Brabant de spullen ook naar winkels in andere streken van het land brengt. En worden streekproducten van elders naar Brabant gehaald. Volgens Brabantse kranten wordt zelfs gedroomd van export naar buitenlanden. Maar van wat dan precies?
Het is voor consumenten moeilijk laveren tussen kul en kwaliteit. Er is Limburgse spaghetti waarvan alleen de eieren uit Limburg komen. Kul.
Op internet is een keur aan ‘erkende’ Nederlandse streekproducten te vinden. Kaas en worst, jam en sapjes, kippen, eieren, varkens en runderen. Maar typisch Groningse eieren bestaan niet, geitenkaas smaakt niet typisch Drents en de beste Gouda komt uit Noord Holland en niet uit het Zuid-Hollandse Gouda. Puike producten kunnen van overal komen.
Op een Nederlandse streekproducten website staat vlees aangeboden van het rund Blonde d’Aquitaine. Had er nou Maas-, Rijn-, IJsselkoe (MRIJ) gestaan, een traditionele Nederlandse dubbeldoelkoe, dan was het nog iets van dicht bij huis. Maar een biefstuk van Blonde d’ Aquitaine een streekproduct? Je kunt in elk geval niet proeven waar het vandaan komt. Je kunt zelfs niet proeven of het per ongeluk een zebu was.
Pardon, zebu zei u?
Ja, Albert Heijn mag wel uitkijken met zijn doorrijpte entrecote van over zee. Voor je het weet zit er een schijf van een zebu tussen. Het gaf tumult, vorige maand in Engeland. DNA-onderzoek wees uit dat Engelse eethuizen zebu hadden uitgeserveerd. En klanten hadden toch duidelijk ‘beef’ besteld. Alsof een zebu – heilige koe in India – geen rund (dus beef) is. Dat ligt gevoelig in Engeland. Maar toch, zebu smaakt gewoon naar koe. Net als het MRIJ-rund.
We reisden door Brazilië. Hollandse vleeshandelaren en een journalist. Om meer te weten te komen over het rundvlees van de ongerepte pampa’s. Twee keer per dag aan tafel, enorme biefstukken eten. Soms smaakte het goed. Maar soms ook - daarvoor helemaal naar Brazilië gevlogen - was het niet weg te kauwen. Dan was het niet goed gerijpt, zeiden de vleesmannen tegen de journalist.
Het meest bizarre was (voor de verslaggever) dat hij helemaal geen authentieke Braziliaanse biefstuk op zijn bord kreeg, maar Schotse. Of van nog verder, India. Schotse runderen zijn beter, zeiden de Brazilianen. Ze importeren de beesten om ze te laten inburgeren en voortplanten, maar dan liefst niet op de pampa’s maar op omheind ingezaaid gras. Ook dat gras komt uit Europa. En dan zebu’s. Die zijn vooral zo geschikt voor ons, zeiden de Brazilianen, omdat ze goed tegen de hitte kunnen. Een zebu is een rund met een bobbel. Een vetbult. Er lopen er duizenden van rond in Zuid Amerika, geïmporteerd uit Azië en doorgefokt.
Maar net als de Schotten verliezen zebu’s in het slachthuis hun soortnaam en gaan ze vacuüm verpakt als Braziliaans (of Uruguayaans of Argentijns) rundvlees de wereld over. Als streekproduct dus eigenlijk. Maakt niet uit of de streek Brazilië heet of Brabant. En dat is nou juist wat er aan mankeert. Het zou werkelijk wat moeten uitmaken; een streekproduct.
Wouter Klootwijk
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Goed, mijn vraag wat de consument nou heeft aan al die (keur)merken is met bovenstaande al wel beantwoord: geen ene mallemoer.
"Streeknep en -echt werd in elk geval in het Romeinse rijk al veel gebruikt [...]. We zijn daarmee in een betere positie dan de marktganger van weleer."
Dat kun je zo niet stellen. De aard en waarneming van het product en de mogelijkheden voor bedrog in de communicatie daarover hebben in de moderne geschiedenis een totaal andere dynamiek gekregen. Je plaatst de factoren techniek en vervreemding/voeling met eten ('warenkennis') steeds buiten beschouwing.
Maar die discusie bewaren we voor een aanstaande gelegenheid waarin jij mijn vergissing gaat aantonen en ik jouw leugen ;-)
Dick, ik denk niet dat SS succesvol zal zijn als er niet een paar goede en streekgebonden producten tussenzitten die de belofte waarmaken.
Streeknep kan natuurlijk ook, zie de broden van AH, compleet met retro papieren broodzakken. Maar dat is AH, in de amcht om een complete hoek in de winkel de nep te laten ondersteunen. SS heeft die ruimte waarschijnlijk maar beperkt.
Streeknep en -echt werd in elk geval in het Romeinse rijk al veel gebruikt; producten uit het hele Middellaandse Zeegebied concurreerden met elkaar. Wettelijke bescherming bestond toen nog nauwelijks en de verkopers konden dus zeer vrij hun gang gaan. Vlaggen zullen zeker de lading niet altijd hebben gedekt. De wereld van nu kent steeds meer registratieplicht van boer tot boer. We zijn daarmee in een betere positie dan de marktganger van weleer.
Wouter, je gebruikt m'n eigen argument met de suggestie dat ik het anders zou zien.
Streek was de eerste goeie voedingsmarketingtruc, die waarschijnlijk voor het eerst heel goed werd uitgevoerd (met vergaande kwaliteits- en beschermingstactieken) in de Champagne. Het was een truc met een lading die de vlag dekte.
Nu begint het erop te lijken dat de voedingsmiddelenindustrie die begint over te nemen. Niet met het oog op kwaliteit, maar met het oog op het creeren van een 'waardeperceptie' zonder die waarde daadwerkelijk vorm te hoeven geven. In de woorden van diezelfde Klootwijk: om het grote georganiseerde liegen nog verder te trekken. De boeren achter StreekSelecties (een initiatief van ZLTO, Rabobank en de provincie N-Brabant en een man uit bedrijf dat met mensen in bosbessenpakken in de supermarkt 'nieuwe-yoghurt-met-nog-meer-bosvruchten' (die nog nooit een bosgezien hebben) 'placed', trekken nu al aan het kortste eind. Unilever komt straks met z'n eigen streekselecties en AH met z'n huismerkstreekselecties. Vlaggen op modderschuiten, maar - sjezus - wat een 'placementkracht'. En iedereen weer denken 'o, dus dat is streek'.
Komen Belgische bonbons eigenlijk nog wel uit België?
Nee, zoals eerder gezegd, die van AH zijn slechts "volgens de beste Belgische tradities" vervaardigd.
Je hebt extra kennis nodig als consument. In de woorden van Klootwijk: "Er is te weinig warenkennis." Een goede vuistregel is dat bij kaas en vleeswaren sprake is van een type, tenzij anders vermeld. Als een streekproduct geld stopt in bescherming, zullen zij daar zeker over willen communiceren om dat terug te verdienen. Of het het geld waard is, moet je proeven.