Lees ook
De Europese Unie is ruimschoots zelfvoorzienend in granen, maar lokaal wel afhankelijk van energie en kunstmest om graan te kunnen produceren. De minister is van mening dat verduurzaming juist helpt om het landbouwsysteem weerbaarder te maken tegen invloeden als oorlog. Als voorbeeld wijst hij nadrukkelijk op het gebruik van organische mest in plaats van kunstmest. In een serie artikelen op Foodlog analyseerden agrobioloog Henk Breman en boerenzoon Jeroen van Buuren de behoefte aan meststoffen van de landbouw. Zij kwamen tot de conclusie dat het gebruik van kunstmest en energie onvermijdelijk is om de de huidige hoge productiviteit in stand te houden. Wel concludeerden zij dat meststoffen en nutriënten beter moeten worden herwonnen. Ook op die manier kan de afhankelijkheid van aanvoer uit andere landen worden beperkt.

De minister wil onrust en paniekerige uitspraken vermijden. Nederland zal zich inzetten om boeren in Oekraïne te helpen, handelsstromen in de EU en op de wereldmarkt op gang te houden. Wereldwijd moeten de landbouwraden op Nederlandse ambassades helpen om alternatieven te vinden voor wegvallende stromen.

Staghouwer zal op Europees niveau pleiten voor het vasthouden aan de vergroening van het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid. Hij zal zich in Brussel inzetten om de impact van de oorlog op de voedselproductie zoveel mogelijk te beperken. De glastuinbouw lijdt ernstig onder de hoge gasprijzen en vroeg al maanden voor de oorlog om steun. Volgens Staghouwer moeten glastuinders snel omschakelen naar meer energiebesparing en duurzame energiebronnen. Tuinders moeten zich daar ook zelf voor willen inzetten. In tuinderskringen is de hoop vooral dat geothermie, het gebruik van aardwarmte, een oplossing biedt. Er zijn nog maar nauwelijks bedrijven die goed werkende systemen om aardwarmte te winnen en efficiënt te gebruiken operationeel hebben.

Wageningen Economic Research (WeCR) becijferde voor de minister de omvang van de Nederlandse handelsrelatie op het terrein van landbouw met Oekraïne, Rusland en het Rusland getrouwe Belarus. WeCR constateert dat Nederlandse export vooral naar Rusland en veel minder naar Belarus gaat. Nederland is een belangrijke exportbestemming voor Oekraïne. Ons land komt op de derde plaats na China en India. De exportwaarde van Oekraïense producten naar Nederland bedroeg in 2021 ruim € 1,2 miljard, waarvan een kleine 40% agrarisch is. Het gaat vooral om mais (veevoer) en dierlijke- en plantaardige vetten. Oekraïne importeert vanuit Nederland voor een kleine €400 miljoen aan sierteelt, tabak (herexport), zuivel en eieren. Daarnaast kocht het land in 2021 machines (tractoren), installaties (kassen) en kunstmest ter waarde van € 88 miljoen.

Nieuwe Oogst, de nieuwssite die gelieerd is aan boerenkoepel LTO Nederland, bracht twijfels aan de wens om door te gaan met vergroening in kaart. Een analist van Rabobank ziet prijsstijgingen op verschillende gebieden (granen, energie en plantaardige olies) die door zullen werken in de gehele voedselketen wereldwijd. Die zullen - denkt hij - niet leiden tot een voedselcrisis, maar kunnen wel onrust veroorzaken. Een pas op de groene plaats zou daarom gewenst zijn. Geopolitiek analyst Rob de Wijk is van mening dat de EU haar verduurzamingsstrategie moet herzien omdat de internationale relaties door ernstig verstoorde handelsstromen ingrijpend zullen veranderen en de EU zich nu realiseert dat haar groene plannen nooit geopolitiek zijn getoetst. Petra Berkhout van WeCR bepleit intensivering van de landbouw in plaats van extensivering als nieuwe tactiek binnen dezelfde duurzame doelen.
Dit artikel afdrukken