De wereldbevolking leeft op te grote voet. Omvangrijke CO2-emissies, overbevissing, grootschalige kap van tropisch regenwoud, grote vraag naar soja en palmolie, en illegale exporten van afvalstoffen zijn symptomen van een te grote ecologische voetafdruk op de aarde. De mogelijkheden voor de mensheid te voorzien in haar behoeften aan voedsel, water, grondstoffen, energie, hout en ruimte en zich te ontdoen van afvalstoffen, komen hierdoor ernstig in gevaar. De door de aarde geleverde goederen en verrichte diensten, die kunnen worden aangeduid als ecosysteemdiensten, zijn onmisbaar voor welvaart en welzijn van de huidige en toekomstige generaties. Zij hebben een onschatbare economische waarde.

De mensheid heeft geen keus: de ecologische voetafdruk moet worden verkleind in het belang van het milieu én de economie. Het milieurecht, dat zowel economisch ordeningsrecht als beschermingsrecht is, moet hiervoor worden aangevuld. Voor allerlei ecosysteemdiensten moet de milieugebruiksruimte kunnen worden vastgesteld en verdeeld tussen en binnen landen. Het gebruik van ecosysteemdiensten door productie- en consumptieketens moet effectief kunnen worden beïnvloed door de ministers die gaan over de bouw, landbouw, visserij, industrie, handel en transport. Verder is actief beheer nodig van milieugebruiksruimten en bijbehorende ecosystemen, in Nederland en elders. Om ontduiking, misbruik en illegale handel met kracht tegen te kunnen gaan, moet de handhaving in nationaal en internationaal verband anders worden georganiseerd.

Dit alles vergt de komende jaren inspanningen op het vlak van onderzoek en wetgeving, zowel in Nederland als in de EU. De vorming van een nieuwe Europese Commissie na de komende Europese verkiezingen en de volgende kabinetsformatie zijn een goed moment om hierover afspraken te maken.
Mr. Gustaaf A. Biezeveld (1947) is bijzonder hoogleraar milieurecht aan de Rijksuniversiteit Groningen en coördinerend milieuofficier van justitie bij het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie. In 2002 is hij gepromoveerd op een proefschrift over wenselijke veranderingen in de wetgeving en bestuurlijke organisatie voor het milieu- en natuurbeheer in Nederland.
Datum: 31 maart 2009; Oratie: prof.mr. G.A. Biezeveld, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Titel: Onze ecologische voetafdruk: hoe het milieurecht kan helpen die te verkleinen
Leeropdracht: Milieurecht, vanwege de Stichting Groninger Universiteitsfonds; Faculteit: Rechten
Bron: Persbericht RUG
PSje van Lizet: 5 keer werkwoord moeten in de tweede alinea.

Dit artikel afdrukken