Dankzij het Fair Produce keurmerk, en het besluit van de supermarkten champignons zonder dat keurmerk niet meer te verkopen, wordt inmiddels 80% van de in Nederland gekweekte champignons 'eerlijk geoogst'. De 90% is in zicht. De resterende telers (die nog wel zouden 'sjoemelen', cq. frauderen) verkopen hun oogst in het buitenland.

Opschoning van binnenuit
Eind 2011 richtten de vakbonden, afzet­organisatie Frugi Venta en branchevereniging LTO Nederland op initiatief van de champignonbedrijven Banken, Limax, Lutèce en Primechamp de stichting Fair Produce op. Voor het verkrijgen van het keurmerk moesten champignontelers garanderen dat hun werknemers eerlijk worden behandeld. Op deze wijze schoonde de sector zichzelf als het ware van binnenuit op. Dat de supermarkten, Lidl voorop, enthousiast op het initiatief inspeelden versterkte het opschoningsproces nog eens.

Er is de Nederlandse sector veel aan gelegen de nu opgebouwde voorsprong uit te bouwen. "In Nederland is de productie altijd duurder, dus we zullen het beter moeten doen. Wij kunnen zeggen dat onze producten van onbesproken gedrag zijn", zegt Peter Baltus van Fair Produce in het FD. "Ga er maar van uit dat het niet lang duurt voordat dit hét model wordt voor de champignonsector in West-Europa", vult LTO voorzitter Albert Jan Maat aan.

De wet staat buitenspel
Overigens is het model ook op andere sectoren toepasbaar: ’‘Fair Produce was een pilotproject om misstanden in de tuinbouw breed aan te pakken’, zegt champignonteler Rob Banken in hetzelfde artikel. Vergelijkbare problemen komen ook voor bij telers van vollegrondsgroenten en zacht fruit, zoals asperges, aardbeien en frambozen, in heel Europa. Maar, zegt Maat, "ze moeten wel willen. Wij gaan ons niet paternalistisch opstellen."

De wet die mensen moest beschermen, staat buitenspel en blijkt nog verder buitenspel te geraken. Wetgeving wordt een zaak van de private sector. Dat is toch best bijzonder nieuws voor juristen.

Fotocredits: 'Mushroom Cloud', uitsnede, Daniel Kulinski
Dit artikel afdrukken