Een kennis kreeg te horen dat ze geen bananen meer mocht eten, ze heeft een te lage bloeddruk. Bananen bevatten van alle fruit het meeste kalium en dat is een essentieel mineraal voor de regulering in en tussen de cellen van de elektrische lading, als pendant van natrium (uit keukenzout). Kalium speelt ook een rol bij het stabiel houden van de hartslag, bij de bloeddruk en bij het op gang brengen van insuline om de bloedsuikerspiegel te reguleren.

Een medetoerfietser bevestigde met plakband twee bananen aan de stang van zijn racefiets en voedde zich alleen daarmee gedurende de 160 kilometer van de Ronde van Noord-Holland. Bananen zitten vol zetmeel en hoe rijper ze worden, hoe meer dat in glucose wordt omgezet. Belangrijker dan als superfood voor sporters te dienen is dat de banaan onmisbaar is als dagelijkse kost voor miljoenen in Afrika, Azië en Zuid-Amerika.

Lokkertjes
De zegeningen van de banaan hoeven niet bezongen te worden. Supermarkten verkopen ze geregeld onder de inkoopprijs, want het zijn de ultieme lokkertjes. Iedereen eet bananen, want bananen zijn gezond, draagbaar, makkelijk te nuttigen en voordelig. Een flinke banaan en een appeltje elke ochtend en je hoeft je niets aan te trekken van die verhalen over gezond ontbijten.

De vraag is echter hoelang de overdaad aan heerlijke, gezonde en goedkope bananen nog duurt. De banaan wordt in zijn bestaan bedreigd door een hardnekkige schimmel.
De vraag is echter hoelang de overdaad aan heerlijke, gezonde en goedkope bananen nog duurt. De banaan wordt in zijn bestaan bedreigd door een hardnekkige schimmel. Lees alles over de Panamaziekte die wordt veroorzaakt door die Fusariumschimmel in het dossier van Foodlog over de banaan.

Negentig procent van de bananen die verhandeld worden zijn van de soort Cavendish. Door monocultuur van die door veredeling steriele soort is de nu zaadloze (en daardoor prettig eetbare) banaan zeer kwetsbaar voor schimmels en andere plagen geworden. Voortplanting gaat niet meer door de verspreiding van zaden, die zich per generatie kunnen ontwikkelen, maar door verstekken, waardoor alle bananen genetisch identiek en genetisch verzwakt zijn. En daardoor kwetsbaar voor een nieuwe variant van de schimmel, Tropical Race 4 geheten.

Substraat
Er worden talloze pogingen ondernomen om de Cavendish te redden en te verbeteren, onder andere met gene editing en door de aanval op de schimmel te openen met een nieuwe soort anti-schimmelmiddelen, zoals Britse onderzoekers recent onderzochten.

Ook de teelt in kassen is een oplossing tegen de schimmel, die zich snel via het grondwater op plantages verspreidt, maar niet in de geïsoleerde teelt op schoon substraat. Dat gebeurt bij Nederbanaan, het project van Gert Kema, buitengewoon hoogleraar Tropische Fytopathologie aan de WUR. In de kas in Ede (bij Foodlog HQ op het terrein) zijn de eerste nederbananen vier jaar geleden geoogst.

'We moeten teruggaan naar de wilde bananen en uitzoeken hoe je vruchtbare planten kunt maken, vergelijkbaar met de eetbare bananen'
Computersimulaties
Een belangrijke nieuwe stap in de zoektocht naar een resistente, genetisch weerbare banaan werd gezet door Franse en Belgische biodiversiteitonderzoekers. Met computersimulaties werden de vele kruisingen van oerbananen ontrafelt en als het ware het genetische spoor terug gevolgd. Het verslag verscheen in Frontiers in Plant Science. Niet alleen bracht dat inzicht in de complexe geschiedenis van de banaan, ook in de geografische herkomst van alle variëteiten, die in de duizend soorten lopen. Allemaal behoren ze taxonomisch tot de genus Musa, zo gedoopt door Carl Linnaeus in 1753.

De genetische kaart van de huidige banaan heeft een paar blinde vlekken. Drie van de oersoorten waarvan DNA in de huidige genetische opmaak zit, zijn onbekend. Waarom is dat van belang? “De beschrijving van de volledige genenpool van wilde bananen is een eerste vereiste om de diversificatiegeschiedenis van wilde Musa-soorten (…) te begrijpen en efficiënte beschermingsprogramma's voor de taxa te ontwikkelen,” aldus de onderzoekers.

Samengevat: er wordt langs vier wegen genezing gezocht voor de - dramatisch uitgedrukt- ten dode opgeschreven Cavendish. Met nieuwe schimmelbestrijding, met schone kweekmethoden, met CRISPR-gentechnieken en met teelt van nieuwe soorten. Voor dat laatste is dit onderzoek van belang.

“We moeten teruggaan naar de wilde bananen en uitzoeken hoe je vruchtbare planten kunt maken, vergelijkbaar met de eetbare bananen,” zegt botanist Julie Sardos over haar baanbrekende werk in New York Times.
Dit artikel afdrukken