2 min
Zelden reageert een rijksdienst met een officieel commentaar op een artikel in de media. Dan moet er wat aan de hand zijn, denkt Gees Rotgers. Ze publiceerde een kritisch artikel over het jongste fijnstof onderzoek naar de effecten op de volksgezondheid van de Nederlandse veehouderij.
Het komt zelden voor dat een rijksdienst een officieel commentaar publiceert op een artikel in de media. Dan is er beslist wat aan de hand.
Maar soms gebeurt dat toch, zoals afgelopen woensdagavond. Het rijksinstituut RIVM plaatste toen een officieel commentaar op mijn artikel in V-focus ‘Impact van fijnstof zwaar overdreven’ op de website Platform Veehouderij en Volksgezondheid (deze website wordt beheerd door het RIVM). Ook de snelheid van plaatsing valt op. Politica Helma Lodders van de VVD had juist Kamervragen gesteld over het artikel, maar kennelijk wilde het Platform niet wachten op de antwoorden.
Wat is er aan de hand RIVM?
Welke criteria hanteert het RIVM (woordvoerder van het Platform) voor het publiceren van een officieel commentaar op een media-artikel? “Onze inhoudelijke mensen hebben het artikel bestudeerd. En in dit geval vonden wij het nodig om te reageren omdat wij het artikel ondeugdelijk vonden”, aldus de woordvoerder. Is dit het enige ondeugdelijke artikel dat in het afgelopen jaar is aangetroffen? (Immers, er hadden anders meer commentaren te vinden moeten zijn). De woordvoerder wil er weinig over kwijt: “Het is een stevig stuk wat je schreef en er zijn Kamervragen over gesteld.” Hadden die Kamervragen niet eerst beantwoord moeten worden? “In dit geval vonden wij van niet.”
Dat er een officieel commentaar zou komen vanuit het Platform Veehouderij en Volksgezondheid dat wist ik. Dat was me juist die ochtend verteld door de GGD, één van de partners binnen het Platform. Mijn artikel deed veel stof opwaaien en kwam ook nog op een ongelegen moment. Op 14 oktober organiseert het Platform namelijk een groot symposium over veehouderij en volksgezondheid. De GGD-meneer die me erover opbelde heeft zitting in diverse kennisgroepen op het terrein van veehouderij en milieu.
Vervolgens benaderde hij me nog even via social media. En wat iedere journalist dan toch even doet, is kijken wat de GGD zoal bezighoudt. Verrassend was de constatering dat de GGD hier actief berichten van politieke en belangenclubs deelt, zoals van GroenLinks, actiegroep Knakdeworst, Milieudefensie, waaronder afkeurende waarderingen over de veehouderij. Is het een taak van de GGD om stelling te nemen in het politieke debat? Toch maar even navragen bij de organisatie. “Nee, dit is niet de bedoeling”, aldus de GGD-woordvoerder. “Wij zijn onafhankelijk, neutraal en zonder bedoelingen.” Om een langer gesprek kort te houden: het lobbywerk op social media zou op persoonlijke titel plaatsvinden, en dat kan de GGD haar medewerkers niet verbieden. In dit geval staat de GGD er als afzender bij en is de medewerker redelijk anoniem.
De kernvraag van het V-focusartikel is: komen in gemeenten met jaarrond meer luchtvervuiling, ook meer aandoeningen voor veroorzaakt door die luchtvervuiling? Inmiddels wordt op steeds grotere schaal aangenomen en uitgedragen dat dit zo is. V-focus is op zoek gegaan naar de onderbouwing van deze aanname, maar heeft hiervoor geen enkel bewijs kunnen vinden. Waarom dan niet uitgaan van de hypothese: met de huidige mate van Nederlandse luchtvervuiling (jaarrond), vind je geen verschillen tussen gemeenten? Is het niet frappant dat een journalist die op onderzoek uitgaat, vragen stelt, feiten checkt en wederhoor toepast, en tot de conclusie komt dat deze hypothese aannemelijker is, de autoriteiten bang worden de discussie niet meer in de hand te houden?
Tot slot, als iemand onderbouwing kan leveren voor de gestelde vraag, ontvang ik die heel graag.
Dit artikel verscheen gisteren in vakblad V-focus.
*Figuur links: Luchtkwaliteit in Nederland (fijnstof, NH3 en NO2). Rood: relatief vuile lucht. Blauw: relatief schone lucht. Figuur rechts: Aantal aandoeningen (mede) gerelateerd aan luchtkwaliteit, per 1000 inwoners. Rood: relatief veel aandoeningen. Blauw: relatief weinig aandoeningen.
Dit artikel afdrukken
Maar soms gebeurt dat toch, zoals afgelopen woensdagavond. Het rijksinstituut RIVM plaatste toen een officieel commentaar op mijn artikel in V-focus ‘Impact van fijnstof zwaar overdreven’ op de website Platform Veehouderij en Volksgezondheid (deze website wordt beheerd door het RIVM). Ook de snelheid van plaatsing valt op. Politica Helma Lodders van de VVD had juist Kamervragen gesteld over het artikel, maar kennelijk wilde het Platform niet wachten op de antwoorden.
Wat is er aan de hand RIVM?
Welke criteria hanteert het RIVM (woordvoerder van het Platform) voor het publiceren van een officieel commentaar op een media-artikel? “Onze inhoudelijke mensen hebben het artikel bestudeerd. En in dit geval vonden wij het nodig om te reageren omdat wij het artikel ondeugdelijk vonden”, aldus de woordvoerder. Is dit het enige ondeugdelijke artikel dat in het afgelopen jaar is aangetroffen? (Immers, er hadden anders meer commentaren te vinden moeten zijn). De woordvoerder wil er weinig over kwijt: “Het is een stevig stuk wat je schreef en er zijn Kamervragen over gesteld.” Hadden die Kamervragen niet eerst beantwoord moeten worden? “In dit geval vonden wij van niet.”
De kernvraag van het V-focusartikel is: komen in gemeenten met jaarrond meer luchtvervuiling, ook meer aandoeningen voor veroorzaakt door die luchtvervuiling?Welke rol speelt de GGD?
Dat er een officieel commentaar zou komen vanuit het Platform Veehouderij en Volksgezondheid dat wist ik. Dat was me juist die ochtend verteld door de GGD, één van de partners binnen het Platform. Mijn artikel deed veel stof opwaaien en kwam ook nog op een ongelegen moment. Op 14 oktober organiseert het Platform namelijk een groot symposium over veehouderij en volksgezondheid. De GGD-meneer die me erover opbelde heeft zitting in diverse kennisgroepen op het terrein van veehouderij en milieu.
Vervolgens benaderde hij me nog even via social media. En wat iedere journalist dan toch even doet, is kijken wat de GGD zoal bezighoudt. Verrassend was de constatering dat de GGD hier actief berichten van politieke en belangenclubs deelt, zoals van GroenLinks, actiegroep Knakdeworst, Milieudefensie, waaronder afkeurende waarderingen over de veehouderij. Is het een taak van de GGD om stelling te nemen in het politieke debat? Toch maar even navragen bij de organisatie. “Nee, dit is niet de bedoeling”, aldus de GGD-woordvoerder. “Wij zijn onafhankelijk, neutraal en zonder bedoelingen.” Om een langer gesprek kort te houden: het lobbywerk op social media zou op persoonlijke titel plaatsvinden, en dat kan de GGD haar medewerkers niet verbieden. In dit geval staat de GGD er als afzender bij en is de medewerker redelijk anoniem.
Is het niet frappant dat een journalist die op onderzoek uitgaat, vragen stelt, feiten checkt en wederhoor toepast, en tot de conclusie komt dat deze hypothese aannemelijker is, de autoriteiten bang worden de discussie niet meer in de hand te houden?Inhoudelijke reactie voor beleid en wetenschap
De kernvraag van het V-focusartikel is: komen in gemeenten met jaarrond meer luchtvervuiling, ook meer aandoeningen voor veroorzaakt door die luchtvervuiling? Inmiddels wordt op steeds grotere schaal aangenomen en uitgedragen dat dit zo is. V-focus is op zoek gegaan naar de onderbouwing van deze aanname, maar heeft hiervoor geen enkel bewijs kunnen vinden. Waarom dan niet uitgaan van de hypothese: met de huidige mate van Nederlandse luchtvervuiling (jaarrond), vind je geen verschillen tussen gemeenten? Is het niet frappant dat een journalist die op onderzoek uitgaat, vragen stelt, feiten checkt en wederhoor toepast, en tot de conclusie komt dat deze hypothese aannemelijker is, de autoriteiten bang worden de discussie niet meer in de hand te houden?
Tot slot, als iemand onderbouwing kan leveren voor de gestelde vraag, ontvang ik die heel graag.
Dit artikel verscheen gisteren in vakblad V-focus.
*Figuur links: Luchtkwaliteit in Nederland (fijnstof, NH3 en NO2). Rood: relatief vuile lucht. Blauw: relatief schone lucht. Figuur rechts: Aantal aandoeningen (mede) gerelateerd aan luchtkwaliteit, per 1000 inwoners. Rood: relatief veel aandoeningen. Blauw: relatief weinig aandoeningen.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
foutje
# 19 Enno, dit zijn goede vragen. Ik zal ze voorleggen aan het RIVM. En de antwoorden hier in dit lijntje zetten, zodra ik die heb.
#16
Geesje,
Ik heb een aantal opmerkingen/vragen over de gebruikte onderzoeksopzet zoals die op de RIVM site staat beschreven. Misschien kun je ze voorleggen aan de RIVM onderzoeker die heeft meegewerkt aan het onderzoek:
- Er wordt aangenomen dat de postcode een betrouwbare maat is voor fijnstof cq stikstof blootstelling. Is dit ooit gevalideerd?
- Is de duur van de "blootstelling" in de analyse meegenomen (zie #2)?
- Ik lees dat de luchtkwaliteit van het woonadres als maat wordt genomen voor fijnstof. Is dat het woonadres op het moment van overlijden? Verandering van woonplaats, verschil in luchtkwaliteit tussen woon- en werkplaats e.d. blijven dan buiten beeld.
- Is onderscheid gemaakt tussen verschillende doodsoorzaken, of zijn hart- en vaatziekten, kanker, verkeersongevallen, afrekeningen in het criminele milieu, ongelukken thuis of op het werk, op een hoop gegooid?
- Zijn in de analyse andere risico factoren meegenomen, zoals roken, drinken, voeding, werk-specifieke factoren, genetische factoren etc? Ik geloof niet dat het CBS van elke Nederlander deze gegevens bijhoudt.
Jur, nu is er inderdaad discussie. Dat is winst, maar de aanpak was niet sterk (omdat die niet uitgaat van de veronderstellingen achter de argumentatielijnen, zie wat Dennis Zeilstra daar op Foodlog al zo vaak over heeft gezegd en de moderaties die ik zowel achter gesloten deuren als voor open zalen regelmatig doe: zoeken naar het denkraam achter de argumenten van kemphanen om het daarover te kunnen hebben).
Ik zag tweets langskomen in de welles/nietes-sfeer van gedeputeerde Johan van Hout van Noord-Brabant en V-focus. Die lossen het pleit over en weer niet op, maar maken wel de onvrede over en weer dieper.
Zie ook de tweets die ik in #1 noemde over zoönosen. De mijne hadden ook van Van Hout kunnen ook kunnen doen; toch zou hij er niet zo makkelijk over in redelijk gesprek hebben kunnen gaan met zijn tegenstanders.
De reactie van het RIVM is niet sterk, maar ik snap niet dat sommigen van jullie het zo erg vinden dat ze überhaupt gereageerd hebben. Ik licht toe.
Mijn kritiek op het RIVM spitst zich toe op hun beschuldiging van 'ecological fallacy' aan et adres van Geesje. Nergens in wat Geesje schreef lees ik dat zij denkt dat allen individuen in een bepaalde groep (in dit geval: Nederlandse regio's) dezelfde waarden vertonen als die groep als geheel. Dát zou een 'ecological fallacy' zijn (zie de heldere uitleg in de link van Sander #8 ), maar die fout begaat Geesje niet, ze zegt helemaal niet dat alle individuen hetzelfde patroon vertonen als de gehele groep; ze vergelijkt alleen gebieden in termen van het aantal aandoeningen per 1000 inwoners, en dat is weer basis voor verder gesprek. Prima toch?
En dus óók prima dat het RIVM gereageerd heeft. Ik zie werkelijk niet in waarom dat zo erg zou zijn. Hoe vaak hebben we in Nederlandse beleidskringen niet te maken met het doodzwijgen, op advies van de afdeling 'corporate communications' (inderdaad, Dick #5 ), van kritiek in de hop dat die overwaait? Nu stelt een instituut zich kwetsbaar is, het gaat in op de argumentatie van Geesje, iemand belt haar zelfs op - zo kom je toch verder? Dit is toch juist het gesprek dat we met zijn allen willen? Elkaar bevragen op onze keuzes en de feiten die we daarbij aandragen?
Als ik het RIVM een duim kon geven had ik dat gedaan.