2 min
De levensmiddelenindustrie in de VS loopt te hoop tegen het aankomende besluit om transvetten helemaal uit te bannen. Waarom?
De regering Obama werkt er immers al jaren naar toe. De overheid wil alle transvetten uit voedsel verbannen en daarmee de Amerikanen een stap op weg helpen naar een gezonder voedingspatroon. Deze week zou de Food and Drug Administration (FDA) met zijn final ruling kunnen komen. De voedselverwerkende industrie verzet zich met hand en tand tegen een algeheel verbod. Zou het zo moeilijk zijn transvetten helemaal uit te bannen?
We vroegen het Tiny van Boekel, hoogleraar Food Quality and Design aan Wageningen UR. Van Boekel: "Het is wel mogelijk om het gehalte aan transvetten te minimaliseren maar daarvoor moet je het proces van harden van oliën goed beheersen, waarschijnlijk qua temperatuur en het soort katalysator wat daarvoor wordt gebruikt. [..] Transvetzuren worden betrekkelijk makkelijk gevormd worden en dus moet je procescondities zien te vinden waarbij dat dan zo min mogelijk gebeurt. De vraag ‘hoe moeilijk is dit nou’ zou ik dan voorlopig beantwoorden met ‘niet heel makkelijk maar niet onmogelijk’."
Transvetten al met 85% gereduceerd
Oorspronkelijk leken 'geharde plantaardige vetten' een grote stap voorwaarts op gezondheidsgebied. In plaats van dierlijke konden we plantaardige vetten gebruiken. Maar dat is inmiddels achterhaald. Nadat de eerste bewijzen voor de schadelijkheid van transvetten aan het licht kwamen, is de voedingsindustrie niet stil blijven zitten. De afgelopen 10 jaar zijn ze er in geslaagd 85% minder transvetten te gaan gebruiken. Met het volledig afschaffen van de transvetten schat de FDA jaarlijks nog eens 7.000 overlijdensgevallen en 20.000 hartaanvallen te voorkomen.
Maar volgens de voedselindustrie is helemaal afschaffen onnodig. In hele kleine hoeveelheden zijn transvetten volgens de industrie niet schadelijk. Bovendien zou het onmogelijk zijn de transvetten helemaal uit te bannen. Ze zitten namelijk in heel veel producten, zodat een 0-nultolerantie een enorme inspanning voor de industrie gaat betekenen. Geen onmogelijke, zegt van Boekel. Maar vermoedelijk wel een heel kostbare die uiteraard op de een of andere manier moet worden terugverdiend.
Dat zal onder meer uit prijsverhogingen moeten komen. Daar houden bedrijven niet van als het geen extra waarde oplevert. Dat doet het niet als iedereen op 0-transvet gaat zitten. Dan zullen zelfs de meerkosten voor een deel niet terug te halen zijn via hogere consumentenprijzen. Daarom zegt de industrie dat we dat kleine restbeetje maar moeten accepteren en niet voor een 0-tolerantie moeten kiezen.
Ook in transvetvrije producten kan transvet zitten
Dat heeft te maken met de technische complexiteit. Transvetten zitten bijna overal in. De NGO Environmental Working Group keek er zijn FoodScores database (met 87.000 producten) op na. Daaruit bleek dat niet alleen de producten waar 'partially hydrogenated oil' (gedeeltijk geharde olie) op staat transvetten bevatten. Ook geraffineerde oliën zoals sojaboonolie, raapolie, katoenzaadolie en maïsolie wijzen op transvetten. Net als 'fully hydrogenated oils' en misschien zelfs wel emulgeermiddelen als monoglyceriden en diglyceriden, schrijft Time.
In totaal bleek 27% van alle geanalyseerde voedingsmiddelen deze stoffen te bevatten. Maar nog zeker 10% bevat ingrediënten die op transvetten wijzen, terwijl op het etiket 0 gram transvetten staat. Fabrikanten hoeven namelijk transvetten niet te vermelden als de hoeveelheid per portie onder de 0,5 gram blijft. En dat is voor allerlei technische, vaak cosmetische, toepassingen het geval. Denk aan het voorkomen dat koekjes en gebak aan elkaar plakken of het stabiliseren van smaken of kleuren in bijvoorbeeld de toppings van ijs of cupcakes.
De verwachting is overigens dat de FDA een overgangsperiode zal gaan hanteren zodat bedrijven de tijd hebben transvetten helemaal uit te faseren.
Fotocredits: 'solidified oil', Rob and Stephanie Levy
Dit artikel afdrukken
Een 0-nultolerantie gaat een enorme inspanning voor de industrie betekenen. Geen onmogelijke, zegt van Boekel. Maar vermoedelijk wel een heel kostbare die uiteraard op de een of andere manier moet worden terugverdiend'Niet heel makkelijk maar niet onmogelijk'
We vroegen het Tiny van Boekel, hoogleraar Food Quality and Design aan Wageningen UR. Van Boekel: "Het is wel mogelijk om het gehalte aan transvetten te minimaliseren maar daarvoor moet je het proces van harden van oliën goed beheersen, waarschijnlijk qua temperatuur en het soort katalysator wat daarvoor wordt gebruikt. [..] Transvetzuren worden betrekkelijk makkelijk gevormd worden en dus moet je procescondities zien te vinden waarbij dat dan zo min mogelijk gebeurt. De vraag ‘hoe moeilijk is dit nou’ zou ik dan voorlopig beantwoorden met ‘niet heel makkelijk maar niet onmogelijk’."
Transvetten al met 85% gereduceerd
Oorspronkelijk leken 'geharde plantaardige vetten' een grote stap voorwaarts op gezondheidsgebied. In plaats van dierlijke konden we plantaardige vetten gebruiken. Maar dat is inmiddels achterhaald. Nadat de eerste bewijzen voor de schadelijkheid van transvetten aan het licht kwamen, is de voedingsindustrie niet stil blijven zitten. De afgelopen 10 jaar zijn ze er in geslaagd 85% minder transvetten te gaan gebruiken. Met het volledig afschaffen van de transvetten schat de FDA jaarlijks nog eens 7.000 overlijdensgevallen en 20.000 hartaanvallen te voorkomen.
Maar volgens de voedselindustrie is helemaal afschaffen onnodig. In hele kleine hoeveelheden zijn transvetten volgens de industrie niet schadelijk. Bovendien zou het onmogelijk zijn de transvetten helemaal uit te bannen. Ze zitten namelijk in heel veel producten, zodat een 0-nultolerantie een enorme inspanning voor de industrie gaat betekenen. Geen onmogelijke, zegt van Boekel. Maar vermoedelijk wel een heel kostbare die uiteraard op de een of andere manier moet worden terugverdiend.
Dat zal onder meer uit prijsverhogingen moeten komen. Daar houden bedrijven niet van als het geen extra waarde oplevert. Dat doet het niet als iedereen op 0-transvet gaat zitten. Dan zullen zelfs de meerkosten voor een deel niet terug te halen zijn via hogere consumentenprijzen. Daarom zegt de industrie dat we dat kleine restbeetje maar moeten accepteren en niet voor een 0-tolerantie moeten kiezen.
Ook in transvetvrije producten kan transvet zitten
Dat heeft te maken met de technische complexiteit. Transvetten zitten bijna overal in. De NGO Environmental Working Group keek er zijn FoodScores database (met 87.000 producten) op na. Daaruit bleek dat niet alleen de producten waar 'partially hydrogenated oil' (gedeeltijk geharde olie) op staat transvetten bevatten. Ook geraffineerde oliën zoals sojaboonolie, raapolie, katoenzaadolie en maïsolie wijzen op transvetten. Net als 'fully hydrogenated oils' en misschien zelfs wel emulgeermiddelen als monoglyceriden en diglyceriden, schrijft Time.
In totaal bleek 27% van alle geanalyseerde voedingsmiddelen deze stoffen te bevatten. Maar nog zeker 10% bevat ingrediënten die op transvetten wijzen, terwijl op het etiket 0 gram transvetten staat. Fabrikanten hoeven namelijk transvetten niet te vermelden als de hoeveelheid per portie onder de 0,5 gram blijft. En dat is voor allerlei technische, vaak cosmetische, toepassingen het geval. Denk aan het voorkomen dat koekjes en gebak aan elkaar plakken of het stabiliseren van smaken of kleuren in bijvoorbeeld de toppings van ijs of cupcakes.
De verwachting is overigens dat de FDA een overgangsperiode zal gaan hanteren zodat bedrijven de tijd hebben transvetten helemaal uit te faseren.
Fotocredits: 'solidified oil', Rob and Stephanie Levy
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 6 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
De Grocery Manufacturers Association, de belangrijkste vertegenwoordiger van de Amerikaanse levensmiddelenindustrie, heeft inmiddels een petitie ingediend bij de FDA om het gebruik van transvetten toch toe te blijven staan in honderden producten. Het gaat daarbij om minuscule hoeveelheden in ontbijtgranen tot substantiële hoeveelheden in 'shortening' en magnetron-popcorn. Dat schrijft onder meer de Washington Post.
De voedingsmiddelenindustrie beroept zich op de expliciete mogelijkheid die de FDA heeft opengelaten om uitzonderingen toe te staan, en op de vooruitgang die de voedingsindustrie al geboekt heeft door inmiddels al zo'n 85% minder transvetten in hun producten te stoppen.
De kogel is door de kerk. De Amerikaanse Food and Drug Administration publiceerde zijn officiële richtlijn over het uitfaseren van transvetten.
Fabrikanten krijgen 3 jaar de tijd om 'kunstmatige transvetten uit bewerkte voedingsmiddelen' te halen. Het gaat dan specifiek om de partially hydrogenated oils (PHOs) uit het eten te halen. PHO's zijn de belangrijkste bron van transvetten.
Volgens de FDA verdienen PHO's niet langer de zogeheten GRAS-status. Op basis van onderzoek concludeert de FDA dat ze niet langer generally recognized as safe zijn.
Overigens spreekt de FDA ook de verwachting uit dat veel bedrijven vóór de deadline de PHO's uit hun producten zullen halen. De meeste bedrijven zijn hier al mee begonnen.
Zou de soja- en maisolie industrie dan niet flink instorten daar als de transvetten verbannen worden? Dan lijkt het me logisch dat bedrijven ertegen in verweer komen.