Lees ook
Moslims vieren hun Grote Feest, het driedaagse Offerfeest ter nagedachtenis aan het in de Koran - en ook in de Bijbel - opgetekende verhaal van de profeet Ibrahim. Allah vroeg hem zijn zoon Ismaël te offeren om zijn trouw te bewijzen. Geblinddoekt maakte hij aanstalten om zijn zoon te doden, maar Allah greep in en verving Ismaël door een ram. Daarom laten moslims al eeuwenlang ter gelegenheid van het Offerfeest een schaap, lam of rund slachten. Ze delen het vlees met hun familie, buren en armen.

Bismillah
Volgens de islam moet het vlees 'halal' zijn. Dat is een totaalconcept dat gebaseerd is op "dierenwelzijn van wieg tot slacht". Zo mag een dier niet worden opgesloten en moet het gedurende zijn leven met respect behandeld worden. De uiteindelijke - rituele -slacht vindt plaats volgens de dhabiba, de wijze van slachten zoals die door de islam wordt voorgeschreven. Het schaap moet doodbloeden door één enkele snede in oostelijke richting in de halsslagader, uitgevoerd door een bekwame moslim onder het uitspreken van de woorden 'Bismillah', ‘in de naam van Allah’.

In Nederland is het verplicht dieren in een slachthuis te laten slachten, onder toezicht van de NVWA. Het 'slachten op het balkon' mag in Nederland al lang niet meer. Vorig jaar zijn er tijdens het Offerfeest 60.362 schapen, geiten en runderen ritueel geslacht, volgens cijfers van de NVWA. Dit jaar hebben 65 slachterijen een vergunning voor het Offerfeest aangevraagd, wat minder dan voorgaande jaren.

Halal slachten is niet hetzelfde als onverdoofd slachten
Om te voorkomen dat het vlees haram (onrein) wordt, gelden specifieke regels rondom de verdoving. De erkende halal-slachthuizen in Nederland slachten doorgaans, dus ook buiten het Offerfeest om, onverdoofd. Tot afgrijzen van dierenwelzijnsorganisaties. Slachthuizen stellen dat een schaap doorgaans binnen 20 seconden dood is. De zaak wordt gecompliceerd door de nieuwe ’40-seconden’-regel, die sinds 1 januari 2018 van kracht is. Die regel schrijft voor dat als het dier 40 seconden na de halssnede nog een teken van bewustzijn vertoont, het alsnog verdoofd moet worden. Het vlees is dan niet halal meer en moet apart verwerkt worden.

Is mijn schaap nu wel echt halal?
Hoe kun je er nu zeker van zijn dat je kostbare offerdier - voor een halal schaap moet je zo'n €250 afrekenen - ook écht halal is? De NVWA houdt toezicht op het slachtproces. “De dierenartsen van de NVWA zijn bij elke slachting aanwezig, van het begin tot het einde,” vertelt ons een woordvoerder van de NVWA. "Wij houden ons alleen bezig met hoe de slacht verloopt en of dat volgens de juiste regelgeving gebeurt. We bieden geen garantie en doen geen uitspraak over of het vlees wel of niet halal is."

Wantrouwen
Het feit dat de - niet geringe - kosten voor het dierenartsentoezicht voor het slachthuis zijn, blijkt het wantrouwen binnen de moslimgemeenschap te voeden. Voor het dierenartsentoezicht geldt een starttarief van €164 euro en daarna tikt de teller door met €34 per kwartier. In de NRC zegt een slachter dat de slachtkosten per dier daardoor €30 hoger uitvallen. Voor kleinere slachterijen is dat vrijwel niet op te brengen.
De slachtkosten vallen per dier €30 hoger uit
Dat veroorzaakt geruchten dat slachters om de kosten te drukken uit productie-overwegingen de hand lichten met de halalvoorschriften en soms zelfs verdoofd slachten. Rechtgeaarde moslims verliezen door de nieuwe regels en onduidelijkheid het vertrouwen in de Nederlandse halal-slacht en importeren hun schapenvlees uit het buitenland. Abdelfatteh Ali-Salah, directeur van Halal Correct, een certificeringsbureau zegt: “Ik schat dat in een gemiddeld jaar 5 tot 10 procent in het buitenland laat slachten, en dat dit nu 30 procent is.”

België
In Vlaanderen is vanaf 1 januari 2019 onverdoofd slachten helemaal verboden, na een 'historisch' politiek akkoord. Moslims blijken een voorschotje te nemen op de alternatieven voor een 'eigen' Offerfeest-schaap. Een van de opties is een donatie, waarmee in een ontwikkelingsland een schaap of een rund geslacht kan worden, "zodat het basisidee van het Offerfeest toch behouden blijft," meldt de Standaard. Ook kopen van halal vlees bij een islamitische slagerij is een alternatief voor een 'eigen' schaap.

Vakantie
Maar er is wellicht nog wel een eenvoudigere verklaring voor het verminderde enthousiasme voor een 'eigen' Offerfeestschaap in Nederland en België. Moslims kunnen het Offerfeest tijdens de vakantie in hun thuisland vieren. De data van het Offerfeest zijn immers gekoppeld aan de islamitische kalender en dat betekent dat het Grote Feest, net als de vastenmaand Ramadan, ieder jaar 10 dagen naar voren opschuift. De komende jaren valt het feest tijdens de zomervakantie.
Dit artikel afdrukken