1 min
De media staan vol zin en onzin over voeding en diëten, om nog maar te zwijgen over de al dan niet spectaculaire effecten van stofjes in ons eten. Hoe het kaf van het koren te scheiden in het voedingswetenschappelijk onderzoek? Dat proberen Spaanse wetenschappers in het project Nutrimedia, geholpen door het Spaanse publiek.
In het Nutrimedia-project beoordelen onderzoekers het waarheidsgehalte van berichten over voedsel en voeding die het publiek bereiken middels de Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation (GRADE)-methode. Dat is een systeem dat door veel wetenschappelijke organisaties wordt gebruikt om de zekerheid van onderzoeksresultaten te bepalen.
Volgens het Nutrimedia-team is het feit dat de GRADE-methodiek nu ook is toegepast om de waarheidsgetrouwheid te beoordelen van voedingsclaims die het publiek bereiken "baanbrekend". De onderzoekers hopen het publiek te leren waarom de zekerheid van wetenschap varieert en hoe berichten die in de media en sociale netwerken worden verspreid kritisch geïnterpreteerd moeten worden.
In de eerste 18 maanden van zijn bestaan analyseerde het Nutrimediaproject 30 berichten over voeding, blijkt uit een publicatie in PLoS ONE waarin de onderzoekers hun methodologie uitleggen. Van de 30 gingen 21 berichten over producten, zes over diëten en drie over voedingssupplementen.
De berichten werden aan de hand van het GRADE-systeem in zeven categorieën ingedeeld: 'waar', 'waarschijnlijk waar', 'mogelijk waar', 'onwaar', 'waarschijnlijk onwaar', 'mogelijk onwaar' en 'onzeker'. Bijna de helft (14) van de berichten kregen de classificatie 'onzeker' (zoals: is chocolade gezond?) en maar vier de classificatie 'mogelijk waar' (waaronder: is vlees kankerverwekkend?). Een derde van de geanalyseerde berichten werd aangedragen door het Spaanse publiek, zodat een vertekening van de in het onderzoekje betrokken berichten niet valt uit te sluiten.
De meest gegooglede en gezochte vraag van het Spaanse publiek was of vlees al dan niet kankerverwekkend is. Volgens Nutrimedia is dat nieuws 'mogelijk waar' - volgens wetenschappers die Foodlog er vorig jaar over sprak is vlees echter (on)gezond.
Van elke evaluatie maakten de onderzoekers een wetenschappelijk rapport, een samenvatting in duidelijke taal, een samenvatting van de bevindingentabel en soms een video. Daarmee bereikten ze dat Nutrimedia in anderhalf jaar 84 keer genoemd is in de Spaanse gedrukte pers en 386 keer op Spaanse websites. Ook buiten Spanje bereikten ze de pers. Nutrimedia is een samenwerking tussen het Science Communication Observatory van de Pompeu Fabra Universiteit (UPF) in Barcelona en het Iberoamerican Cochrane Center.
Dit artikel afdrukken
Volgens het Nutrimedia-team is het feit dat de GRADE-methodiek nu ook is toegepast om de waarheidsgetrouwheid te beoordelen van voedingsclaims die het publiek bereiken "baanbrekend". De onderzoekers hopen het publiek te leren waarom de zekerheid van wetenschap varieert en hoe berichten die in de media en sociale netwerken worden verspreid kritisch geïnterpreteerd moeten worden.
In de eerste 18 maanden van zijn bestaan analyseerde het Nutrimediaproject 30 berichten over voeding, blijkt uit een publicatie in PLoS ONE waarin de onderzoekers hun methodologie uitleggen. Van de 30 gingen 21 berichten over producten, zes over diëten en drie over voedingssupplementen.
De berichten werden aan de hand van het GRADE-systeem in zeven categorieën ingedeeld: 'waar', 'waarschijnlijk waar', 'mogelijk waar', 'onwaar', 'waarschijnlijk onwaar', 'mogelijk onwaar' en 'onzeker'. Bijna de helft (14) van de berichten kregen de classificatie 'onzeker' (zoals: is chocolade gezond?) en maar vier de classificatie 'mogelijk waar' (waaronder: is vlees kankerverwekkend?). Een derde van de geanalyseerde berichten werd aangedragen door het Spaanse publiek, zodat een vertekening van de in het onderzoekje betrokken berichten niet valt uit te sluiten.
De meest gegooglede en gezochte vraag van het Spaanse publiek was of vlees al dan niet kankerverwekkend is. Volgens Nutrimedia is dat nieuws 'mogelijk waar' - volgens wetenschappers die Foodlog er vorig jaar over sprak is vlees echter (on)gezond.
Van elke evaluatie maakten de onderzoekers een wetenschappelijk rapport, een samenvatting in duidelijke taal, een samenvatting van de bevindingentabel en soms een video. Daarmee bereikten ze dat Nutrimedia in anderhalf jaar 84 keer genoemd is in de Spaanse gedrukte pers en 386 keer op Spaanse websites. Ook buiten Spanje bereikten ze de pers. Nutrimedia is een samenwerking tussen het Science Communication Observatory van de Pompeu Fabra Universiteit (UPF) in Barcelona en het Iberoamerican Cochrane Center.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Interessante vraag, wat is “wetenschap”. Dennis en Wouter hebben daar al een aantal zinnige dingen over gezegd (systematiek, reproduceerbaarheid, hypothese testen). Ik zou daaraan willen toevoegen: het beschrijven/onderzoeken van verschijnselen op basis van een aantal vaste uitgangspunten (basiswetten). In de wiskunde is dat strenger en formalistischer geregeld dan in bijvoorbeeld de scheikunde en natuurkunde, maar ook in die takken van wetenschap moet het spel gespeeld worden volgens een aantal vastgestelde spelregels. Wat mij betreft (maar laat Dick me maar corrigeren) hoeven die uitgangspunten zelfs niet in absolute zin “waar” te zijn, zolang het wetenschapsgebouw dat erop wordt neergezet maar consistent en robuust is.
Je vraagt "wat is wetenschap?". Wat mij betreft beschrijft die term niets meer of minder dan een gestructureerde manier van onderzoeken.
Bijna goed wat mij betreft, echter hoort het rapporteren (= het (transparant) beschrijven) van het doen van wetenschap er ook bij. En ik denk dat juiste wetenschapsbeoefening vooral gaat over “vooraf een onderzoeksvraag of hypothese hebbeb”. Goede wetenschap gaat immers niet over het doen van het onderzoek, maar vooral over onderzoeksvragen, hypothese en DoE (= Design of Experiments). Resultaten volgen immers daaruit (en dienen ook op een andere plek op een zelfde manier tot zelfde resultaten te komen).
Persoonlijk ben ik daarom van mening dat goede wetenschap gaat over:
- hypothese en onderzoeksvragen.
- DoE (en vooral een scherp debat daarover!)
- doen en rapporteren (zodat alles controleerbaar en navolgbaar is).
Wat in mijn ogen absoluut GEEN wetenschap is:
- het leren en snappen van bestaande kennis (dat is opleiding). **
- de gemiddelde survey op internet (“wat vind u van x y z).
** dit is het grootste probleem, ik kan de domeinen die ik een beetje kan overzien (voeding, life science technologie, biotech, natuurkunde, voedselveiligheid), snel doorhebben wanneer een vraag eigenlijk een ‘opleidingsvraagstuk’ is en wanneer iets een ‘echte onderzoeksvraag is”.
** deze twee sterren heb ik bewust geplaatst. Ik denk dat bijna 90% van wat we kunnen lezen vooral opleiding is of kennisoverdracht naar een minder-wetende persoon. Er wordt maar heel weinig echte wetenschap gedaan!
#7 Dat voedingsclaims vaak geen grond in wetenschap hebben, komt misschien wel door het simpele feit dat er niets te claimen valt, dwz dat wat we eten geen duidelijk aanwijsbare effect op de gezondheid heeft zolang je het niet te gek maakt (te veel, te weinig, eenzijdig). Ofwel, het eten kan je niet beter maken, maar je kunt er wel ziek van worden (vrij naar J. Cruijff).
Dick #7,
Je vraagt "wat is wetenschap?". Wat mij betreft beschrijft die term niets meer of minder dan een gestructureerde manier van onderzoeken.
In de volksmond staat het voor veel meer, en wordt het gezien als ding op zich. Ik heb daar bezwaar tegen, want het suggereert dat er enerzijds wetenschap en anderzijds de rest van begripsvorming is, waarbij eerstgenoemde als 'beter' of 'echter' wordt gezien. Het is een soort religieus ding geworden.
Maar als je bedenkt dat het slechts een systematische manier van onderzoek doen is, dan hebben de conclusies geen status aparte. Het zijn gewoon conclusies over hoe we denken dat de wereld in elkaar zit. Er valt daarom slechts iets te zeggen over de zekerheidsgraad van die conclusies. Dat kan net zo goed een conclusie zijn over iets dat niet 'wetenschappelijk' onderzocht is (zoals het parachute voorbeeld laat zien).
Kortom, conclusies zijn niet wel of niet 'wetenschappelijk', maar minder of meer zeker.
Enno, voorbeelden zijn vlees (zie de hoofdtekst) en vet. Het Voedingscentrum had vroeger de campagne 'let op vet'. Die is verdwenen omdat het zo niet gezegd mag worden op basis van data.
Wat er aan uitspraken over gedaan wordt, komt niet uit de data van onderzoeken maar is een interpretatie van mensen die onderzoek doen. Interpretaties kunnen niet gelden als feitelijk en wetenschappelijk. Ik heb het dus niet over niet-reproduceerbaar onderzoek, maar over onwetenschappelijkheid.