Nijpels gaat in het gesprek in op de steun die hij krijgt van mensen op de markt en tijdens het fietsen. Het zou laten zien dat er "bijna niemand" meer is die twijfelt aan de ernst van de klimaatproblematiek.

Toch is er ook van alle kranten kritiek.

Als die bronheffing er komt zullen Nederlandse burgers inderdaad niet extra hoeven te betalen voor de CO2-vervuiling van de ether als gevolg van productie die we exporteren. Daar staat echter tegenover dat ze wel degelijk meer moeten gaan betalen voor alles wat ze consumeren
De milieubeweging liep weg omdat het akkoord de Nederlandse industrie vrij uit laat gaan met boetes die bedrijven gemakkelijk kunnen ontwijken. Het ontwerpakkoord legt de lasten van de 49% reductie van CO2 (ten opzichte van 1990) te veel bij burgers. Daar zijn de volkse rechtse partijen als PVV en FvD zwaar op tegen. Al tijden roept FvD-leider Thierry Baudet klimaatscepticus Marcel Crok na, dat de maatregelen extreem duur zijn en weinig verschil zullen maken voor het klimaat. Daarom is het wat hen betreft zinloos om de samenleving daar zwaar voor te laten betalen en geld in de zakken van 'groene' bedrijven te laten vloeien; een en ander met subsidies toe. Ook het CDA keert zich tegen de lastenverdeling en vindt dat de burger ontzien moet worden.

Export zonder gelijk speelveld legt te veel lasten bij burger
Nederland is een sterk exporterend land. Net als onze landbouw, verdienen Nederlandse maak-bedrijven hun omzet in het buitenland en vervuilen ze in eigen land. Een overheid die daar paal en perk aan stelt door een eenvoudig in te voeren heffing op CO2-uitstoot, zonder dat concurrenten dat ook moeten, prijst zijn bedrijven de markt uit.

Daarom verzet de industrie zich. Niettemin veroorzaakt die volgens de statistieken een belangrijk deel van de CO2-uitstoot in ons land. Pas bij een gelijk speelveld, een marktsituatie waarin ook concurrenten van Nederlandse bedrijven aan dezelfde regels gebonden, zal de Nederlandse industrie haar weerstand opgeven.

In het gesprek suggereert Nijpels dat minister Wiebes van klimaat graag zo snel mogelijk tot een hoge CO2-heffing zou willen komen om de industrie te inspireren tot vernieuwing. Dat zou lasten bij burgers weghalen en meer bij bedrijven neerleggen. Ook instituten die bij de bestaande economische orde behoren, zoals De Nederlandse Bank, The Londen School of Economics en de Oeso, zien geen grote bezwaren voor zo'n simpele bronheffing, zegt Nijpels, al verwachten ze wel dat die de bestaande concurrentiepositie van vroeg instappende bedrijven in de wereld enigszins zal aantasten. Omdat echter innovatie van alle tijden is, mag dat volgens Nijpels geen bezwaar heten.

Als die bronheffing er komt zullen Nederlandse burgers inderdaad niet extra hoeven te betalen voor de CO2-vervuiling van de ether als gevolg van productie die we exporteren. Daar staat echter tegenover dat ze wel degelijk meer moeten gaan betalen voor alles wat ze consumeren. Nog even ontsnappen op een koopje is dan onmogelijk geworden. Over dat aspect rept Nijpels niet. Al evenmin over de opmerking van ecoloog Han Olff dat het klimaatakkoord een economische droom is, die ecologisch nog steeds een ramp van kaalslag op aarde impliceert.

Volgens Montesquieu mogen burgers stemmen, maar geen wetten maken; dat laatste kunnen ze niet. Het parlement weet het altijd beter dan de burger die het koos
'Buitengewoon vervelend'
Nijpels beperkt zich in de krant tot het uitleggen van de uitspraak dat hij het "buitengewoon vervelend” vindt dat die discussie over het uitblijven van een bronheffing in Nederland de uitkomsten van het klimaatakkoord is gaan domineren. "Loop de verschillende onderhandelingstafels eens af. Aan vier van de vijf tafels is overeenstemming tussen partijen, milieubeweging en kabinet. De ‘elektriciteitstafel’, met de stroomproducenten, was het hart van de besprekingen en is met unanieme voorstellen gekomen. Hetzelfde is het geval met de tafel ‘gebouwde omgeving’. De opdracht, zeven miljoen huizen verduurzamen, ligt maatschappelijk heel gevoelig.” Ook bij mobiliteit en landbouw was de eenstemmigheid groot, zegt Nijpels. "Alleen bij de industrie is men er niet uitgekomen, en dan gaat het nog maar om twee punten. De ondergrondse opslag van CO2 en met name de CO2-heffing.”

Verder gaat het gesprek over de polder. Vanuit Nijpels eigen partij gaf Eerste Kamer-voorzitter Ankie Broekers-Knol forse kritiek op de niet gekozen achterkamers van waaruit het ontwerp-akkoord tot stand kwam. Ook Hans Wiegel, eind jaren '80 Nijpels' voorganger als fractievoorzitter van de VVD, waarschuwde voor het stemmenverlies bij de Statenverkiezingen komend voorjaar. Volgens Nijpels was het toch goed. Het kabinet tekende in de vorm van Wiebes mee en als de coalitie het werk had moeten doen, zou er niet zo'n uitgewerkt plan zijn gekomen. Niettemin zegt ook de de huidige VVD-fractieleider Klaas Dijkhoff nu dat hij liever geen klimaatpolder had gehad. Over iets groots als het klimaatbeleid moet je volgens hem politici - en dus niet de polder - buiten verkiezingstijd laten beslissen, citeert de NRC Dijkhoff.

De kritiek deert Nijpels niet: "Het is ondenkbaar dat dit pakket met honderden maatregelen uit een departement zou zijn gekomen. En welke politicus zou dan de leiding hebben genomen? Natuurlijk moet de politiek nu de leiding nemen. Kabinet en Kamer moeten bijvoorbeeld beslissen hoe de lasten worden verdeeld. De politiek heeft daar de middelen voor."

Wat nu te doen met de opmerking van Olff dat het ontwerpakkoord ecologisch gezien nep is?
'Tegenstribbelen heeft geen zin meer'
Wat Nijpels betreft, is het zeuren voorbij: "Dit plan ligt er nu, de planbureaus gaan het doorrekenen en kijken of we die 49 procent reductie halen. En het vervolg ligt op het bordje van de politiek. Die moet, als het akkoord in de zomer is goedgekeurd, met wetgeving komen en zo snel mogelijk aan de slag. Dan komt de trein in beweging. Ziet het bedrijfsleven ook dat het anders kan. Tegenstribbelen heeft dan geen zin meer."

Wat nu te doen met de opmerking van Olff dat het ontwerpakkoord ecologisch gezien nep is of de opstand van de gele hesjes die Wiegel ook voor Nederland voorspelt omdat de lasten voor burgers wel degelijk een aanslag op hun vrij besteedbare inkomen gaan volgen? Niet zeuren dus. Gewoon stug doorwerken. Ditmaal in het parlement dat zijn voordeel kan doen met kwaliteitsideeën die het opdeed via een buitenbochtje om de democratie heen.

Ook in Frankrijk waarschuwde oud-minister Luc Ferry rond Kerst tegen het gepolder dat in het land dreigt te ontstaan als reactie op het autoritaire presidentschap van Emmanuel Macron. De elites moeten het beleid maken, zegt Ferry uitdagend en onder verwijzing naar Charles de Montesquieu, de uitvinder van de moderne democratie. Volgens Montesquieu mogen burgers stemmen, maar geen wetten maken; dat laatste kunnen ze niet. Het parlement weet het altijd beter dan de burger die het koos.
Dit artikel afdrukken