Een uitgebreid nieuw onderzoek concludeert dat zogeheten no-til methodes op de lange termijn niet meer koolstof opslaan vergeleken met velden die wel regelmatig worden geploegd.

Dat is een controversiële constatering, want op dit moment bepaald niet hippe boodschap. De onderzoekers benadrukken mogelijk mede daarom dat no till ook andere voordelen heeft die onverkort blijven bestaan. Beperkte grondbewerking, zeggen ze, blijft ondanks hun constatering nog steeds van cruciaal belang voor de bestrijding van bodemerosie en -afspoeling. Hoe minder grond beregend en gekeerd wordt, hoe beter deze water vasthoudt en de groei van bodemmicro-organismen voedt die plantengroei ondersteunen. Daardoor zijn er minder meststoffen nodig.

Toch willen ze ook kwijt dat niet al onze hoop moeten vestigen op no till-landbouw om de koolstofvoetafdruk van de landbouw weg te werken.

Dat concluderen de onderzoekers op basis van 144 studies over de afgelopen 50 jaar, waarin no till werd vergeleken met bewerkte velden. In totaal bevatten de studies 1.061 vergelijkingen tussen no till en geploegde landbouw, een serieuze set data dus waaruit een stevige conclusie mag worden getrokken.

Doorgaans wordt de doeltreffendheid van no till onderzocht op basis van metingen van de organische koolstof in de bodem (SOC) tot op 10 centimeter diepte. Omdat ze heel uitgebreid zochten naar studies, vonden de onderzoekers ook gegevens over wat er in diepere bodemlagen gebeurt. Dat veranderde hun beeld.

Het verschil in conventionele en no till bewerkte bodems verschilt na een jaar of 14 nauwelijks meer
Ze constateren dat in de eerste jaren van no till-praktijken de bodemorganische stof in de bovenste lagen toeneemt. Tegenover die winst staat echter een afnemende hoeveelheid in de laag tussen 10 en 60 centimeter.

Dit verlies varieert in de studies die de onderzoekers naplozen tussen de 0,28 tot 2,29 Mg per hectare en overtreft zelfs een beetje de winst in de hoogste laag. Het verschil in conventionele en no till bewerkte bodems verschilt na een jaar of 14 nauwelijks meer.

Waarom de bodemorganische stof in lagere grondlagen omgekeerde evenedig afneemt met de toename in de bovenste, hebben de onderzoekers niet kunnen achterhalen. Ze hebben wel een aantal hypothesen. Bodembewerking zonder grondbewerking zou de mogelijkheden voor koolstofopslag in de bovengrond om zich naar de onderste lagen te verplaatsen kunnen beperken. Dat kan verklaren waarom deze lagen na verloop van tijd uitgeput raken. Onbewerkte grond verdicht na verloop van tijd ook zodat de opname van koolstofrijke gewasresten van bovenaf kan vertragen. Bovendien maakt toenemende verdichting het voor plantenwortels moeilijker om zich een weg naar beneden te banen, waardoor een andere weg voor het transport van koolstof via uitgestrekte wortelnetwerken naar diepere lagen wordt beperkt.

Welke conclusies moeten uit het onderzoek worden getrokken? "Onze bevindingen tonen aan dat er geen eenvoudige gegarandeerde oplossing is voor het terugdringen van atmosferische CO2", zeggen de onderzoekers.
Dit artikel afdrukken