Niet meer prikken, meten en rekenen voor diabetici - de kunstalvleesklier komt eraan

“Als niemand het medisch kan oplossen, ga ik het technisch oplossen,” zegt hij in het Nederlands Dagblad. Veertien jaar later staat de kunst-alvleesklier eindelijk op het punt gelanceerd te worden.

De alvleesklier of pancreas houdt de bloedsuikerspiegel op peil door de hormonen insuline en glucagon af te geven. Die hormonen hebben alle twee een andere functie: insuline verlaagt en glucagon verhoogt de bloedsuikerspiegel. Bij diabetespatiënten functioneert de alvleesklier niet goed. Zij moeten handmatig insuline toedienen om de bloedsuikerspiegel weer te laten dalen. Dat is een tijdrovend en precies werkje. Een teveel aan insuline kan bijvoorbeeld een hypo veroorzaken; de patient kan daardoor zelfs helemaal buiten westen raken.

‘Je komt niet van je ziekte af, maar je krijgt wel je vrijheid terug’
Koops ontwikkelde een kunstmatige alvleesklier met zijn bedrijf Inreda Diabetics. Het is een apparaat dat de functie van de alvleesklier overneemt. Twee sensoren in de buikzone meten het glucosegehalte (de bloedsuiker) in het bloed. Met een algoritme bepaalt het apparaat voor iedere patiënt exact hoeveel insuline of glucagon het toe moet dienen. De patiënt kan het apparaat gewoon aan de broekriem hangen en het enige wat hij moet doen, is regelmatig de insuline en glucagon aanvullen en af en toe de batterijen vervangen. Robin Koops testte de eerste versie van zijn eigen creatie al in 2004. Volgens hem ben je door het apparaat “niet van je ziekte af, maar krijg je wel je vrijheid terug.”

Veertien jaar later is de artificiële alvleesklier marktklaar en lopen er alleen nog wat extra onderzoeken om de benodigde certificaten te behalen. Bij positieve uitslagen komt de kunst-alvleesklier waarschijnlijk in het najaar van 2019 ‘gecontroleerd op de markt’. Dat betekent dat de behandeling met steun van het Diabetes Fonds in de eerste drie jaar voor ongeveer 1.500 patiënten beschikbaar komt. Die patiënten blijven onder toezicht om te controleren of het apparaat naar verwachting functioneert. Volgens Koops is het niet alleen bedoeld voor patiënten met diabetes type 1, maar ook voor type 2 en mensen met een slecht functionerende of ontbrekende alvleesklier.

Nog meer keuzen
Er zijn al hulpmiddelen op de markt waarbij de patiënt niet zelf insuline hoeft te spuiten, zoals de insulinepomp. Maar bij zo’n apparaatje moet je wel zelf steeds de insulinedosis instellen en wordt die om de zoveel tijd aan het bloed afgegeven.

De ontwikkelingen gaan snel. Waarschijnlijk komt er dit jaar nog een hybride systeem op de markt, waarbij de patiënt de insuline zowel zelf als automatisch kan regelen: de Medtronic MiniMed 670G. Cambridge University ontwikkelt, net als Inreda Diabetics, een geheel automatisch systeem, maar dat geeft alleen insuline af. Encellin werkt aan weer een heel andere technologie: insuline-producerende cellen die net onder de huid worden geplaatst.

Stichting Voeding Leeft bewijst al een tijdje dat mensen met diabetes type 2 ook zonder hulpmiddelen maar met een ander menu hun diabetesmedicatie kunnen laten staan. Op die aanpak gaf onder meer Liesbeth Oerlemans de nodige kritiek omdat niet iedereen de verleidingen van 'fout eten' kan weerstaan. Toch kan het werken voor wie in staat is stoïcijns zijn eigen weg te volgen door luilekkerland.