Nederlanders houden zich goed aan de coronaregels, gek eigenlijk

Bij de aanpak van de coronacrisis heeft onze overheid geprobeerd rekening te houden met de individuele vrijheid die Nederlanders van belang achten. De opgelegde regels zijn rekbaar te interpreteren. Iedereen gaat er dan ook op zijn manier mee om. Onder Nederlanders levert die speelruimte discussies op binnen vriendengroepen en families. Moet je écht thuis blijven of kun je toch de deur uit voor een potje Risk met vier of vijf personen?

Het is dan ook bijzonder dat we tot nu toe vooral erg 'braaf' zijn en zonder al te veel morren, luisteren naar wat minister president Rutte en minister De Jonge ons opleggen. Het lijkt on-Nederlands.

Dat culturen verschillen, blijkt uit de verschillende manieren waarop landen en overheden met de Coronacrisis omgaan. Psycholoog Michele Gelfand maakt in de Volkskrant onderscheid tussen ‘losse’ en ‘strikte’ landen. In haar boek Rule Makers, Rule Breakers deelt ze landen en hun culturen in naar gelang de mate van los- dan wel striktheid.

Zweden geldt als een ultra-los land. De overheid roept inwoners op om zelf verantwoordelijkheid te nemen en zo veel mogelijk thuis te werken. Duitsland, dat geldt als strikt land, gebiedt de inwoners van het land om thuis te blijven en gebruikt boetes om dat af te dwingen. Nederland staat volgens Gelfand in het rijtje met losse landen. Dat had gemakkelijk anders kunnen zijn. Als we kijken naar de factoren die bepalen of een land los of strikt is, zou je verwachten dat we tot de striktere landen zouden behoren. De Nederlandse mentaliteit lijkt een opvallend product van onze bijzondere geschiedenis te zijn.

Ons land is een aantal keer bezet geweest tijdens oorlogen. De bevolking heeft samen natuurrampen moeten voorkomen door te vechten tegen het water en een dichtbevolkt land als Nederland loopt grotere risico’s bij schaarste en epidemieën. Zulke factoren maken dat volkeren bereid zijn om hun vrijheid op te offeren en samen te werken. Het zijn aspecten die passen bij een strikte cultuur.

'Losse’ landen zijn over het algemeen dunner bevolkt dan de strikte landen. Daarin wijkt Nederland af. Waarom?

Een mogelijke verklaring voor de losse Nederlandse cultuur zou volgens Gelfland onze eeuwenlange geschiedenis van handel en migratie kunnen zijn. Daarin hebben Nederlanders een noodgedwongen tolerantie ontwikkeld. In ons dichtbevolkte land leven meerdere culturen samen. We komen elkaar dan ook eerder tegemoet omdat de kans dat we het volledig eens worden nu eenmaal klein is.