3 min
In Vlaanderen vreest professor Patrick Willems een droogteramp voor de zomer van 2020. De zomer gaat beginnen met een forse achterstand van water in de bodem. Rijkswaterstaat in Nederland, zo blijkt uit ons bericht over Willems, is al evenmin gerust op de komende zomer. Hoe gaat Nederland met droogte om?
Afgelopen december verscheen een studie die werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) over de betekenis van de droogte van de zomer van 2018 en maatregelen om die te voorkomen. Nu het voorjaar ook in Nederland weer droog uitpakt, dook de NRC in de maatregelen en ontdekte de kern van het probleem. Na de Tweede Wereldoorlog is de infrastructuur van Nederland zo ingericht dat de ruime hoeveelheden aangevoerd water via rivieren en door regenval zo snel mogelijk konden worden afgevoerd naar de zee. Er was altijd water genoeg, zodat akkers werden gedraineerd, de waterstand in het veenweidegebied werd verlaagd en rivieren gekanaliseerd. Daarmee kon de landbouwproductie worden verhoogd en bleef een dure hectare rendabel door een hogere productopbrengst dan elders.
Maar dat moet anders, zeggen de deskundigen met wie de krant sprak unaniem. Nederland moet water weer leren vasthouden in de bodem en opslaan. Tevens moeten we er zuiniger mee omspringen. Maar wie een hogere waterstand op akkers en weiden wil, ziet de productie en bruikbaarheid van die akkers snel teruglopen. Dat heeft consequenties voor het aantal kilo's dat een boer van een hectare kan halen en de kosten die dat met zich meebrengt. Een en ander, terwijl hij nu al niet gemakkelijk voldoende geld weet te maken voor zijn producten. De vraag hoe geld verdiend kan worden in een situatie waarin het watermanagement van Nederland wordt aangepakt, is geen onderdeel van het rapport van I&W. Het beoogt vooral technisch na te denken over oplossingen.
Opvallend in het bericht is het gegeven dat het KNMI een stijgende neerslag voor ons land verwacht buiten de zomerperiode. Die regenval is het gevolg van het opwarmende klimaat dat meer waterdamp in de lucht met zich mee brengt. Over de zomer, met name over de wind en de invloed daarvan op de andere seizoenen, bestaat echter onzekerheid.
Meteorologisch gezien ligt Nederland in een overgangsgebied tussen Scandinavië dat natter wordt en het mediterrane gebied dat droger wordt. Welke kant Nederland oprolt, is nog onbekend. Het KNMI heeft vier scenario’s uitgewerkt. Twee daarvan voorspellen een "kleine toename” van de gemiddelde zomerneerslag. De andere twee voorspellen een "aanzienlijke afname”. De luchtstromingspatronen boven Europa bepalen of ons klimaat meer naar Scandinavische natte of mediterrane droge zomers zal neigen.
Oosten- of westenwind?
Bij meer oostenwinden wordt het warmer en droger. Het betekent immers minder koele en vochtige wind vanaf zee. Bij de westenwinden die tot op heden domineren, zal Nederland daar minder last van hebben. Wat het wordt, heeft grote consequenties voor de landbouw in ons land. Minder neerslag, betekent een grotere noodzaak om meer water kunstmatig aan te voeren en daarmee de gewassen te beregenen. Dat heeft grote consequenties voor de waterhuishouding van ons lage land die ons moet beschermen tegen de zee, maar ook de natuur en het drinkwater- en rivierennet in Nederland dient te beschermen. In de zogeheten verdringingsreeks van het Rijk prevaleren bij schaarste de belangen van waterkeringen tegen de zee, drinkwater, natuur en watervervoer boven die van de landbouw.
Open gesprek nodig
Op verzoek van Rijkswaterstaat maakte Foodlog in december vorig jaar een scenariostudie met de gevolgen van trends in de landbouw voor de waterhuishouding in Nederland. De belangrijkste conclusies daaruit legden eveneens het accent op het waterbergend vermogen van de bodem en koppelde dat aan economische en geopolitieke trends.
Nederland zal, na een lange periode van afkeer van gecoördineerd ruimtelijk ordeningsbeleid, weer een ruimtelijke ordeningskeuze moeten maken, luidde de hoofdconclusie. Welke keuzen dat worden, is een zaak van de politiek. Dat die keuzen gemaakt moeten worden met verstand van de feiten is echter een voorwaarde voor verstandige keuzen. Die zullen de risico's van klimaatverandering bij voorkeur moeten beheersen binnen de natuurlijke mogelijkheden van het waterbergend vermogen van de bodem. Dat vergt immers de geringste inschakeling van techniek die kan falen of te weinig bestand blijkt tegen de veranderende natuurkrachten. Juist dat principe is de afgelopen 60 jaar niet gehanteerd. Eén van onze gesprekspartners liet weten dat “het een zegen voor Nederland zou zijn” als een open gesprek over samenhangend land en watergebruik zou kunnen plaatsvinden “tussen mensen die er verstand van hebben en die dat thema in de politiek en pers goed neer weten te zetten".
Dit artikel afdrukken
Maar dat moet anders, zeggen de deskundigen met wie de krant sprak unaniem. Nederland moet water weer leren vasthouden in de bodem en opslaan. Tevens moeten we er zuiniger mee omspringen. Maar wie een hogere waterstand op akkers en weiden wil, ziet de productie en bruikbaarheid van die akkers snel teruglopen. Dat heeft consequenties voor het aantal kilo's dat een boer van een hectare kan halen en de kosten die dat met zich meebrengt. Een en ander, terwijl hij nu al niet gemakkelijk voldoende geld weet te maken voor zijn producten. De vraag hoe geld verdiend kan worden in een situatie waarin het watermanagement van Nederland wordt aangepakt, is geen onderdeel van het rapport van I&W. Het beoogt vooral technisch na te denken over oplossingen.
De luchtstromingspatronen boven Europa bepalen of ons klimaat meer naar Scandinavische natte of mediterrane droge zomers zal neigenMeer neerslag
Opvallend in het bericht is het gegeven dat het KNMI een stijgende neerslag voor ons land verwacht buiten de zomerperiode. Die regenval is het gevolg van het opwarmende klimaat dat meer waterdamp in de lucht met zich mee brengt. Over de zomer, met name over de wind en de invloed daarvan op de andere seizoenen, bestaat echter onzekerheid.
Meteorologisch gezien ligt Nederland in een overgangsgebied tussen Scandinavië dat natter wordt en het mediterrane gebied dat droger wordt. Welke kant Nederland oprolt, is nog onbekend. Het KNMI heeft vier scenario’s uitgewerkt. Twee daarvan voorspellen een "kleine toename” van de gemiddelde zomerneerslag. De andere twee voorspellen een "aanzienlijke afname”. De luchtstromingspatronen boven Europa bepalen of ons klimaat meer naar Scandinavische natte of mediterrane droge zomers zal neigen.
Oosten- of westenwind?
Bij meer oostenwinden wordt het warmer en droger. Het betekent immers minder koele en vochtige wind vanaf zee. Bij de westenwinden die tot op heden domineren, zal Nederland daar minder last van hebben. Wat het wordt, heeft grote consequenties voor de landbouw in ons land. Minder neerslag, betekent een grotere noodzaak om meer water kunstmatig aan te voeren en daarmee de gewassen te beregenen. Dat heeft grote consequenties voor de waterhuishouding van ons lage land die ons moet beschermen tegen de zee, maar ook de natuur en het drinkwater- en rivierennet in Nederland dient te beschermen. In de zogeheten verdringingsreeks van het Rijk prevaleren bij schaarste de belangen van waterkeringen tegen de zee, drinkwater, natuur en watervervoer boven die van de landbouw.
Open gesprek nodig
Op verzoek van Rijkswaterstaat maakte Foodlog in december vorig jaar een scenariostudie met de gevolgen van trends in de landbouw voor de waterhuishouding in Nederland. De belangrijkste conclusies daaruit legden eveneens het accent op het waterbergend vermogen van de bodem en koppelde dat aan economische en geopolitieke trends.
Nederland zal, na een lange periode van afkeer van gecoördineerd ruimtelijk ordeningsbeleid, weer een ruimtelijke ordeningskeuze moeten maken, luidde de hoofdconclusie. Welke keuzen dat worden, is een zaak van de politiek. Dat die keuzen gemaakt moeten worden met verstand van de feiten is echter een voorwaarde voor verstandige keuzen. Die zullen de risico's van klimaatverandering bij voorkeur moeten beheersen binnen de natuurlijke mogelijkheden van het waterbergend vermogen van de bodem. Dat vergt immers de geringste inschakeling van techniek die kan falen of te weinig bestand blijkt tegen de veranderende natuurkrachten. Juist dat principe is de afgelopen 60 jaar niet gehanteerd. Eén van onze gesprekspartners liet weten dat “het een zegen voor Nederland zou zijn” als een open gesprek over samenhangend land en watergebruik zou kunnen plaatsvinden “tussen mensen die er verstand van hebben en die dat thema in de politiek en pers goed neer weten te zetten".
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 8 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Droogte zal resulteren in minder rivierwater. Minder rivierwater resulteert in minder gewenste constraties van stoffen die er niet in thuis horen. Ik denk dat we in waterland Nederland onderschatten wat dat kan veroorzaken. Toen mijn vader na zelfstudie (min. van Fin.) in de 50er jaren gedetacheerd werd in R'dam voor stage, was het een schok het smerig gechloreerde leidingwater te moet drinken. Zelfs er thee van maken hielp niet, en mijn Vlaamse mama liet de milledjuu's rollen en wilde er zo snel mogelijk weg.
Desalting van zeewater is een duur process. Met Fransen en Belgen (Hamon Sobelco) bouwden we desalting plants in het M.O. en Venezuela. Het biedt hier een mogelijkheid met zon/wind energie. Vrees voor een toekomst waarin water slechts enkele uren dagelijks gedoseerd wordt om op te slaan in koeltanks (groene energie) met software aan de meetapparatuur voor streng strafbaar misbruik... Ook in Nederland.
(In die jaren werd de Rijn ernstig vervuild door de Franse kali-mijnen. De Hollanders klaagden steen en been, en beleven protesteren. Er ging toen onder de Fransen een grapje rond:
Tijdens een van de diners na een vergadering vroegen de Fransen zich af, waar ze dan toch met al dat zout moesten blijven.
Iemand van de Nederlandse delegatie, die maar half luisterde zocht het zout op tafel, en toen hij het buiten z'n zicht zag staan, zei hij; "Pouvez-vous me donner le sel s'il vous plait ?'. Waarop de Fransen begonnen te applaudiseren. Probleem opgelost..)
#22 nee niet specifiek en ik doel eigenlijk meer op onze buurlanden, waar ons water vandaan komt. De droge en natte tijden zijn extremer ook bij onze buren. Water in de Rijn in het voorjaar/zomer bestaat voor een groter aandeel uit zuidelijk smeltwater in tegenstelling tot de winter, wanneer het aandeel regenwater van stroomopwaartse gebieden groter is. Dus wanneer de winter droog is verlopen en een droog voorjaar/zomer er voor zorgt dat water in die stroomopwaartse gebieden ook vastgehouden wordt en gebruikt, zijn wij aan het einde het haasje. Omdat dit toch structureler van aard lijkt de laaste jaren en het verrweg het grootste gedeelte gebruikt wordt om zoutindringing bij de nieuwe waterweg tegen te gaan, kun je je de vraag stellen of we niet beter met dit water om kunnen gaan. de groep Spaargaren is al eens met een plan gekomen met een zeesluis. Meer uit veiligheidsoverwegingen, maar het geeft ook voordelen in een betere benutting van van het rivierwater dat ons is gegeven. Want eigenlijk gaat n bijna al het water 'verloren' bij de open verbinding om zoutindringing landinwaarts tegen te gaan. Wanneer de rivierafvoeren zakken, wordt er aan de knoppen gedraaid en is prioriteit één de nieuwe waterweg. Dus wat als het echt te weinig wordt, dan komt het zout verder en verder en hebben andere gebieden daarnaast weinig te willen. Dus ja de strijd om dit water is al gaande. Enkele weken geleden was de minister er ook mee in het nieuws. hulp buurlanden nodig
#21 Hans Akkermans 1 bedoel je voorbeelden als deze: waterforum.net/delfland-pompt-3000-liter-zoetwater-per-seconde-uit-het-brielse-meer/ en/of ken je andere voorbeelden?
Ps: die leiding ligt er al sinds 1988 leer ik nu. Wie op KWA googled kan meer lezen hierover.
Klimaatbestendige Wateraanvoervoorziening (KWA)
Zou zomaar kunnen. Als je ziet hoe afhankelijk wij zijn van de rivierafvoeren en welk percentage van dit water gebruikt wordt voor de open haven verbinding die we willen bij Rotterdam en het tegengaan van verzilting en anderzijds stroomopwaarts steeds meer water vastgehouden zal gaan worden, dan gaat dat zeker nijpen. Gebeurt natuurlijk ook al, in tijden van schaarste. Niet alleen de grondwaterdiscussie, maar ook deze waterverdeling en benutting speelt zeker voor de westelijke gebieden een serieuze rol.
Vandaag in De Standaard: "Water geeft Europa steeds meer stress. Grote delen van Europa kreunen onder de droogte. Door de opwarming van de aarde wordt het probleem almaar groter. Samenwerking is er nauwelijks. Wordt water de volgende splijtzwam?"