Nederland telt 175 wijndomeinen, België 237

Nederland telt 175 wijnboeren, Zij hadden het niet gemakkelijk in het wijnjaar 2021, de totale wijnproductie bleef met 7.529 hectoliter wijn licht achter bij 2020 (7.543) en ook bij het vijfjarig gemiddelde. Het totale aantal flessen kwam uit op ongeveer een miljoen. Dat hing samen met het koude voorjaar (vorst), de wisselvallige zomer, die afwisselend warm en nat was en de schimmelziekte valse meeldauw. Het areaal Nederlandse wijngaard nam licht toe, van 260 naar 275 hectare.

Opvallend is dat het aandeel rode wijn is gegroeid, van een kwart van de totale productie in 2020 tot een derde in 2021. Mogelijk hangt dat samen met de valse meeldauw, een schimmel die met name witte druivenrassen aantast.

'De ambitie is enorm'
De Nederlandse wijn blaast qua kwaliteit en smaak inmiddels een aardig partijtje mee. Wijnexpert Harold Hamersma heeft daar een verklaring voor. "Er zijn veel hobbyboeren bij die onevenredig veel tijd in hun druiven steken", zegt hij. "De druiven krijgen bij wijze van spreken thermisch ondergoed aan als het koud is en ze steken een parasolletje op als de zon te fel is. De ambitie is enorm."

Dat levert bijzondere wijnen op. In de supermarkt zul je ze niet vinden, vanwege de geringe productie en relatief hoge prijzen die rond de 10 euro beginnen. Ter vergelijking: Frankrijk produceerde in 2021 zo'n 33.000.000 hectoliter wijn, -29% ten opzichte van 2020 en spreekt van een 'historisch lage oogst'. Met een volume van een vijfde van een promille van die wijnplas, is onze oogst amper een druppeltje.

Maar de Nederlandse wijnen, te koop bij webshops en de wijnmakers zelf, heeft de belangstelling van liefhebbers. "Het past in de trend van de laatste jaren: wat van dichtbij komt, is lekker. We eten varken van boer Henk en bloemkool van Piet en we plukken kruiden uit de buurt. En het heeft te maken met het bewustzijn van consumenten die in hun maag zitten met de CO₂-uitstoot door het transport. Van die hang naar regionaal profiteert ook de wijnbouw," aldus Hamersma.

'Professionaliseringsslag'
Belgische wijnboeren professionaliseren. In totaal telde de sector in 2021 237 wijnbouwers, tegen 198 in 2020. Gezamenlijk bewerkten de wijnboeren in totaal 695 hectare, gemiddeld 3 à 4 hectare per wijnboer. Het aantal grote wijnboeren, met meer dan 10 hectare, is beperkt tot 14. "Door de kleinschaligheid van onze domeinen zijn de meeste wijnbouwers pure stielmannen, die met veel zorg en geduldig opgebouwde kennis streven naar kwaliteit in plaats van kwantiteit,” zegt Lodewijk Waes, voorzitter van de vzw Belgische Wijnbouwers.

Hoewel de Belgische wijnbouw een nog jonge sector is, timmert die wel flink aan de weg. Komende week zullen 9 Belgische wijnhuizen - voor het eerst - acte de présence geven op ProWein 2022, de grootste professionele wijnbeurs ter wereld. Eerder maakten ze al een exploratief uitstapje naar Nederland om hun wijnen te laten proeven. ProWein 2022 vindt plaats van 15 tot 17 mei in het Duitse Düsseldorf en trekt jaarlijks meer dan 60.000 bezoekers. “Het is al lang geen geheim meer dat de Belgische wijnbouw in de lift zit,” zegt Waes. Met name de mousserende wijnen kunnen zich meten met de beste champagnes.

De Belgische wijnboeren zagen hun productie in 2021 flink teruglopen. In totaal werd in het kleinere België bijna twee keer zoveel wijn gemaakt als in Nederland: 13.500 hectoliter. Onze zuiderburen noteerden een forse productiedaling van 27% ten opzichte van 2020. In dat jaar tikte het volume bijna 20.000 hectoliter aan. Daar kunnen ruim 2,5 miljoen flessen mee worden gevuld.

Waar de Nederlandse rode wijnproductie in verhouding steeg, daalde die juist bij de Belgen met bijna de helft. Rosé en met name mousserende rosé bleven stabiel, blijkt uit cijfers van de federale overheidsdienst Economie.

Vraat
Ook in België was het weer van grote invloed: late vorst in de lente, te sterke zon in de zomer, natte en vochtige omstandigheden die valse én echte meeldauw met zich meebrachten. Maar ook kampten de Belgische wijnboeren met insecten als de suzukifruitvlieg en wespen. Ook hadden ze te maken met vraat, door spreeuwen én wilde zwijnen.