2 min
In Friesland ontstond het begrip natuurinclusief boeren als antwoord op 'landschapspijn'. Het hoefde niet biologisch, maar moest wel het landschap dat ooit zo mooi was, zo mooi mogelijk houden en voor weidevogels en minder bodem-, water- en luchtvervuiling zorgen. De vogels verdwijnen door de toenemende intensivering van het boerenbedrijf in Nederland. Inmiddels neemt heel Nederland het woord in de mond. Catharinus Wierda legt nog eens uit wat het betekent: betalen voor je landschap als je dat mooi vindt.
‘Blau de himel, grien it gers’ ('de blauwe hemel, het groene gras) heet de nieuwe documentaire van Fryslân DOK. De documentaire gaat over een ‘huilend’ landschap waar weidevogels en natuur onder druk staan. En er wordt teruggekeken. Naar hoe het cultuurlandschap met veel gras in de loop van de eeuwen is ontstaan. Hoe mens en landschap een geheel vormen. Met een hoofdrol voor boeren. Uit de klei getrokken boeren, vechtend met en tegen het water en bezig om continue de opbrengst uit dit land te verhogen. Om ‘foarut te buorkjen’ (om vooruit te boeren).
De Ieren hebben hun melk al kleur gegeven, voor meer glans. Met hun Origin Green campagne (toepasselijke naam) zetten ze de waarde van gras centraal bij een duurzame zuivel. Het levert hen een goede reputatie met meer afzet in diverse internationale markten. Zelfs afzet van ‘gezondere melk’ (door veel gras heeft de melk hoge gehalten aan aminozuren) is een feit en wordt op redelijke schaal bij een supermarktketen in Ierland afgezet. Dit proces zal zich doorzetten met meer vragen uit de markt. Het is ook wat we in Nederland nodig hebben van zuivel en overheid, kiezen voor een duurzame en natuurinclusieve melkveehouderij.
Inmiddels hoeven we als individuele burgers, boeren en ondernemers niet te wachten en kunnen we in actie komen. Zelf heb ik de laatste jaren bottom up zuivel ontwikkeld die wel rekening houdt met weidevogels, duurzaamheid en een mooi cultuurlandschap. Omdat ik vond dat dit nodig was en is. Inmiddels wordt melk van het Boerengilde verwerkt in het zuivelmerk Weide Weelde en ben ik begonnen met het nieuwe Friese kaasmerk De Fryske. Door kaas te kopen en te verkopen dragen onze klanten - consumenten, winkeliers, restaurants en binnenkort ook bedrijven en instellingen - al bij aan een mooier Friesland. Van praten naar doen. Concreet. Van landschapspijn naar genieten met een goed gevoel. Hoe meer er bottom up gebeurt, hoe meer het de zuivel en marktpartijen zal inspireren tot stappen. Melk kan wel wat glans gebruiken. Laten we met elkaar de zuivel een duwtje geven.
Op 13 mei aanstaande is Catharinus Wierda één van de sprekers tijdens het slotdebat van It's the Food, my Friend in de Rode Hoed in Amsterdam. Hij vertelt daar zowel over de zuivelprojecten van Solidaridad in ontwikkelingslanden als over dit Friese project. Ook laat hij proeven van De Fryske-kaas.
Dit artikel afdrukken
Van landschapspijn naar genieten met een goed gevoel. Melk kan wel wat glans gebruiken. Laten we met elkaar de zuivel een duwtje gevenDe documentaire is onderdeel van een lange reeks artikelen en discussies over ‘landschapspijn’ in de Leeuwarder Courant, maar ook in landelijke bladen, Vrij Nederland en vorige week zelfs bij Pauw op tv. Het is onderdeel van een steeds groter wordende kritiek op de Nederlandse zuivel en melkveehouderij. Waarbij de sector steeds maar weer problemen niet genoeg oplost als het gaat om mestbeleid, weidegang, biodiversiteit en cultuurlandschap. Ondanks een deel van de boeren die wel werken aan natuur en ondanks een goede bijdrage aan de Nederlandse economie is de sector hard bezig haar glans in de maatschappij te verliezen. Tijd voor verandering.
De Ieren hebben hun melk al kleur gegeven, voor meer glans. Met hun Origin Green campagne (toepasselijke naam) zetten ze de waarde van gras centraal bij een duurzame zuivel. Het levert hen een goede reputatie met meer afzet in diverse internationale markten. Zelfs afzet van ‘gezondere melk’ (door veel gras heeft de melk hoge gehalten aan aminozuren) is een feit en wordt op redelijke schaal bij een supermarktketen in Ierland afgezet. Dit proces zal zich doorzetten met meer vragen uit de markt. Het is ook wat we in Nederland nodig hebben van zuivel en overheid, kiezen voor een duurzame en natuurinclusieve melkveehouderij.
Inmiddels hoeven we als individuele burgers, boeren en ondernemers niet te wachten en kunnen we in actie komen. Zelf heb ik de laatste jaren bottom up zuivel ontwikkeld die wel rekening houdt met weidevogels, duurzaamheid en een mooi cultuurlandschap. Omdat ik vond dat dit nodig was en is. Inmiddels wordt melk van het Boerengilde verwerkt in het zuivelmerk Weide Weelde en ben ik begonnen met het nieuwe Friese kaasmerk De Fryske. Door kaas te kopen en te verkopen dragen onze klanten - consumenten, winkeliers, restaurants en binnenkort ook bedrijven en instellingen - al bij aan een mooier Friesland. Van praten naar doen. Concreet. Van landschapspijn naar genieten met een goed gevoel. Hoe meer er bottom up gebeurt, hoe meer het de zuivel en marktpartijen zal inspireren tot stappen. Melk kan wel wat glans gebruiken. Laten we met elkaar de zuivel een duwtje geven.
Op 13 mei aanstaande is Catharinus Wierda één van de sprekers tijdens het slotdebat van It's the Food, my Friend in de Rode Hoed in Amsterdam. Hij vertelt daar zowel over de zuivelprojecten van Solidaridad in ontwikkelingslanden als over dit Friese project. Ook laat hij proeven van De Fryske-kaas.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
In het Oost-Groninger Westeresch wordt aan natuurinclusieve landbouw gedaan. Harry Luring doet aan biologische melkveehouderij, en krijgt ook zijn akkerbouw biologisch. Akkers worden klein gemaakt, paden van asfalt ontdaan, bosjes aangelegd, soortenrijkdom neemt langzaam toe. Echter, volgens Luring: "Alleen, alles staat en valt met de consument: die steun hebben we wel nodig. De klant moet bereid zijn om meer te betalen voor ons product." Kennelijk is dat langzaam aan het geval.
#112, Jan Peter, haha, natuurlijk niet. Het zijn allemaal doekjes voor het neoliberale bloeden. Mogelijk wordt er zaterdag in de Rode Hoed over gesproken. Ik ben zeer benieuwd.
Vandaag was ik bij de Voedselvernieuwersfeest van de Provincie Zuid Holland. Interessante bijeenkomst met allemaal leuke en betekenisvolle initiatieven. Natuurinclusieve landbouw was daar uiteraard een van. Echter weinig gesprek over de 4x grotere export dan de zelfvoedselvoorziening.
Zo gaat het toch nooit werken?
Spuit 11 - (111 zelfs!) - maar ja, 150 ontheemde frambozenstekken wilden zo graag de grond in, en ik wilde graag ff wat minder virtueel.
@Dick #46 - mocht je nog meelezen. Ach ja, de mondiale economie. Hoe ik er ongeveer in zit. Woody Tasch, opperhoofd van Slow Money na n half leven als venture capitalist, beschreef als 'nurture capitalist' indrukwekkend de grote beweging waarin de door rentelast en bubbellust permanent opgevoerde versnelling van t geld in zijn werveling per saldo de vruchtbare toplaag van t platteland meesleurt. De waarde die deze daar ter plekke had, stroomt in gemonetariseerde vorm richting Wallstreet - terwijl de losgezongen koolstof de atmosfeer helpt opwarmen en zorgt voor het verzuren van de oceanen, waarin ook de mineralen zich entropisch blijven verspreiden en daar onbereikbaar het leven weer verder verstikken. Hoe moet je je daar als individu, als mens, nu toe verhouden?
n Gigantisch self-sulfilling force field, t werk van die tovenaarsleerling. En het is 'The Matrix'. Daar kun je je als individu, solo of samen, alleen maar aan zien te onttrekken, en n parallelle ruimte naar eigen smaak zien in te vullen, in real life & real time. De Matrix zelf verander je niet - niet op hanteerbare tijdschaal. We hebben zelf de spelregels voor geld opgesteld, t zijn geen natuurwetten; maar de planeet is eindig en die spelregels passen daar domweg niet bij. Dus kraakt het inmiddels aan alle kanten, en dat voelen we in de mate waarin we erin zijn vastgeklonken. En dat gaat op veel plekken veel pijn doen. En n natuurlijke ordening hebben we er ook niet meteen mee terug - zoals bodemdeeltjes op hun plek.
Daarom is t wel zo 'aardig' om daarnaast wat te experimenteren. Op koffie, rijst, bananen enz. na eet ik uit de regio, direct van de bioboer, via n vriend die zich streekkruidenier noemt. Een eigen economie, met kleinere en grotere producenten als leverancier. Voelt allemaal n stuk minder virtueel, ook in de zin van grote, doch niet-monetaire waarde. Echte waarde? Niet in de statistiek misschien, maar voor n individueel mens telt dat niet. Straks onze eigen frambozen; ook economie, hij staat alleen niet in de boeken, en is niet onderhevig aan rente, bubbels en ander misbruik. Wel aan het weer; da's ook zo'n dingetje. Dat is nog echt helemaal niet meegecalculeerd in hoe we het dachten te gaan doen. Die koolstofeconomie, hoe gaan we die optuigen?
De vraag 'heb je al n verdienmodel?' komt vaak veel te snel. Wat is daarin het ijkpunt? Die dolgedraaide wereldeconomie soms? Wat is daarvan ook alweer het verdienmodel?
Het is precies wat je zegt Dick, ecologische landbouw in die neoliberale Matrix is natuurlijk geweldig zoeken, want spelen binnen en met twee frames. En dat daar wel degelijk iets kan, dat laten Welmoed en Boer Bart en John Arink en al die Bodemboeren in mijn film dus zien: die draaien goed, en heus niet als enigen. Kosten eruit door direct op natuurlijke principes en processen te gaan zitten, en niet te betalen voor synthetische substituten die niets wezenlijks toevoegen - per saldo is t vaak omgekeerd. Niet alle stappen zijn moeilijk, met kruidenrijk grasland kan iedereen beginnen bijv. En ligboxen eruit, potstal erin. En als n consument - die als burger nog zegt al die mooie keuzes te willen maken, zelfs tegen hogere prijzen, maar met zijn supermarktkarretje voor t schap staat en kiest voor wat daar nu eenmaal ligt - als die consument gewoon weer groente en vlees gaat koken zonder pakjes en zakjes, dan is dat ook economie die we niet in de boeken zien. En nou maar weer naar buiten. En zaterdag naar t verhaal van Catharinus & co.
'Wie wil dat nou betalen', is als standaardargument tegen elke verandering die geld kost wat mij betreft te makkelijk. Als je naar het verleden kijkt zijn er toch veel dingen die we als maatschappij hebben betaald, uit de belastingen, zonder dat ieder individu er direct baat bij had, maar om de samenleving, wij met z'n allen, te beschermen. Ik kan me niet voorstellen dat de Friezen ertegen waren de Zeeuwen boven water te houden bijvoorbeeld. Waarom zou niet een groot deel van de Nederlanders warm kunnen worden gemaakt voor een mooi landschap, wat dat dan ook mag zijn? Of is de conclusie dat gemeenschapszin en solidariteit sowieso uit zijn? Mooi landschap kan ook vertaald worden naar heilzaam landschap, als meetbare gezondheid en welbevinden het makkelijker maken het in de markt te zetten. Als je nagaat hoe snel het uiteindelijk is gegaan het roken in te perken met gezondheidsargumenten, zie ik het niet zo hopeloos in.
De draad nog eens doorlezend zie ik dat Dick (#63) schrijft:
"willen we in Nederland bij de huidige politieke wind (van links tot rechts en van christelijk tot volstrekt ongelovig) boeren wat laten verdienen, dan zullen we consumenten zo gek moeten krijgen om Nederlands product te kopen en lijken milieu, landschap, diervriendelijk en 'beter voor je' de communicatiehaakjes."
Kan je het probleem ook zonder de Nederlandse bevolking oplossen door de producten uit het door ons gewenste Nederlandse sprookjeslandschap als superfood te exporteren? Dan kunnen de Nederlanders gewoon doorgaan met het consumeren van spullen uit landen waar ze alles tegenwoordig goedkoper kunnen maken, met minder landschapshinder. Dan laat je het buitenland betalen voor ons landschap. Ik geef toe, een beetje extreme gedachteoefening.