Wat natuur is lijkt een heel simpele vraag maar als je erover gaat nadenken is het nogal complex. Vind ik dat mijn melkveehouderij een onderdeel van de natuur is? Of probeer ik de natuur juist zoveel mogelijk buiten te sluiten met alle keuzes die ik maak als boer? En is een landbouwbedrijf dus per definitie geen natuur? Tegelijkertijd kan ik ook zeggen dat ondanks mijn pogingen om de natuur buiten de deur te houden er toch veel natuur is op en rond ons bedrijf. We hebben nog steeds weidevogels maar ook vele andere gasten in ons grasland. Is dat natuur? Of is de aanwezigheid van al die gasten zoals mollen, zwaluwen en vossen juist een gevolg van keuzes die ik gemaakt heb, en is dat dan geen natuur? Moet de definitie van natuur misschien zijn dat we ons als mens er niet mee bemoeid hebben? Maar dan is er nog maar weinig natuur over in de wereld.

De grutto is zo’n icoon waar we veel tijd, energie en geld voor inzetten. Terwijl er maar heel weinig aandacht is voor de insecten die de grutto nodig heeft om te kunnen overleven
Grote voetafdruk van de mens natuurlijk proces
De invloed van de mens op het hele systeem dat onze aarde is, is inmiddels zo groot dat die invloed letterlijk overal te zien en te ervaren is. Tegelijkertijd kun je ook zeggen dat wij mensen ook maar een onderdeel zijn van de natuur. Dat we ons, als onderdeel van die natuur, dusdanig ontwikkeld hebben dat onze voetafdruk inmiddels een enorme impact heeft op de rest van de natuur kun je dan ook gewoon zien als een natuurlijk proces. Waar je vervolgens blij of juist niet blij van kunt worden. Voor mij persoonlijk is het natuur als er sprake is van natuurlijke processen waarvoor we als mens misschien wel de randvoorwaarden hebben gecreëerd (Natuur Netwerk Nederland) maar waarbij we niet direct ingrijpen in de processen zelf. Het weidevogelbeheer dat we op ons bedrijf uitvoeren valt in mijn ogen dan ook binnen deze definitie van natuur!

Natuur op zichzelf is al een complex fenomeen waar je op totaal verschillende manieren naar kunt kijken. Als je de natuur wilt beschermen hebben we als mens de neiging om te focussen op bepaalde soorten. Dat maakt de natuur zichtbaar en tastbaar. Maar ook aaibaar en dat is wel zo handig als je mensen wilt overtuigen van de noodzaak van natuurbescherming. De grutto is zo’n icoon waar we veel tijd, energie en geld voor inzetten. Terwijl er maar heel weinig aandacht is voor de insecten die de grutto nodig heeft om te kunnen overleven. Tegelijkertijd moeten we ook reëel zijn over natuurbescherming in Nederland. Alle natuur in Nederland is door mensen 'gemaakt' of op z’n minst heel erg door menselijk handelen beïnvloed.

Is natuurbescherming status quo willen behouden?
Als je deze door mensen gemaakte natuur wilt beschermen dan kies je eigenlijk voor een soort status quo om de natuur van nu te behouden en te beschermen. Dat betekent ook dat je een rem moet zetten op ontwikkelingen die we als mens juist wel zouden willen de komende jaren. Kunnen we dan nog wel een miljoen huizen gaan bouwen bijvoorbeeld? Of heeft dat een te grote impact op de huidige natuur, zowel in als buiten de bebouwde wereld? Het is natuurlijk niet reëel om te verwachten dat we als mensen nu ineens allerlei ontwikkelingen gaan stopzetten om de natuur te beschermen. Zo werkt het niet. Wat wel zou kunnen werken is inzetten op bepaalde natuurlijke systemen die bij een delta zoals Nederland horen. Dat is hoe ik de natuur in Nederland zou willen beschermen: inzetten op natuurlijke systemen. Maar of dat betekent dat de grutto over 50 jaar nog in Nederland aanwezig is, weet ik niet zeker.

In Wat is ...? gaan we met bekende en minder bekende mensen op zoek naar wat hen motiveert om te ontdekken of we elkaar van daaruit weer kunnen vinden. Waarom we dat doen lees je in De ontdekking van de ander.



Dit artikel afdrukken