Dit voorjaar publiceerde de Utrechtse hydroloog Niko Wanders een studie in het gerenommeerde blad Nature. De studie voorspelde dat Europa steeds vaker getroffen zou worden door ernstige droogte, als gevolg van de klimaatverandering. "Ik wist toen natuurlijk niet dat dit onderwerp nu al zo actueel zou zijn”, zegt Wanders nu. “Inmiddels hebben we nu namelijk een droogte die eens in de honderd jaar voorkomt. Het is sinds de metingen van de KNMI begonnen (in 1976) namelijk niet zo droog geweest in deze tijd van het jaar. Maar onze modellen laten zien dat dit steeds normaler wordt."

'Altijd bezig met het voorkomen van nat'
"Nederland is 'blind voor droogte'," zegt ook onderzoeker Henny van Lanen van Wageningen Universiteit. "Als laaggelegen land met grote rivieren zijn we altijd bezig met het voorkomen van nat. Dat verklaart waarom we nu zo zijn verrast door de droogte. Het Nederlandse waterbeleid is zeer conservatief; de rest van Europa is al veel langer bezig zich te wapenen tegen droogte." Die 'achterstand' proberen de Nederlandse droogte-experts op te vangen. Voor de drinkwatervoorziening hoeven we niet meteen te vrezen, maar landbouw en natuur moesten tot dusver een structurele droogte-aanpak ontberen, met economische (en ecologische) schade tot gevolg.

Daar komt nu verandering in. Op initiatief van Wanders overleggen onder meer het KNMI, Rijkswaterstaat, universiteiten en ingenieursbureaus inmiddels over oplossingen om toekomstige droogteschade te voorkomen. Drogere zomers leiden tot minder wateraanvoer via de grote rivieren. Zoutwater van de Noordzee zal daardoor verder landinwaarts kunnen dringen. Een lager grondwaterpeil is gevaarlijk met het oog op natuurbranden en afsterven van grasland. Gewassen verdrogen en oogstverliezen lopen op.

IJsselmeer, polders en uiterwaarden
De oplossing ligt voor de hand: gebruik hoogwaterperiodes om water op te slaan in uiterwaarden en polders. En benut vooral het IJsselmeer: "Het IJsselmeer is een van onze belangrijkste waterreservoirs voor zoetwater. Met het waterpeil van het IJsselmeer kunnen we spelen, maar dat houden we traditiegetrouw vrij laag. Als we dat hoger hadden gehouden toen er genoeg water was, dan hadden we daar nu profijt van gehad. Hetzelfde geldt voor polders die we preventief onder water kunnen zetten – dat extra water zou ons nu geholpen helpen om de gevolgen van de droogte te beperken,” aldus Wanders.

Dit artikel afdrukken