Aan het woord op Omroep Gelderland is Aart Jonkers. Samen met zijn vrouw Mary beheert hij landgoed De Wiersse bij Vorden en de daarbij behorende monumentale tuinen.

De afgelopen jaren horen we in de zomer over droogte in het natte Nederland. Het echte nieuws is echter dat we zelfs na het natte najaar, met extreem lage waterstanden in de bodem op de hoge zandgronden in het Oosten van het land de winter ingaan. Het nieuws is niet dat het onvoldoende regent. Er valt nog altijd ruim voldoende. Volgens het van rijkswege ingestelde Compendium voor de Leefomgeving is de regenval in ons land de afgelopen 110 jaar zelfs met een kwart gestegen. Het regenwater wordt echter onmiddellijk via verlopen, sloten en riolen afgevoerd naar de rivieren en de zee, zodat de dorst van de bodem niet wordt gelaafd. De ondergrond droogt uit, met funeste gevolgen voor gewassen en natuur.

Het vraagstuk speelt met name op de zandgronden van Overijssel en Gelderland en speelt de hoge delen van de Veluwe, het grootste natuurpark van Nederland, parten. Om het op te lossen moeten de waterstanden in de bodem omhoog. Die zijn echter omlaag gebracht omdat ons land voor zowel bewoning als boeren liever droge voeten heeft. Daar is ons land in doorgeschoten.

Het probleem is niet alleen een oostelijk vraagstuk. Ook in de veenweidegebieden in het Groene Hart spelen dergelijke vraagstukken. Daar verzakt de bodem omdat die onvoldoende nat wordt gehouden. Dat wordt gedaan om bewoning en boerenactiviteit maximaal mogelijk te maken.

Nu duidelijk wordt wat de keerzijde van het traditionele beleid zijn bij verdere opvoering van het intensieve gebruik van ons van oudsher natte lage land, voegt zich een nieuw probleem bij de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. Nederland moet zorgen dat het ergens energie vandaan krijgt nu fossiele brandstoffen en biomassa in de ban gaan terwijl zon en wind onvoldoende kunnen leveren. Tevens moet ons land de stikstofuitstoot verlagen in het belang van onze gezondheid (fijnstof in de vorm van de stikstofverbinding NOx) en de natuur (behoud van biodiversiteit door de reductie van stikstofemissies in de vorm van NH3 afkomstig uit stallen). Daarnaast moet dus ook nog eens de waterstand omhoog. Dat heeft directe en grote consequenties voor de hoeveelheid woningen die kan worden gebouwd en de oogsten die rendabel van een hectare kunnen worden gehaald. Daarom zal het onderwerp de komende jaren vaker in de krant komen en een nieuw sterk controversieel onderwerp blijken tussen mensen- en natuurbelangen. De bodemtoestand en waterbehoefte van Nederland staan op gespannen voet met de ambitie om de boerenproductie te concentreren en mogelijk zelfs verder te intensiveren én in de komende 10 jaar een miljoen woningen bij te bouwen. Op dit moment doet de politiek nog alsof we er zijn met het oplossen van het stikstofdossier.

Dit artikel afdrukken