Door het vervallen van het Programma Aanpak Stikstof hadden ze die opeens wel nodig. De Staat wil hun projecten legaliseren. MOB en Leefmilieu gaan daar niet mee akkoord zonder wat zij een deugdelijk natuurverbeteringsplan vinden. Juridisch staan ze vermoedelijk sterk.
Hoewel MOB eerder verklaarde agrarische PAS-melders juridisch niet te willen aanpakken, formuleren de beide organisaties hun eisen met een nauwelijks verholen juridische stok achter de deur. Door falend overheidsbeleid kunnen MOB en Leefmilieu de 3.500 PAS-melders het leven erg moeilijk maken. Beide organisaties nodigen de overheid uit hun hulp in te roepen om goed beleid te maken.
MOB en Leefmilieu schrijven:
De onlangs in het Staatsblad verschenen Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering beoogt een aanpak van de nog steeds voortdurend overbelasting van onze natuur met stikstof. Helaas mist de wet de effectiviteit en snelheid die nodig is voor het keren van de achteruitgang van beschermde natuur door decennia van te hoge stikstoflast.
Een adequaat implementatieplan om deze tekort schietende wet uit te voeren is er nog steeds niet. Het legaliseren van PAS-melders zonder een adequate Wet Stikstofreductie en Natuurverbetering en zonder een door de Kamers goedgekeurd implementatieplan is daarom niet acceptabel.
MOB en vereniging Leefmilieu maken minister Schouten en de provinciebesturen verder scherpe verwijten dat er twee jaar na de uitspraak nog vrijwel geen maatregelen zijn genomen en dat ze de PAS-melders wil legaliseren op basis van schimmige salderingsregels.
Beide organisaties willen dat er:
-een aangescherpte wet komt in lijn met de adviezen van de commissie Remkes;
- een einde komt aan de handel in stikstofemissies als zouden het rechten zijn;
- zo snel mogelijk effectieve maatregelen worden genomen om op korte termijn zo veel mogelijk stikstofemissies te beperken.
Mobilisation en vereniging Leefmilieu zijn bereid om constructief mee te denken over de oplossing van de stikstofproblematiek, waarbij inbegrepen goede oplossingen voor de PAS-melders.
In een persbericht lichten de organisaties hun acties nader toe: ze blijken de eerste 50 handhavingsverzoeken tegen agrarische PAS-melders te hebben ingediend bij de provincie Gelderland.
In een toelichting vertelt ons Johan Vollenbroek, voorzitter van MOB, dat de handhavingsverzoeken zijn uitgegaan naar de bedrijven met de grootste emissies. Hij verwacht niet dat de provincie zal gaan handhaven, maar wil wijzen op de "juridische puinhoop" die is ontstaan. De overheid staat bedrijven toe hun activiteiten uit te voeren zonder natuurvergunning. "Dat kun je misschien even tolereren, maar dan moeten er wel goede regels worden gemaakt om de natuur te beschermen. Dat gebeurt nu niet. Het lijkt er eerder op dat er op papier stikstofemissies worden gecreëerd zodat we straks eerder nog meer stikstof, dan minder uitstoten. Daar protesteren we tegen. We maken duidelijk dat we daar de juridische middelen voor hebben, ook al kost de gang naar de rechter tijd."
Op de vraag of MOB en Leefmilieu nu de boeren toch weer aanpakken, antwoordt Vollenbroek: "We hebben honderden zaken lopen tegen biomassacentrales. Je kunt ons geen eenkennigheid verwijten. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld een zaak lopen tegen de €2 miljard subsidie om de CO2-uitstoot uit raffinaderijen in het Botlekgebied via het Porthos-project onder de Noordzee op te slaan. Wij staan voor natuur in Nederland en willen geen nieuwe risico's en verdere vernieling van de natuur. Daar heeft de overheid afspraken over gemaakt en daar houden we haar aan."
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
In het artikel wordt gesteld dat de MOB vermoedelijk sterk staat. Ik deel die stelling niet. De rechtspraak heeft redelijk duidelijke kaders geformuleerd waarbinnen intern en extern gesaldeerd kan worden. Gelukkig is het niet zo dat er niets kan. De plannen die de minister met de provincies gaat ontwikkelen om deze kwestie op te lossen moeten voldoen aan die kaders. Dat is wel ingewikkeld maar m.i. niet onmogelijk.
Om vervolgens af te zien van handhavend optreden moet er sprake zijn van 'concreet zicht op legalisatie'. De vraag is hoe de rechter daarover zal oordelen. Als in een wet is op genomen dat de minister er samen met provincie zorg voor draagt, dan vind ik dat redelijk steekhoudend.
Op die juridische procedures zit in de agrarische sector niemand te wachten. Feit is echter dat we een juridische werkelijkheid hebben. Die doorbreken met een nieuw systeem zal nog niet eenvoudig zijn. Beleid wat dan wellicht in de ogen van deze twee organisaties goed beleid is en met deze twee organisaties is ontwikkeld, zal in de ogen van anderen misschien niet goed zijn. Je doet het als organisatie erg goed in Nederland als je heel hard roept dat wat er gedaan wordt niet genoeg is om onze planeet te redden. En het is in de mode om het dan maar gelijk ook via de rechter af te dwingen. Door de juridische werkelijkheid die we hebben, zal die toetsing al snel leiden tot dezelfde rigide uitkomsten als we nu geregeld zien.
Alleen met een fundamentele stelselherziening komen we m.i. uit dat juridisch moeras. En dat begint m.i. niet bij Remkes, maar om Remkes te implementeren is denk ik ook een aanpassing van de Habitatrichtlijn nodig. Er is namelijk, ook als we de Afrekenbare Stoffenbalans van Remkes gaan uitvoeren nog veel wat we niet weten. Als al die 'niet-wetens' leiden tot onvoldoende wetenschappelijke zekerheid die wel noodzakelijk is op grond van de Habitatrichtlijn, dan helpt die balans ons niet verder. Dus zonder aanpassing van de Habitatrichtlijn (of consensus dat het ook okay is dat we iets niet weten) dan helpt die Afrekenbare Stoffenbalans niets. Afgezien van die onzekerheden vind ik overigens die Afrekenbare Stoffenbalans kansrijk, zeker als dat gepaard kan gaan met afname van regelgeving op andere vlakken zoals Remkes dat voorstelt. En ja, ik vind het ook jammer dat we doormodderen op het pad wat we jaren geleden zijn ingeslagen en dat het ministerie na de uitspraak in 2019 eigenlijk nog niets is opgeschoten om perspectief te bieden. Het leidt er toe dat boeren in het 'tegen-natuurkamp' worden gedrongen terwijl ze daar helemaal niet willen zitten. Nieuwe juridische procedures die boeren het perspectief ontnemen, bevorderen de motivatie om uit dat 'tegen-natuurkamp' te blijven overigens niet. Ik kan me constructievere methoden voorstellen.
Lambert, dank voor jouw juridische expert-opinie in deze zaak!
Ik ben heel benieuwd hoe Jos Verstraten, Jan Cees Vogelaar 1, Johan Vollenbroek, Jan Willem Erisman , Krijn Poppe , Wouter v.d. Weijden en Louise E.M. Vet op Lamberts stellingname reageren: aanpassing Habitatrichtlijn nodig vanwege onzekerheden.
Laat ik beginnen met de waardering uit te spreken voor de inbreng van Lambert.
Hij haalt er de ASB bij.... ik denk dat de ASB zeer succesvol kan zijn om de stikstofkringloop kleiner te maken, daarbij effectief kan werken op emissies naar bodem en lucht maar dit juridisch onvoldoende 'afrekenbaar' te borgen is. Wél kan het in emissieregistratie worden vastgelegd en daarmee de emissiereductie gevisualiseerd ( modelmatig).
Daarom zal MOB daar waarschijnlijk ook geen genoegen mee nemen en dat juridisch gaan toetsen op het moment dat het op voorhand wordt ingerekend.
Als Johan Vollenbroek verwijst naar Remkes dan doelt hij dat m.i. met name op de noodzaak tot emissiereductie die het kabinet heeft afgezwakt in het wetsvoorstel, niet zozeer op het introduceren van een ASB.
In feite kiest de rechter tot op heden' ondanks (of juist dankzij ?) dat er wetenschappelijke onzekerheden zijn ( Lambert omschrijft het als " Als al die 'niet-wetens' leiden tot onvoldoende wetenschappelijke zekerheid die wel noodzakelijk is op grond van de Habitatrichtlijn, dan helpt die balans ons niet verder ") voor het voorzorgbeginsel, uitgaande van een zware overschrijding van de KDW is élke verdere overschrijding ontoelaatbaar.
Inmiddels zijn er ook al juridische uitspraken in salderingszaken waarbij is uitgesproken dat de afname van depositie onvoldoende is, er moet ook gekeken worden naar ándere effecten die mogelijk effect hebben op de 'instandhouding'.
MOB kiest voor het aanhouden van de ramkoers. Uiteindelijk gaat ook een wal dit schip keren. De vraag is hoeveel slachtoffers je ondertussen accepteert.
#1 Het begin is gelegd m.b.t. de verandering, zie de Vattenfall uitspraak.