Daarbij geldt ook de kanttekening die Lubach zelf al maakte: die som is alleen waar als de toekomst van onze kinderen net zo milieuvervuilend uitpakt als het heden. Maar ook in optimistischere scenario's zouden veel kinderen van nu nog een tijdje behoorlijk vervuilend leven, schrijft de Utrechtste hoogleraar en CO2-rekenmeester Detlef van Vuuren van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een reactie. Tegelijkertijd is zo'n toekomstvoorspelling nooit heel zeker, benadrukt hij, omdat er een oerwoud vol aannames aan ten grondslag ligt: het zijn toch vooral achterkant-van-een-bierviltje-overwegingen.
Dat schrijft Ronald Veldhuizen in de Volkskrant. Hij checkte uitspraken van de clown-met-de-kuif Arjen Lubach en zijn zeldzame interview met Alexander Klöpping, de oprichter van Blendle.
En dacht u nou echt dat die kinderen en hun kinderen minder willen dan wij?
Foodlog weet het allang. Minder vlees is een aflaat, reisjes zijn een veel groter probleem. Eindelijk werd het gewoon om dat hardop te zeggen, maar pas sinds juli vorig jaar. Het echte duurzaamheidsprobleem is die verdomde kinderwens. Onderwijl deed Volkskrantjournalist Mac van Dinther van de week nog een poging om vlees eten weer de schuld te geven. Niet helemaal onzin want dieren moet je niet houden om ze op te eten, maar wel flauwekul omdat het afleidt. Het zijn de vleselijke lusten en het vliegen die ons pas echt in de problemen brengen. Daar moeten we wat aan doen.
Van vlees als schuldige naar fout vliegen en nu naar neuken zonder kinderen. Eindelijk komen we tot het onderwerp: er zijn veel te veel mensen die veel te veel willen. Daar gaat duurzaamheid over.
Op 10 juni krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Wouter #68 haalt -m.i. terecht- de geest uit een andere, veel grotere fles. (Mooi gegeven voor een volgende 'Lubach.' En rente #69 al helemaal).
Maar: ´is there no alternative' voor doorgaande groei en daaruit voortkomende verslavingen?
In Japan neemt de bevolking af, dat kun je licht bedenkelijk intoneren door het ´krimp´ of ´vergrijzing´ te noemen. We hoeven niet eens zo ver te kijken: ook Nederland kent krimp- en anticipeerregio's.
Uiteraard is het veel complexer, het zijn geen enclaves, ze maken deel uit van de landelijke en wereldeconomie, en veel jongeren trekken en blijven er weg, wat indirect ook het geboortecijfer nog eens drukt. (Geboortecijfer is daarmee mogelijk een indirecte factor voor de bevolkingsafname, geen 'autonome'.)
Er is dus ´mondiale verbinding' maar er zijn er ook ´lokale´factoren die de diverse regio's wel min of meer afbakenen of karakteriseren. Lijkt me interessant genoeg om op zijn waarde te schatten en te kijken, of en zo ja hoe krimp onconventionele kansen creëert. En wat dit leert over een stabiel bevolkingsaantal in regio X in Nederland.
Universiteit Groningen maakt daar werk van in de vorm van de leerstoel bevolkingsdaling. Dat zal waarschijnlijk vooral empirisch en sociologisch onderzoek zijn, wat ook de achtergrond van deze hoogleraar is. Het wordt wat lastiger om daar harde economische of demografische trends uit te destilleren, of daarop in te spelen. In ieder geval zal de situatie die resulteert wat onwennig zijn, anders dan we in de laatste drie generaties van absurde groei gewend zijn geraakt, met al die heerlijke verslavingen daarbij.
En dan: ... wat is er onwenniger? Een gedestabiliseerd klimaat met daaruit voortvloeiende conflicten en bevolkingsverschuivingen, of een geringere bevolkingstoename én economische groei, waarbij veerkracht wordt ontwikkeld en conflicten voorkomen? Ik kom dan weer op wat ik eerder noemde, de Footprint Justice uit (o.a.) de hoek van het Platform DSE, waarin niet de minste denkers zitten.
Yes, there are alternatives.
#67, Martijn. Punt, Full stop? Wie gaat dat straks in Afrika zeggen, waar er 4 miljard zullen zijn, die druk zijn hun levensstandaard te verhogen? En wat doen we met Maslov, zie bijvoorbeeld #50 ? Jouw vraag is inderdaad hoe je die nulgroei (van de footprint, neem ik aan) kan bewerkstelligen. Het idee is nog grotendeels dat dat zal komen door demografische transitie (inderdaad, als 'Maslov' is vervuld en de mensen zekerheid hebben, komen er minder kinderen, is de gedachte), maar zal het uitkomen?
#68 Wouter. Een formule luidt: impact van een populatie op zijn milieu (I) =( populatie (P) X levensnivo, welvaart (W))/ technisch nivo (T). Door het technische nivo te verhogen (energiebesparing, robotisering, IT) kan de impact verlaagd worden bij eenzelfde welvaart. Omdat wij eenzelfde welvaart ervaren, blijft P stabiel of gaat dalen. En de discussie gaat er niet om, volgens mij, waar we de grootste footprintreductie kunnen krijgen, maar hoe. Veel voorlichting en vol inzetten op het technische nivo?
Inderdaad, het zou ook handig zijn als het economisch systeem, wat ons in de consument-modus wil houden, en steeds wil dat we producten vervangen, dat dat eens grof verandert; wordt daar al aan gewerkt? Wordt erover nagedacht langs welke route dat zal gaan?
Zou kunnen, Marco, maar mijn economische kennis schiet tekort om deze vraag te beantwoorden.
Wouter van der Weijden,
Of is het punt een op schulden en rente daarover gebaseerd geldsysteem?
Immers in een dergelijk systeem moet er aan het eind van het jaar meer geld zijn vanwege de te betalen rente dan aan het begin. En dat kan alleen in een continu proces van economische groei.
De discussie gaat steeds over waar beperking van de bevolkingsgroei de grootste footprintreductie geeft: in rijke landen of juist in arme landen?
Mag ik hier een extra element aan toevoegen?
Het economische systeem.
Stel dat we er in slagen de bevolkingsgroei in rijke landen verder af te remmen dan al "spontaan" gebeurt als gevolg van welvaartsgroei, neemt dan de economische groei af?
Dat is nog maar de vraag. Kort door de bocht: in een kapitalistische economie gaan bedrijven waarvan de omzet daalt links- of rechtsom de vraag stimuleren door nieuwe behoeften te creëren. De consumptie en daarmee de footprint per hoofd zal dan toenemen. Simpel voorbeeld: vervang alle fietsen door elektrische fietsen. De eerste stappen zijn al gezet.
Kortom: kapitalisme dwingt tot groei, of die nu wordt bereikt door meer consumptie per hoofd of door meer hoofden (via meer kinderen of meer immigratie). Het netto-effect van een bevolkingskrimp op de totale footprint is dan misschien gewoon nul. Dus maakt het misschien geen bal uit of we de bevolkingskrimp bewerkstelligen in arme of in rijke landen