Onderzoekers van de University of North Carolina lieten 325 ouders boodschappen doen in een speciaal voor het experiment ontworpen minisupermarkt. De opdracht was een drankje en een snack voor hun kind te kopen en een gewoon huishoudelijk artikel. De helft van de onderzoeksgroep trof op de flesjes frisdrank een lugubere foto aan, van een diabetesvoet of een vervet hart, met een waarschuwing: 'overmatige consumptie van drankjes met toegevoegde suikers draagt bij aan diabetes type 2'. Bij de controlegroep stond een barcode op de flesjes. Na afloop van hun koopexpeditie werden de deelnemers geïnterviewd over hun keuze en de beweegredenen daarvoor.

Kochten de ouders bij wie er barcodes op de frisdrank stond, in 45% van de gevallen een gesuikerde frisdrank voor hun kind, bij de gruwelfoto's was dat nog maar bij 23% het geval. Een vermindering van 17%. "Best verrassend," vindt communicatiewetenschapper Carel Jansen in de Volkskrant, omdat 'inspelen op angst' volgens hem lang niet altijd effectief is om gedrag te veranderen. Toch begrijpt Jansen wel dat de onderzoekers voor de van het roken afgekeken waarschuwingsstrategie kiezen. De tijd zou er rijp voor zijn.

De waarschuwing leidde er toe dat het aantal gekochte calorieën afnam en dat de ouders zich verantwoordelijker voelden voor gezonde eetbeslissingen. Met andere woorden: ze dachten meer na over de schadelijke effecten van suikerhoudende dranken. Opzet geslaagd: door akelige plaatjes op frisdrank kopen ouders minder van dat zoete spul voor hun kinderen. Maar gaat dat effect opleveren voor de volksgezondheid?

Koopgedrag
Die vraag stelt de Amerikaanse site Conscienhealth. De auteurs van het onderzoek zeggen namelijk dat zij denken dat het artikel nuttig kan zijn voor beleidsmakers in de VS en wereldwijd. "De invoering van waarschuwingsetiketten met plaatjes kan een doeltreffende strategie zijn om de aankoop van suikerhoudende dranken en de gezondheidseffecten van suikerhoudende dranken te verminderen." Ho eens even, zegt Conscienhealth, dit onderzoek zegt helemaal niets over gezondheidseffecten. Het is een uitstekend opgezet onderzoek naar koopgedrag, maar niets meer en niets minder.

De afgelopen jaren is de consumptie van calorische zoetstoffen gedaald tot op een niveau dat sinds de jaren zeventig niet meer is voorgekomen. Maar, laat Conscienhealth zien, dit heeft niet geleid tot afname van obesitas. Integendeel: de obesitascurve beweegt zich nog altijd omhoog terwijl de suikerconsumptie de afgelopen 20 jaar fors is verminderd. Dus ja, akelige plaatjes helpen mensen minder suikerhoudende frisdranken te laten kopen. Maar of dat ook bijdraagt aan een betere gezondheid, blijft pure speculatie. Hoe goed het onderzoek ook is opgezet en uitgevoerd.

USA afname suikerinname vs toename obesitas


Dit artikel afdrukken