Eurocommissaris Frans Timmermans wil versnellen. Hoe sneller en daadkrachtiger we ons aanbod diversifiëren, groene energietechnologieën uitrollen en onze vraag naar energie verminderen, hoe eerder we van het Russische gas af kunnen.

Van het Russisch gas af
Woensdag presenteerde de EC de plannen om al ruim voor 2030 de import van Russisch gas af te bouwen tot nul. Nu importeert de EU nog 155 miljard kubieke meter gas uit Rusland, wat neerkomt op 40%van de totale invoer. Aan het einde van dit jaar moet 100 bcm (billion cubic metres) Russisch gas bespaard zijn.

Volgens Timmermans zingen we het dit jaar wel uit, mocht Rusland de gaskraan dichtdraaien. Belangrijk is het aanvullen van de Europese gasvoorraden voor volgende winter. Het is niet realistisch om te denken dat we binnen een paar jaar zonder gas kunnen. De EU is in gesprek met Egypte, Qatar, Algerije, Israël, Australië en de VS (waar het milieuonvriendelijke schaliegas vandaan komt) wordt onderhandeld om op korte termijn gas en olie te krijgen. Daar liggen nog kansen.

Ook in Europa zelf zou meer gas gewonnen kunnen worden. Alleen is de doorlooptijd tussen het starten van een project en de productie lang. Dat ligt vooral aan de benodigde tijd voor de afgifte van vergunningen. De VS kunnen veel sneller reageren dan Europa, daar kan de productie al binnen 2-3 maanden omhoog. Alleen is er ook in de VS de afgelopen jaren ondergeïnvesteerd. De huidige energieprijzen zitten de bereidwilligheid om te investeren niet meer in de weg.

Koste wat het kost moeten landen minder afhankelijk worden van Russisch gas. Dat kan betekenen dat sommige landen langer met kolen of kernenergie door zullen gaan. Overigens hoeft dat volgens Timmermans niet te betekenen dat die landen hun klimaatdoelen niet halen, mits ze tegelijkertijd kiezen om sneller te verduurzamen.

De belangrijkste draaiknoppen om onze afhankelijkheid van Rusland te verkleinen, zijn de thermostaatknoppen in huizen en kantoorgebouwen, stellen energie-experts
Thermostaat omlaag
De belangrijkste draaiknoppen om onze afhankelijkheid van Rusland te verkleinen, zijn de thermostaatknoppen in huizen en kantoorgebouwen, stellen energie-experts op Nu.nl.

Wie eindelijk weer (deels) op kantoor werkt, kan weer beter naar huis. Ook zouden kantoren veel slimmer verwarmd en verlicht moeten worden. Elke graad daling van de temperatuur in Europese gebouwen, kan 8% Russisch gas schelen, schetst het Internationaal Energieagentschap (IEA) dat met een stappenplan kwam. De energie-experts verbazen zich dat er nog weinig communicatie is over het drastisch verlagen van ons energieverbruik. Zo zouden we zelfs in één klap van het Russisch gas af kunnen.

Maart en april zijn maanden waarin we nog veel stoken. De communicatie moet dus nu gebeuren. Een nationaal programma, een overheid die de urgentie en het nut uitlegt, mensen laten helpen die het nodig hebben en een wekelijkse persconferentie over hoe we de energiecurve plat slaan. Maar de bereidwilligheid om in te leveren op comfort zal nu hoger zijn dan na een nieuw IPCC-rapport.

Elke graad daling van de temperatuur in Europese gebouwen, kan 8% Russisch gas schelen, schetst het Internationaal Energieagentschap (IEA)
REPowerEU
De maatregelen om de afhankelijkheid van energieleveranties uit Rusland versneld af te bouwen zijn onderdeel van het REPowerEU-plan voor de overgang naar duurzame energie. Is de versnelling realistisch? Meer kernenergie lukt niet op de korte termijn. Al maakte de Franse president Emmanuel Macron deze week een draai in zijn standpunt over kernenergie. Wilde Macron 5 jaar geleden het aantal centrales nog afbouwen, dinsdag gaf hij toestemming voor de bouw van 6 nieuwe centrales. Maar nieuwe kerncentrales bouwen duurt lang, de oplevering van de reactoren staat voor 2054 (!) op de planning.

Biogas en waterstof
Hét duurzame alternatief voor aardgas moet biogas worden. De Commissie wil flink investeren in met name biomethaan. De productie daarvan komt uit de vergisting van organisch materiaal als slib, mest en huis- en tuinafval. Ook waterstof staat in de plannen. Maar waterstof blijkt voorlopig geen vervanger van fossiele brandstoffen. Het argument dat het te duur is om te maken, vervalt met de huidige energieprijzen. Wel blijkt de broeikasgasvoetafdruk van blauwe waterstof als warmtebron hoger te zijn dan die van de verbranding van aardgas, steenkool en dieselolie. Zulke waterstof produceert teveel CO2 en methaan, waar we juist vanaf willen. Voor de groene waterstof waar de samenleving van droomt zijn grote aantallen wind- en zonneparken nodig die niet zomaar even gebouwd zijn, alleen al omdat de zonnepanelen en molens eerst nog 'even' gemaakt en geplaatst moeten worden. De energie- en landbouwrekenmeester Vaclav Smil becijferde de afgelopen jaren verschillende malen dat wind- en zonne-energie de prijzen van voedsel zullen opjagen omdat er landbouwgrond voor nodig. Op dat punt kan een waterbed-effect optreden dat de samenleving nu voelt in de vorm van de sterk gestegen voedselprijzen.


Dit artikel afdrukken