Opinie ‘Mijn hart bloedt’

Ondertussen denk ik na over al het nieuwe dat gaat komen: het nieuwe jaar, een nieuw regeerakkoord, een nieuw kabinet. Wat betekent dit voor ons? Voor onze collega’s? Er is onzekerheid. Ben ik morgen nog wel boer? En hoe? Veel vragen en het is zoeken naar de antwoorden.

We moeten het verdienmodel van boeren niet vergeten in de transitie naar de kringlooplandbouw, die het kabinet voor ogen staat. Wat houdt dat verdienmodel in? Een infuus aanleggen naar de overheid om de boer in leven te houden? De boer allerlei vergoedingen bieden voor maatschappelijke taken als het bevorderen van weidevogels en misschien het waterpeil omhoog brengen in een veenweidegebied om veenoxidatie tegen te gaan? Op een andere manier gaan boeren, meer mechanisch onkruid gaan bestrijden, organische mest gebruiken in plaats van kunstmest en noem maar op?

Ik maak me zorgen over het volgende zinnetje in het regeerakkoord: ‘Dit convenant vormt de basis van wetgeving die de komende kabinetsperiode in werking treedt voor dierwaardige veehouderij in balans met de volksgezondheid.’ Gaan we Nederlandse wetgeving veel strenger maken dan de Europese wetgeving om dierwaardige veehouderij te realiseren?
Eén ding weet ik zeker. Als er veel strengere wettelijke normen komen zonder een importverbod van producten van elders, dan is de boer het kind van de rekening. De Nederlandse boer kan niet concurreren tegen de buitenlandse boer als er teveel extra wettelijke eisen in de Nederlandse wetgeving komen. Onze kostprijs is dan te hoog in relatie tot het buitenland.

Ik geloof dat we binnen ketens en met maatschappelijke organisaties samen stappen vooruit kunnen zetten. Dat kan door met elkaar samen te werken in plaats van elkaar tegen te werken. Samen zoeken naar oplossingen. Samen kijken naar wat we onder natuur verstaan. Samen werken om dieren een beter leven geven. Ik kan me goed voorstellen dat natuur verandert en toch heel mooi en goed kan zijn. Hoe kunnen we dat dierwaardige leven praktisch kunnen invullen? Welke doelen kunnen we met elkaar halen? Samen kunnen we ook de condities waaronder bespreken.

Een voorbeeld van hoe het niet moet: Beter Leven 1 ster-varken. Er komt een hogere Nederlandse wettelijke oppervlakte-eis voor vleesvarkens. Gevolg: de boer ontvangt minder voor zijn varken. Dus alle Nederlandse varkens hebben het ietsje beter gekregen, maar de Beter Leven-boer krijgt minder voor zijn varken. Want hij krijgt minder compensatie. Dit dankzij de strengere Nederlandse wetgeving. Feitelijk is echter er voor het Beter Leven-varken niets veranderd.

Dit kunnen we alleen voorkomen door binnen ketens goede afspraken met elkaar te maken. Over de eisen die je gaat stellen aan de leefomgeving voor dieren, voor de teelt van de gewassen etcetera. Pas dan kunnen we stappen maken. Dan kunnen consumenten betalen voor de extra waarde die ze ontvangen. Het is toch raar dat er maar steeds meer eisen aan boeren worden gesteld. Voor wat hoort wat, lijkt me toch heel logisch. Toch blijft het verdienmodel voor boeren een hot item.

Voor het eerst is er ruimte om ook los van de wereldmarktprijs een boerenprijs neer te zetten. Het staat in de kinderschoenen, maar het kan uitgroeien tot een pareltje

Toch zie ik lichtpuntjes aan de horizon. Kijk eens naar de premature nieuwe ketens voor Albert Heijn en PLUS als het gaat over varkens met Beter Leven één ster. Over de Beter Leven 1 ster voor kip. Voor het eerst is er ruimte om ook los van de wereldmarktprijs een boerenprijs neer te zetten. Het staat in de kinderschoenen, maar het kan uitgroeien tot een pareltje.

Voor onszelf hoop ik dat we in het nieuwe jaar ook voor Hamletz, scharrelvlees van Annechien, nieuwe stappen kunnen maken. We moeten alle onderdelen van ons varken goed kunnen verkopen om economisch rendabel te worden. Met name voor de hammen zoeken we nog een klant. Dat moet toch te doen zijn. Ik wil zelf ook heel graag onze consumenten beter begrijpen. Waarom kopen ze, hoe kunnen we ze overhalen om hun gewoonten te veranderen en duurzamer/diervriendelijker te kiezen?

Wat ik weet is dat Randstedelijke politici dit nooit over de landbouw kunnen uitstorten. Het is nodig om met de voeten in de klei te staan om ook de gedachten die daar leven goed te kunnen verwoorden. Je moet zelf pijn hebben om goed te weten wat de uiteindelijke uitweg is wat of het uiteindelijke doel kan zijn.

Dus voor het nieuwe jaar hoop ik dat mijn hart niet hoeft bloeden door de energietransitie, de polarisatie en de idioot hoge energieprijs. Ik hoop dat we samen doelen kunnen stellen voor natuur en het dierwaardig leven van dieren zonder dat de boer het onderspit gaat delven. Ik ga voor een fijn leven voor allen: de boer, het dier en de natuur. En ik hoop dat er meer pareltjes zullen groeien in 2022 waarvan Hamletz er één is.