3 min
De dag moest zorgen voor inspiratie. Een mengeling van oud leerlingen van Jaap van meer dan 10 jaar geleden en nieuwe gezichten presenteerde visies. Sjoerd Smits (werkzaam bij Hortinova), Joan Reijs (werkzaam bij het LEI) en ikzelf (werkzaam als consultant duurzame melkveehouderij) die elk op hun eigen wijze het denken in kringlopen in de landbouw op de grond hebben gezet. Sjoerd vertelde over bodemleven en insecten. Je kunt ze voor je laten werken, composteren is belangrijk en zo kan de natuurlijke productie verhoogd worden. Joan maakte duidelijk dat we steeds meer bewijs hebben dat milieuvriendelijker boeren en een lage kostprijs met elkaar samengaan en de kunst van het boeren zit hem in de afstemming tussen bodem, plant en dier. Ikzelf zei dat regelgeving rekening moet houden met de bedrijfskringloop en alles op tafel ligt om meer impulsen vanuit beleid te gaan genereren om daadwerkelijk meer op gesloten kringlopen te gaan sturen. Die verhalen staan inmiddels als een huis. Johan Klitsie wist namens het Ministerie van VROM te melden dat er nu een stevig rapport vanuit het CLM ligt waarin de meerwaarde van kringlooplandbouw beschreven staat als ook de mogelijkheden om "bedrijfsspecifieke kringloopprestaties" te borgen.
In de middag kwam daar ook nog het verhaal van de bevlogen fouragehandelaar Theo Mulder uit Kollumerswaag bij! Hij benadrukte dat we "levens-middelen" produceren en dus alles moeten doen om die kwaliteit van die producten zo hoog mogelijk te krijgen in plaats van voor goedkope bulk te gaan en dat begint bij duurzaam bodembeheer. Allemaal pleidooien voor een meer holistische kijk op het geheel en aandacht voor kwaliteit en vakmanschap. De verhalen zijn deels vergelijkbaar met de pleitbezorgers voor de multifunctionele landbouw en het "kringloopdenken" komt sterk vanuit de biologische landbouw. De verhalen over het sluiten van kringlopen, die Jaap van Bruchem in 1996 voor het eerst begon te vertellen tegen de reguliere landbouw en het reguliere onderzoek, zijn langzaam maar zeker op de grond gezet en grotendeels overgenomen. Ik ben er zelf ook in verder gegaan en werk inmiddels met 350 melkveehouders over heel Nederland die proberen minerelenkringlopen te sluiten en kosten te reduceren (www.duurzaamboerblijven.nl). Er is terecht veel waardering voor zijn pionierswerk.
Het denken in gesloten kringlopen heeft inmiddels een stevig fundament en een breed gedragen kritische massa. Toch is er nog steeds missiewerk te verrichten. Nog altijd zijn er mensen zoals hoogleraar diervoeding Tamminga, die grote moeite hebben om hun onderzoekswerk in de context van het gehele bedrijfssysteem te plaatsen. Het zijn mensen die het dier tot op verschillende cijfers achter de komma willen optimaliseren.
Maar dan toch ook dat 'maar'. Ik heb het idee dat vanuit deze, vrij nuchtere en inmiddels goed gedocumenteerde, casussen het NVLV zich ook gelegitimeerd voelt om alles wat omstreden is in Nederland te verzamelen en te promoten. Denk aan ecotherapie, helende klanken, fluisterende paarden, laag frequente stralingskasjes en ga zo maar door. Dat gaat me een stap te ver. Veel van deze zaken moeten eerst uitgewerkt worden, getest, onderbouwd, gepubliceerd, elders geverifieerd voor ze aanspraak kunnen maken op de status die het kringloopdenken na noeste arbeid inmiddels heeft verdiend. Het is de taak van onderzoekers om met een open-mind kaf van koren te scheiden, anders worden we knettergek gemaakt.
Voor veel mensen uit het NVLV gaat dit alles niet snel genoeg.
Het lijkt er op dat Netwerk VLV een keuze moet maken. Wanneer lukraak alle "wilde ideeën" een platform krijgen blijft de afzender van het netwerk "vaag" en zit het de mensen die zaken op de grond aan het zetten zijn zelfs behoorlijk in de weg. De wetenschap heeft natuurlijk geen oneindige sommen geld en laat zich in toenemende mate sturen door commerciële onderzoeksvragen, zodat een ordinaire geldkwestie ontstaat rond het wegen van prioriteiten en persoonlijke voorkeuren van beslissers. Persoonlijk denk ik dat het bestaansrecht voor het NVLV kan liggen in het verzamelen van alles wat "afwijkt van de norm" een "broedclub voor new life sciences" die zich focust op het debat, het reguliere onderzoek blijft uitdagen en, heel belangrijk, die het kaf van koren helpt scheiden en het koren vervolgens faciliteert om onderzoeksgelden los te krijgen. De vraag is dan vervolgens wie die rol 1) erkent en 2) financiert.
Ik wens het NVLV veel succes in deze zoektocht!
Frank Verhoeven is eigenaar en oprichter van Boerenverstand en Boerenbox
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
alles behalve de zee in!
Ik dacht aan struviet export op retourvrachten naar Afrika en Z-Amerika. Dus ja ;-)
@ Boy e.a. Als we echte kringlopen willen organiseren, dan wordt het een beetje Chinees modelXXL. Mest, urine en gft-afval van de burger gaat weer naar de boer, die er via compostering, vergisting, bewerking (whatever) weer compost, gier en schoon water&energie;van maakt. De eerste twee samen met de mest van man´s dieren. Prima op zich, maar in dit plaatje zie ik in ieder geval extra aanvoer van mineralen die we helemaal niet meer kunnen gebruiken op de NL-landbouwgrond. Als vervolgens die burgers de oude of uitgevallen koeien komen ophalen, hun groenten en fruit etc, dan is er nog steeds een fors deel output die elders in de wereld een consument moet vinden. Sturen we gelijk zakjes mineralen mee om de kringlopen verder te sluiten?
@Boy: Mijn filosofie, als ik die al zou hebben, zit in mijn reactie op Josien's comment. Verder geraakt mijn geest (voorlopig) niet. Om wijzer te worden, probeer ik hier input te krijgen. Of raad je me aan Libelle & C° te lezen?
@Josien: "Ik denk om te beginnen door in de Libelle / Panorama / Telegraaf / Nu.nl te schrijven over Foodlog onderwerpen." Ja, zou helpen, maar gaat dat gebeuren omdat jij zulke mooie ogen hebt? Je hebt geen impact op die media, denk ik dan. Er is nood aan een laagdrempelig online platform, waarin bestaande agri-, culi-, horeca-, food processor participanten samen onder één dak (willen) zitten en waarin de gewone consument met interesse voor food (zij het om gezond of om lekker of ...) met elkaar in dialoog gaan en elkaar 'praktisch' bevruchten. Onder welk basigegeven? Uit studie Rabobank haal ik: The global food system needs to be transformed in order to secure the long-term food supply. The pathway is variable, might be radical and coordinated action at many levels by multiple partners is needed in order to establish the conditions required to move global growth of food supply towards a more sustainable track...It is furthermore crucial to promote more sustainable consumer behaviour.