2 min
Medicijnresten in rivieren kunnen schadelijke effecten hebben op het milieu en de menselijke gezondheid, weten we uit diverse onderzoeken. Maar tot nu toe was er weinig bekend over de mondiale impact van deze vorm van vervuiling, omdat grote geografische gebieden relatief onbestudeerd waren gebleven. Een internationaal team van onderzoekers heeft een wereldwijde verkenning uitgevoerd naar verontreiniging van rivieren met geneesmiddelen. Op 1.052 plekken langs 258 rivieren in 104 landen werden monsters genomen waarmee de 'farmaceutische vingerafdruk' van 471 miljoen mensen in kaart gebracht werd.
"Normaal gesproken nemen we medicijnen in, hebben ze de gewenste effecten op ons en verlaten ze vervolgens ons lichaam," aldus onderzoeksleider John Wilkinson, in BBC News. "Wat we nu weten is dat zelfs de modernste efficiënte afvalwaterzuiveringsinstallaties niet volledig in staat zijn deze verbindingen af te breken voordat ze in rivieren of meren terechtkomen."
Wilkinson komt tot die conclusie op basis van een nieuw onderzoek waarbij water werd bemonsterd op meer dan 1.000 plekken langs 258 grote en kleine rivieren op alle 6 de continenten. Nog niet eerder werd op zo uitgebreide schaal onderzoek gedaan naar de vervuiling van het oppervlaktewater met de farmaceutische resten van meer dan 60 soorten geneesmiddelen. Op meer dan een kwart van de onderzochte locaties overschreed een of meer van de aangetroffen farmaceutische stoffen de drempelwaarde waaronder de stof veilig wordt geacht.
Op alle continenten, dus zelfs Antarctica, troffen de onderzoekers paracetamol in het water aan, net als nicotine en cafeïne (de actieve stoffen uit 'lifestyle consumables'). Behalve op Antarctica werden overal medicijnen als bloeddrukverlagers, antidepressiva, ontstekingsremmers en antibiotica aangetroffen. Het meest gevonden medicijn was carbamazepine (gebruikt voor de behandeling van epilepsie en zenuwpijn), gevolgd door diabetes-pil metformine. In Afrika werd ook artemisinine, een malariamedicijn, in hoge concentraties aangetroffen.
De meest vervuilde rivieren bevonden zich in Pakistan, Bolivia en Ethiopië, de schoonste in IJsland, Noorwegen en het Amazone regenwoud. Niet verrassend was dat de meest vervuilde locaties zich in lage- en middeninkomenslanden bevonden, in gebieden waar de infrastructuur van riolering en afvalwaterzuivering te wensen overlaat en/of farmaceutische productie plaatsvindt.
Antibioticaresistentie
Wel verontrustend noemt het rapport de toegenomen aanwezigheid van antibiotica in rivieren. Die zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van resistente bacteriën, en dat kan tot gevolg hebben dat de effectiviteit van medicijnen wordt aangetast en er uiteindelijk een "wereldwijde bedreiging voor de wereldgezondheid" ontstaat. "Dit is zeer verontrustend omdat de meest kwetsbare bevolkingsgroepen met de minste toegang tot gezondheidszorg hieraan worden blootgesteld," zegt co-auteur Mohamed Abdallah op de BBC.
Dat farmaceutische stoffen via de mens in het oppervlaktewater voorkomen, is één van de redenen waarom het in veel Europese landen en ook op andere continenten verboden is rioolslib te gebruiken voor het bemesten van landbouwgrond. 'Sewage sludge' en 'biosolids' - voor het grootste deel bestaand uit mensenpoep - wordt gestort of verbrand. Uit nieuw Deens onderzoek zou blijken dat dat wel eens doodzonde zou kunnen zijn.
Mensenpoep benutten
Veertien jaar lang bemestten onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen een aantal proefvelden met rioolslib en dierlijke mest, en met gangbare kunstmest. Ze verwachtten dat de chemische en farmaceutische stoffen uit het rioolslib (afkomstig van medicijnen en persoonlijke verzorgingsproducten) een toxisch effect zouden hebben op de nematoden, kleine wormpjes in de bodem. Niets bleek minder waar: de met rioolslib bemeste bodem was beter van structuur, bevatte meer koolstof, was vochtiger en de nematoden hadden nergens last van. Ondanks het feit dat in de rioolslibbodem 12 verschillende farmaceutische stoffen werden aangetroffen die in de gangbaar bemeste proefstukken schitterden door afwezigheid.
Hoog tijd dat we anders gaan denken over bemesten met rioolslib. We laten immers een bron van nutriënten (mensenpoep) links liggen die in de overgang naar een meer circulaire landbouw een belangrijke rol kan spelen. "We hebben dus een nieuw verhaal nodig over organische meststoffen uit steden om ze maatschappelijk aanvaard te krijgen," zegt Nina Cedergreen, hoogleraar Plant and Environmental Sciences, dan ook.
Dit artikel afdrukken
Wilkinson komt tot die conclusie op basis van een nieuw onderzoek waarbij water werd bemonsterd op meer dan 1.000 plekken langs 258 grote en kleine rivieren op alle 6 de continenten. Nog niet eerder werd op zo uitgebreide schaal onderzoek gedaan naar de vervuiling van het oppervlaktewater met de farmaceutische resten van meer dan 60 soorten geneesmiddelen. Op meer dan een kwart van de onderzochte locaties overschreed een of meer van de aangetroffen farmaceutische stoffen de drempelwaarde waaronder de stof veilig wordt geacht.
Op alle continenten, dus zelfs Antarctica, troffen de onderzoekers paracetamol in het water aan, net als nicotine en cafeïneParacetamol, nicotine en cafeïne
Op alle continenten, dus zelfs Antarctica, troffen de onderzoekers paracetamol in het water aan, net als nicotine en cafeïne (de actieve stoffen uit 'lifestyle consumables'). Behalve op Antarctica werden overal medicijnen als bloeddrukverlagers, antidepressiva, ontstekingsremmers en antibiotica aangetroffen. Het meest gevonden medicijn was carbamazepine (gebruikt voor de behandeling van epilepsie en zenuwpijn), gevolgd door diabetes-pil metformine. In Afrika werd ook artemisinine, een malariamedicijn, in hoge concentraties aangetroffen.
De meest vervuilde rivieren bevonden zich in Pakistan, Bolivia en Ethiopië, de schoonste in IJsland, Noorwegen en het Amazone regenwoud. Niet verrassend was dat de meest vervuilde locaties zich in lage- en middeninkomenslanden bevonden, in gebieden waar de infrastructuur van riolering en afvalwaterzuivering te wensen overlaat en/of farmaceutische productie plaatsvindt.
Antibioticaresistentie
Wel verontrustend noemt het rapport de toegenomen aanwezigheid van antibiotica in rivieren. Die zou kunnen leiden tot de ontwikkeling van resistente bacteriën, en dat kan tot gevolg hebben dat de effectiviteit van medicijnen wordt aangetast en er uiteindelijk een "wereldwijde bedreiging voor de wereldgezondheid" ontstaat. "Dit is zeer verontrustend omdat de meest kwetsbare bevolkingsgroepen met de minste toegang tot gezondheidszorg hieraan worden blootgesteld," zegt co-auteur Mohamed Abdallah op de BBC.
Wormpjes hadden geen last van chemische stoffen en medicijnen in rioolslibMensenpoep
Dat farmaceutische stoffen via de mens in het oppervlaktewater voorkomen, is één van de redenen waarom het in veel Europese landen en ook op andere continenten verboden is rioolslib te gebruiken voor het bemesten van landbouwgrond. 'Sewage sludge' en 'biosolids' - voor het grootste deel bestaand uit mensenpoep - wordt gestort of verbrand. Uit nieuw Deens onderzoek zou blijken dat dat wel eens doodzonde zou kunnen zijn.
Mensenpoep benutten
Veertien jaar lang bemestten onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen een aantal proefvelden met rioolslib en dierlijke mest, en met gangbare kunstmest. Ze verwachtten dat de chemische en farmaceutische stoffen uit het rioolslib (afkomstig van medicijnen en persoonlijke verzorgingsproducten) een toxisch effect zouden hebben op de nematoden, kleine wormpjes in de bodem. Niets bleek minder waar: de met rioolslib bemeste bodem was beter van structuur, bevatte meer koolstof, was vochtiger en de nematoden hadden nergens last van. Ondanks het feit dat in de rioolslibbodem 12 verschillende farmaceutische stoffen werden aangetroffen die in de gangbaar bemeste proefstukken schitterden door afwezigheid.
Hoog tijd dat we anders gaan denken over bemesten met rioolslib. We laten immers een bron van nutriënten (mensenpoep) links liggen die in de overgang naar een meer circulaire landbouw een belangrijke rol kan spelen. "We hebben dus een nieuw verhaal nodig over organische meststoffen uit steden om ze maatschappelijk aanvaard te krijgen," zegt Nina Cedergreen, hoogleraar Plant and Environmental Sciences, dan ook.
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Theo Jonkhart troost je en zie het als het begin van een nieuw natuurlijk evenwicht door mensen in gang gezet. Dit en dit en dit en al die andere verstoringen hebben tot gevolg dat onze vruchtbaarheid snel blijft afnemen totdat de wereld weer wordt zoals vóór Adam en Eva.
ლ( ͡❛ ͜ʖ ͡❛)ლ
WDR: Waarom kinderen krijgen steeds moeilijker wordt, 45 minuten (Duits met Duitse ondertitels, te bekijken tot september 2024)
Het is maar hoe we het hebben willen. Anders is er dit nog wel en dit en dit en dit en eindigen we aan het eind van het liedje met DIT.
Voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen met de minste toegang tot gezondheidszorg die hieraan worden blootgesteld zouden medicijnrivieren juist een zegen moeten zijn. Goedgekeurde medicijnen, veilig om in te nemen, lees de bijsluiter. Maar transformeert uitgescheiden en tweede hands in oppervlaktewater opeens tot een ‘wereldwijde bedreiging voor de wereldgezondheid’.
Zeer vreemd.