1 min
Is Max Havelaar een wassen neus? Naar aanleiding van een artikel in het Nederlands Dagblad werd ik de afgelopen week overspoeld met vragen. Ook al heb ik niets meer met de chocoladebusiness te maken, als mede- oprichter en naamgever van de slaafvrije chocolade Tony’s Chocolonely word ik er nog vaak op aangesproken.
Het artikel is gebaseerd op een uitgebreid onderzoek van Afrikaanse en Nederlandse journalisten. Wat blijkt? Veel boeren zijn in naam fairtrade, maar weten daar zelf niets van. Ze verdienen niet of nauwelijks meer dan een gewone boer. Boeren die het wel weten, klagen ook. De extra fairtrade- premie is een fooi en het is nog een heel gedoe om die fooi te bemachtigen.
Het verbaast mij niets. Toen wij jaren geleden met de Tony’s- reep begonnen, onderwierpen wij die aan een eigen onderzoek in De Keuringsdienst van Waarde. We kwamen dezelfde misstanden tegen: boeren die contributie moesten betalen aan een coöperatie die meer kostte dan het fairtradesysteem opleverde; achterstallige betaling van premies en slechte controle op de herkomst van de bonen.
Alles draait om die coöperaties. Die moeten de fairtradepremies verdelen. In principe is dit goed: doordat boeren samenwerken in een coöperatie, kunnen ze gezamenlijk machines kopen en werken aan een meer efficiënte landbouwmethodes, waardoor hun opbrengst omhoog gaat. Ook kunnen zij afspraken maken over de werkomstandigheden. Veel coöperaties deugen, maar sommige zijn zo groot dat de individuele boer er nauwelijks meer iets in te brengen heeft. Het zijn bedrijven geworden, waar het fairtradegeld blijft hangen in de overhead en bij de baasjes. Uitbuiting met een kus van de eerlijke juffrouw.
Daar is van alles aan te doen: haal je cacao van één plek haalt die je kent, stel scherpe eisen en voer strikte controles uit. Maar als je eenmaal zover bent, waar heb je Max Havelaar dan nog voor nodig? Nergens voor. Maar zonder gaat niet. Max Havelaar is als de maffiabaas die bescherming biedt. Zodra je als bedrijf zegt geen prijs meer te stellen op het keurmerk, trekken alle leveranciers ( van Albert Heijn tot de wereldwinkels) hun bestellingen in. Daar betaal je dus twee cent per reep voor.
Fotocredits: Rienk-Jan Schurer
Dit artikel afdrukken
Het verbaast mij niets. Toen wij jaren geleden met de Tony’s- reep begonnen, onderwierpen wij die aan een eigen onderzoek in De Keuringsdienst van Waarde. We kwamen dezelfde misstanden tegen: boeren die contributie moesten betalen aan een coöperatie die meer kostte dan het fairtradesysteem opleverde; achterstallige betaling van premies en slechte controle op de herkomst van de bonen.
Alles draait om die coöperaties. Die moeten de fairtradepremies verdelen. In principe is dit goed: doordat boeren samenwerken in een coöperatie, kunnen ze gezamenlijk machines kopen en werken aan een meer efficiënte landbouwmethodes, waardoor hun opbrengst omhoog gaat. Ook kunnen zij afspraken maken over de werkomstandigheden. Veel coöperaties deugen, maar sommige zijn zo groot dat de individuele boer er nauwelijks meer iets in te brengen heeft. Het zijn bedrijven geworden, waar het fairtradegeld blijft hangen in de overhead en bij de baasjes. Uitbuiting met een kus van de eerlijke juffrouw.
Daar is van alles aan te doen: haal je cacao van één plek haalt die je kent, stel scherpe eisen en voer strikte controles uit. Maar als je eenmaal zover bent, waar heb je Max Havelaar dan nog voor nodig? Nergens voor. Maar zonder gaat niet. Max Havelaar is als de maffiabaas die bescherming biedt. Zodra je als bedrijf zegt geen prijs meer te stellen op het keurmerk, trekken alle leveranciers ( van Albert Heijn tot de wereldwinkels) hun bestellingen in. Daar betaal je dus twee cent per reep voor.
Fotocredits: Rienk-Jan Schurer
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 2 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Max en al het miniems wat daar op lijkt is pure aflaat voor de grachtengordel. Als je wat wilt stem op een partij met een totaal ander landbouwbeleid of stop anders met dat door en door schizofreen gedrag. (Waar vind je die?!) Als je net als die certificeerders er heen wilt, ga op de fiets of met een zeilboot, dan heb je een nog beter geweten. Daar gaat het toch om?
Ha, Als ik Max H. een maffiabaas noem, of preciezer: vergelijk met een maffiabaas, dan zeg ik niets onaardigs over de aangesloten boeren. Die zijn eerder het slachtoffer van die praktijken.
Die maffiabaasvergelijking wordt ( al dan niet moedwillig) verkeerd begrepen. Ik bedoel ermee: zelfs als je als bedrijf zonder dat stickertje wilt verdergaan, dan lukt dat niet. Niemand koopt je repen nog.
Een groot deel van het budget van Max H. gaat op aan marketing. Ik denk dat bijvoorbeeld Tony's dat niet nodig heeft. De marketing vanTony's is beter, sterker dan die van Max.
Het model dat ik zou voorstaan: Wees, als Tony's of wie dan ook, volledig open over wat je doet. Laat je boeken zien, sta mensen toe naar je cacaofarms af te reizen en zo voort. Verloot wat mij betreft tien vliegtickets per jaar naar je cacaoplantages. En treedt hard op zodra er iets mis is. Dergelijke openheid lijkt mij effectiever dan een log certificeringssysteem. Uiteindelijk moet je op een bedrijf kunnen vertrouwen, dat antwoord op je vragen geeft, en niet op een labeltje.
Een beetje gek dat mij hier wordt verweten dat ik mij nooit negatief heb uitgelaten over de Cargills en Barry Callebauten van deze wereld. Kijk mijn televisieprogramma's en columns van de afgelopen jaren er maar op na. Tuurlijk verdienen die klappen, maar ik vind het extra schrijnend als een organisatie die pretendeert goed te doen, het af laat weten. Dan is het vertrouwen in de mensheid snel helemaal weg.
En Wouter, wat ik zo een beetje begrijp van de nieuwe bazen- geen hartzeer daar- van Tony's, zijn zij hard bezig om de pretenties van slaafvrij en eerlijk en zo, nu eindelijk waar te gaan maken. Vond ik Tony's de afgelopen jaren wat achterover leunen, nu lijkt er echt wat te gaan gebeuren. Ik vond het alleen jammer dat zij zo defensief op berichten over Max Havelaar berichten. Volgens mij had juist Tony's van de gelegenheid gebruik moeten maken om zijn eigen ongenoegen kenbaar te maken. Scherp aan de wind zeilen, zoals we van dit bedrijf gewend zijn en niet meehuilen met de gevestigde orde. Dit heb ik ze ook zelf gezegd.
Moedig voorwaarts!
Steven, goed dat je de nare kwestie van de landarbeider(s) noemt. Ik heb het begrip fairtrade nooit echt kunnen doorgronden, maar ondersteunde het waar ik maar kon omdat ik meende dat zo'n systeem uiteindelijk "de vrouw, de man, het kind wiens hand mijn product plukt" een waardiger en veiliger bestaan zou geven. Zolang fairtraders in het veld (en in de winkels-) dat hoger in het vaandel zetten en hun effecten daarop kunnen aantonen behouden ze mijn steun.
En wat ik nu naliet te zeggen: er is teveel aandacht voor de rook rond Max, het gaat om het aantonen waar het vuur zit dat voor die rook zorgt. Ook het Ned. Dagblad kwam weer met een stoot rook, maar niet met de feiten waarom het binnen Max/FLO misloopt.
Steven heeft - voor zover ik nu overzie - gelijk. Ik verdiep me al enige tijd via sap in de wereld van fair trade; dit jaar dook ik er nogal diep in. Mij wordt langzaam duidelijk dat Max Havelaar/FLO niet uit is op kwaad (zoals een maffiabaas), maar al te lang nalaat zijn regels zo in te richten dat degenen die gemakkelijk geld willen verdienen aan Fair Trade dat kunnen over de rug van degenen die beschermd zouden moeten worden. En dat is wel degelijk kwalijk.
Ik ben erover in gesprek met Max Havelaar en anderen en het wordt vervolgd.