Vanmiddag werd het maandag jongstleden gestarte gesprek tussen LTO Nederland en de organisatie voor jonge Nederlandse boeren NAJK met de directie van Albert Heijn voortgezet. Afgelopen week maakte LTO-voorzitter Albert-Jan Maat de supers nog zware verwijten. Vandaag spraken de boeren en AH af dat ze elkaar regelmatig zullen treffen en een onafhankelijk adviesburo zullen vragen om hun meningsverschillen door middel van feitelijke onderzoeken op te lossen. In een persbericht verklaarde de boerendelegatie na afloop van het gesprek: Dit initiatief is vergelijkbaar met de aanpak van 'het Verbond van Den Bosch' en past prima bij de afspraken uit de 'Verklaring internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen' (IMVO) van de SER uit 2008. De Levensmiddelenkrant bericht over het gesprek en laat daarin woorvoerder Jan-Christiaan Hellendoorn van AH aan het woord. Hij zegt dat rondetafel-gesprekken kunnen bijdragen aan een betere relatie tussen supermarkten en boeren en noemt het CBL en het Wereld Natuur Fonds als voorbeelden van partijen die kunnen aanschuiven. Ook andere supermarktformules heet hij welkom. Hellendoorn: “We horen van telers dat ze met nieuwe initiatieven niet aan de bak komen. Daardoor zien ze supermarkten als gesloten bastions. Bedoeling is om periodiek samen te komen en daarbij verschillende onderwerpen te bespreken.”

Ik sprak met woordvoerder Maarten Leseman van boerenkoepel ZLTO. Hij bevestigde me dat geen enkele boer de brief waarin AH 2% korting eist heeft ontvangen. De brief blijkt zelfs niet verstuurd te zijn naar boeren- en tuindersbedrijven als VION en The Greenery. Niettemin heeft de door YFM gestarte actie 'jokers plakken, boeren pakken' volgens Leseman geleid tot een nieuwe verstandhouding met Albert Heijn. Hij hoopt dat andere supers zullen aansluiten. Volgens Leseman is hét resultaat van de bijeenkomst van vanmiddag het ontstaan van een ''open gesprek" waarin "via een waardevolle relatie de verduurzaming van de Nederlandse landbouw in goed overleg met AH - en hopelijk ook Jumbo en de kleinere supers - kan worden vormgegeven. Wat daar precies uitkomt weet op dit moment niemand. Het is van belang dat het gesprek geopend is en dat we gezamenlijk aan de toekomst kunnen werken."

Boeren en tuinders leveren slechts bij hoge uitzondering direct aan supermarkten. Vrijwel de volledige inkoopstroom wordt via hun coöperaties en gezamenlijke verwerkings- en verkooporganisaties geleverd. Het is de taak van FrieslandCampina, Vion, The Greenery, Bakker Barendrecht (die AH zijn groenten levert) om met afnemers om te gaan en daar bevredigende afspraken mee te maken. Waarom zaten dan voorzitters Albert-Jan Maat (LTO Nederland), Hans Huijbers (ZLTO) en Wilco de Jong (NAJK) vanmiddag bij AH aan de tafel?
Leseman: "Vanuit ZLTO zien we een rol om krachtiger voor de boer op te komen en zijn geluid sterker te maken. Er worden te weinig stenen in de vijver gegooid. De grote winst van afgelopen week zit in de constatering dat het publiek met ons mee is. Dat realiseert ook Albert Heijn zich. Vanuit dat besef moeten we samen bouwen aan verduurzaming."

Omdat de Nederlandse land- en tuinbouw in een aantal sectoren vele malen méér maakt dan het zelf opeet, stelt zich de vraag welke vorm van actie het meest geschikt is. Leseman: "We kiezen niet voor een vakbondsactie, waarbij we voor de deur gaan liggen en meer eisen. Dat haalt tegen de achtergrond van ons productievolume niet zoveel uit. Veel belangrijker is het te zoeken naar de kansen om delen daarvan waardevol te maken in een gewaardeerde onderlinge relatie tussen boeren en supers."

In de Levensmiddelenkrant bevestigt Hellendoorn die waardering: “Het is ons bekend hoe de primaire sector ervoor staat. Boeren en telers zijn buitengewoon relevant voor ons. Wij willen het beste en grootste versaanbod en dat schept verplichtingen naar elkaar.” Niettemin voert AH zijn korting toch door. Hellendoorn: “Dit staat buiten onze discussie met LTO Nederland. Momenteel zijn we daarover in gesprek met onze leveranciers om dit vast te leggen in onze commerciële condities.”

De boeren zijn blij met het ontstaan van een "Verbond van Zaandam" waarin ze hun coöperatieve bedrijven passeren om direct met het grootste Nederlandse afnemers te kunnen praten. Hoe hoog mogen de verwachtingen zijn die boeren en tuinders van hun nieuwe verbondspartners redelijkerwijs kunnen hebben? Omdat Nederland nadrukkelijk meer voedsel produceert dan ooit onder het "Verbond van Zaandam" zal kunnen vallen en de boeren aangeven dat hun winstgevendheid zo slecht is geworden dat ze niet kunnen verduurzamen, is de kernvraag welke oplossingsrichting dit nieuwe Verbond biedt voor de sterk exportgerichte Nederlandse boer en tuinder. Als hij van dit initiatief afhankelijk is, staat hij voor een significante krimp. Hoe die moet worden gefinancierd - lees: afgeschreven - is een vraag die Rabobank ongetwijfeld uit de slaap houdt. Misschien moet die ook meteen maar aanschuiven om financieel realisme in het nieuwe verbond te brengen.

NB: FrieslandCampina, een boerencoöperatie, wordt door AH wel degelijk onder de leveranciers geschaard waarvoor de inkoopkorting geldt. Hebben AH en de boeren wel dezelfde verwachtingen en hoop van elkaar?

Fotocredits: zakina
Dit artikel afdrukken