Kwik komt overal op aarde van nature voor in gesteente, aarde en water. Het 'kwikvisprobleem' is het directe gevolg van het kwik die in de atmosfeer vrijkomt door verbranding van fossiele brandstoffen, mijnbouw en andere industrie en afvalverbranding. Dit (anorganische) kwik slaat neer in de oceanen en op het land in een vorm die uiteindelijk ook nog weinig schadelijk is. Eenmaal in zee, wordt het kwik op z'n weg naar de bodem door bacterieën omgezet in methylkwik, een bioaccumulatieve toxische verbinding.

Vanaf de bodem van de oceanen vindt het zijn weg in de voedselketen, via phytoplankton, het zoöplankton, kleine vissen en zo door in de voedselketen van dieren die elkaar opeten tot in de grootste roofvissen. Haaien en zwaardvissen kunnen in hun vlees concentraties kwik opgehoopt hebben die 10 miljoen keer hoger liggen dan die van hun directe leefomgeving.

De laatste eter in de voedselketen is de mens. Vrijwel alle methylkwik die wij binnen krijgen, is afkomstig van vis. Van methylkwik is bewezen dat het schadelijke effecten heeft op de hersen- en zenuwstelselontwikkeling van foetussen, babies en kinderen.

Er zijn twee manieren om onze blootstelling aan kwik te verminderen. De ene is nog meer inzetten op alternatieve energiebronnen. Waar dat in de VS de goede kant op lijkt te gaan met kwikreducerende wetgeving voor kolencentrales, wordt dat in Azië helaas weer teniet gedaan door de snel groeiende industrieën daar. Azië is inmiddels verantwoordelijk voor tweederde van de door mensen gegenereerde kwikuitstoot.
De andere optie is vis te eten met zo laag mogelijk kwikniveau's. Zwangere en borstvoedende vrouwen en jonge kinderen doen er goed aan helemaal geen vis met substantiële kwikniveau's te eten. Welke dus wel? Daar kun je viswijzers voor gebruiken, Grist zet er een aantal op een rijtje: de online kwikcalculators van NRDC en GotMercury.org (beide Amerikaans), en de plaatjes met hoeveel maaltijden je mag eten van een bepaalde soort vis en waarom van het Health Defend Fund of het overzichtsplaatje met vissoorten met veel en weinig kwik uit het The Blue Ocean Institute rapport:

tabel vis kwik


Kwik en vis zijn vooralsnog onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een reden om zorgvuldig met ons leefmilieu om te gaan

Fotocredits: HUSO, een kwikdruppel
Dit artikel afdrukken