2 min
Twijfelen we aan het nut van de poging om kweekvlees te ontwikkelen en commercieel toepasbaar te maken? Volgens Cor van der Weele, hoogleraar humanistische wijsbegeerte aan de WUR, overheersen de potentiële voordelen.
De presentatie van de kweekburger van Mark Post is onder meer op Foodlog met scepsis ontvangen. Ik denk dat we er goed aan doen de mogelijkheden ervan in verschillende richtingen te verkennen
Gunstige voorlopige levenscyclusanalyse
De voordelen van kweekvlees hebben rechtstreeks te maken met de grote nadelen van “gewoon” vlees, dat ten koste gaat van dieren en van duurzaamheid. In het ideale geval zijn voor kweekvlees alleen wat dierlijke cellen nodig, geen hele dieren. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst zal lukken die cellen te voeden met algen. In dat geval is er de grote milieuwinst te verwachten die Post nu nog niet kon laten zien. Een voorlopige levenscyclusanalyse leverde de schatting op dat er dan voor kweekvlees zo’n 55 % minder energie nodig is dan voor rundvlees, dat er in de orde van 90 % minder broeikasgassen en waterverbruik bij horen, en zelfs 99% minder landgebruik (Zie Tuomisto & Teixeira de Mattos 2011)
Voor God spelen
Maar toch. Kweekvlees, zo luidt een sterk vermoeden, versterkt de trend dat we nog verder vervreemden van ons voedsel. In dat vermoeden klinkt veel mee:
- dat efficiëntie bovenaan de lijst van waarden staat in de voedselproductie
-,dat voedsel steeds technologischer wordt
- dat we steeds minder zien van de dieren die we eten
- dat grote bedrijven de macht hebben
- dat we steeds meer voor God spelen.
Kweekvlees roept het idee op dat al die dingen alleen maar erger worden.
Kweekvlees van je scharreldier om de hoek
Is dat ook zo? Stel je een stads- of eco-boerderij voor, waar om de paar weken een paar cellen worden afgenomen van de dieren die daar rondscharrelen. En stel je voor dat die cellen dan in het fabriekje daarnaast tot lokale specialiteiten worden opgekweekt. Dat is een scenario waar mensen in een workshop geen gevoel van vervreemding bij kregen. Integendeel, de technologie leek zo haast huiselijk en ging samen met een beeld van persoonlijk contact met het dier dat voedsel levert. Het leek haast te mooi om waar te zijn (Van der Weele & Driessen 2013).
Technologie als de betere God
Misschien is het ook wel te mooi om waar te zijn. Het gaat tenslotte tegen heel wat trends in. Maar stel dat kweekvlees in de toekomst uit grote fabrieken komt, is vervreemding dan wél het overheersende effect?
Ook als we in Nederland de helft minder vlees zouden gaan eten, dan nog neemt de mondiale vleesconsumptie voorlopig gigantisch toe. Landen die rijker worden gaan immers direct meer vlees eten. Daarmee neemt de noodzaak om dieren (véél) intensiever en efficiënter te produceren dus ook toe. Kweekvlees maakt een ontkoppeling mogelijk van efficiëntie en dierhouderij. Kweekvlees kan duurzame en efficiënt kwantiteit leveren, terwijl een kleine veestapel vlees van superieure kwaliteit levert, voor zon- en feestdagen. Dat dat laatste niet erg efficiënt is, geeft dan niet. Als er veel minder landbouwdieren zijn kunnen ze de ruimte krijgen, en kunnen er bovendien ook nog grote hoeveelheden land worden vrijgemaakt voor nieuwe natuur of voor Zuid-Amerikaanse boeren die nu worden verdrongen voor de productie van soja-veevoer. Dat lijken me allemaal potentieel anti-vervreemdende effecten. Is de God waarvoor we met onze nieuwe technologie dan spelen niet te verkiezen boven de ouderwetse God die het welzijn van dieren behartigt in de marge van hun steeds verder opgedreven en toch altijd tekortschietende efficiëntie?
Vervreemding & verwarring
Ik denk niet alleen dat vervreemding een complex begrip is maar ook dat kweekvlees een verwarrende hoeveelheid effecten kan hebben. We weten nog zo weinig van wat het kan worden dat we er denk ik voorlopig goed aan doen de mogelijkheden in allerlei richtingen te verkennen. Mochten die verkenningen al doende niet tot kweekvlees leiden, maar de gemoederen wel zo in beweging brengen dat mensen veel minder vlees gaan eten… ook dan heeft het idee zijn nut.
Fotocredits: still uit de uitgezonden presentatie van de kweekburger in Londen, Ogilvy
Dit artikel afdrukken
Gunstige voorlopige levenscyclusanalyse
De voordelen van kweekvlees hebben rechtstreeks te maken met de grote nadelen van “gewoon” vlees, dat ten koste gaat van dieren en van duurzaamheid. In het ideale geval zijn voor kweekvlees alleen wat dierlijke cellen nodig, geen hele dieren. Het is niet ondenkbaar dat in de toekomst zal lukken die cellen te voeden met algen. In dat geval is er de grote milieuwinst te verwachten die Post nu nog niet kon laten zien. Een voorlopige levenscyclusanalyse leverde de schatting op dat er dan voor kweekvlees zo’n 55 % minder energie nodig is dan voor rundvlees, dat er in de orde van 90 % minder broeikasgassen en waterverbruik bij horen, en zelfs 99% minder landgebruik (Zie Tuomisto & Teixeira de Mattos 2011)
Voor God spelen
Maar toch. Kweekvlees, zo luidt een sterk vermoeden, versterkt de trend dat we nog verder vervreemden van ons voedsel. In dat vermoeden klinkt veel mee:
- dat efficiëntie bovenaan de lijst van waarden staat in de voedselproductie
-,dat voedsel steeds technologischer wordt
- dat we steeds minder zien van de dieren die we eten
- dat grote bedrijven de macht hebben
- dat we steeds meer voor God spelen.
Kweekvlees roept het idee op dat al die dingen alleen maar erger worden.
Kweekvlees van je scharreldier om de hoek
Is dat ook zo? Stel je een stads- of eco-boerderij voor, waar om de paar weken een paar cellen worden afgenomen van de dieren die daar rondscharrelen. En stel je voor dat die cellen dan in het fabriekje daarnaast tot lokale specialiteiten worden opgekweekt. Dat is een scenario waar mensen in een workshop geen gevoel van vervreemding bij kregen. Integendeel, de technologie leek zo haast huiselijk en ging samen met een beeld van persoonlijk contact met het dier dat voedsel levert. Het leek haast te mooi om waar te zijn (Van der Weele & Driessen 2013).
Technologie als de betere God
Misschien is het ook wel te mooi om waar te zijn. Het gaat tenslotte tegen heel wat trends in. Maar stel dat kweekvlees in de toekomst uit grote fabrieken komt, is vervreemding dan wél het overheersende effect?
Ook als we in Nederland de helft minder vlees zouden gaan eten, dan nog neemt de mondiale vleesconsumptie voorlopig gigantisch toe. Landen die rijker worden gaan immers direct meer vlees eten. Daarmee neemt de noodzaak om dieren (véél) intensiever en efficiënter te produceren dus ook toe. Kweekvlees maakt een ontkoppeling mogelijk van efficiëntie en dierhouderij. Kweekvlees kan duurzame en efficiënt kwantiteit leveren, terwijl een kleine veestapel vlees van superieure kwaliteit levert, voor zon- en feestdagen. Dat dat laatste niet erg efficiënt is, geeft dan niet. Als er veel minder landbouwdieren zijn kunnen ze de ruimte krijgen, en kunnen er bovendien ook nog grote hoeveelheden land worden vrijgemaakt voor nieuwe natuur of voor Zuid-Amerikaanse boeren die nu worden verdrongen voor de productie van soja-veevoer. Dat lijken me allemaal potentieel anti-vervreemdende effecten. Is de God waarvoor we met onze nieuwe technologie dan spelen niet te verkiezen boven de ouderwetse God die het welzijn van dieren behartigt in de marge van hun steeds verder opgedreven en toch altijd tekortschietende efficiëntie?
Vervreemding & verwarring
Ik denk niet alleen dat vervreemding een complex begrip is maar ook dat kweekvlees een verwarrende hoeveelheid effecten kan hebben. We weten nog zo weinig van wat het kan worden dat we er denk ik voorlopig goed aan doen de mogelijkheden in allerlei richtingen te verkennen. Mochten die verkenningen al doende niet tot kweekvlees leiden, maar de gemoederen wel zo in beweging brengen dat mensen veel minder vlees gaan eten… ook dan heeft het idee zijn nut.
Fotocredits: still uit de uitgezonden presentatie van de kweekburger in Londen, Ogilvy
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 31 oktober krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
_480_289_84_s_c1.jpg)
Dat ook, maar vanuit het concrete: wie maken het, hoe en waarom zo? Ook met bedrijfsbezoeken zodat het niet bij 'gepraat' hier blijft maar lezers uit eerste hand ervaringen kunnen opdoen en zelf door kunnen vragen.
Een serie over voedselveiligheid, Dick? Goed idee! Wie wil er auto's met kapotte remmen?
Ook de Daily Mail maakt zich al zorgen over de geïmporteerde Hollandse topkwaliteit plofkip. Trouwens ook niet zo best voor onze export, lijkt mij:
"But critics are unconvinced and say that even the limited use in the breeding flocks could have been potentially problematic, with resistance being passed down through generations of chickens. And they also point out that whatever native farmers are doing, Britain imports large quantities of chicken meat from abroad.
While 1.3 million tonnes of chicken meat is reared here (the equivalent of 900 million chickens a year), a further 700,000 tonnes is imported.
Worryingly, Holland is the biggest source of these imports, followed by Thailand
— a country where concerns have been raised about the widespread use of antibiotics.
Given the growing taste for chicken in this country, it means that international action against antibiotic overuse is essential. "
Read more: http://www.dailymail.co.uk/news/article-2388444/How-drugs-pumped-supermarket-chickens-pose-terrifying-threat-health.html#ixzz2cELNo4KC
Moet er dan zelfs al vanuit GB druk uitgeoefend worden om internationaal regels gesteld te krijgen voor veilige kip?
Wat ook de Consumentenbond belangrijk vindt:
Relevantere consumenteninformatie, duidelijker etiketten.
Dus geen absurde vinkjes met "Gezonde keuze" op de ESBL-plofkip of op het rund- en kalfsvlees bij AH, maar waarschuwingen.
Veerman, ik zou het een topprestatie vinden als je een plofkippenboer zou weten te vinden die zonder antibiotica ESBL-vrije kipfileetjes kan produceren.
Dat lukt zelfs met antibioticavrije biokippen al nauwelijks.
Vraag ís er. Aanbod niet.
Dijkhuizen kan wel rondbazuinen dat plofkip zo "duurzaam" is, en dat de keuze aan de consument is, maar waar kan die consument - als die al correct en volledig geïnformeerd is - dan veilige kip kopen? Die ís er dus gewoon niet of nauwelijks.
Meer dan 1.500 Europese doden elk jaar, alleen al door gebruik van voor de mens kritische antibiotica in de pluimveehouderij. Kluytmans roept al jaren, en heeft de hoop inmiddels al een beetje opgegeven, en pleit voor decontaminatie middels bestraling.
Verboden in de EU. Zo belangrijk vindt hij het om te voorkómen dat potentially lethal food in de voedselketen komt.
Als jij dat ook vindt, Veerman, dan zou hier op Foodlog meer aandacht aan - ook ons exportbelang van! - veilig vlees gegeven kunnen worden dan nu het geval is.
Dus kom maar op. Dat nepvlees is nu wel uitgekauwd.
Laatst was ik in Ameland op bezoek bij een bevriende ecoloog. De discussies gingen natuurlijk over hoe nu verder. Dit thema trekt blijkbaar bij hem als een magneet, want één van zijn schoonzoons in spe had om de wereld te "redden" op het grasveld een biologisch afbreekbaar tentje neergezet waarvoor hij zelfs een innovatieprijs had gekregen. Het biologisch afbreekbaar tentje was bedoeld om op popfestivals al die kunststofweestentjes die tussen die enorme berg rommel na afloop bleven staan te vervangen. Waarmee de wereld dan gered werd.
Goed idee toch? Thuisgekomen sprak ik er over met mijn zoon. Nou nee, geen goed idee vond hij; die hele asociale wegwerp mentaliteit van mijn leeftijdsgenoten deugd niet!
Zo zou ik de setting rond de optie zoals die met kweekvlees wordt gesuggereerd ook willen beschouwen.
Grote maatschappelijke verwachtingen? Zal wel, maar van die verwachtingen trekt de werkelijkheid zich niks van aan.
Belderbos, ze doen niet aan huisverkopen, maar ik maak het met je: we starten hier een serie.
Valt me een beetje van je tegen, Veerman, dat je niet zou weten waar je ze nu zou kunnen vinden, die ESBL- en antibioticavrije plofkip.
Een beetje veel zelfs. Met al die contacten van je.
Kom op met die ESBL- en antibioticavrije plofkipfileetjes.
Je laat me met deze innovatie toch zeker niet voor niets Marc Jansen enthousiasmeren?
Waar baseer je die verhalen op? Waar kan dat, waar gebeurt dat?
Of loop je #31 gewoon sprookjes te vertellen?
Reminds me: je zei dat het menselijke ESBL-besmettingspercentage zou dalen.
Heb je daar nadere info over? Mijn indruk is een andere.