Lees ook
Kweekvlees zou een oplossing kunnen bieden voor verschillende problemen. Zo worden nu al jaarlijks meer dan 60 miljard dieren geslacht voor hun vlees, maar zal dat door de toenemende wereldbevolking én honger naar vlees tegen 2050 verdubbelen. Ook heeft kweekvlees een aanmerkelijk beperktere impact op het milieu dan de vleeshouderij (al is nog niet duidelijk hoe dat uitpakt bij massaproductie) en wordt het pas echt diervriendelijk als er niet langer kalfsserum nodig is.

Vlees of celcultuur?
Geen wonder dus dat investeerders zich verdringen rondom biotech startups die beloven 'slachtvrij' vlees te kunnen maken. Mark Post haalde deze week €7,5 miljoen binnen voor zijn Mosa Meat. Een schijntje nog vergeleken met de Amerikaanse biotechbedrijven die - met miljoenen aan investeringen achter zich - proberen hun 'clean meat' (plantaardig of biotech) als eerste op de markt te krijgen. Mosa Meat belooft binnen 3 jaar het eerste betaalbare kweekvlees in de schappen te brengen, al zal het eerste product in 2021 nog een 'premium product' zijn, schrijft Gondola.

Het is in dit verband interessant om even een zijstapje te maken. In de VS speelt bijvoorbeeld de vraag wat 'clean meat' nu eigenlijk is. Is het vlees? Dan valt het onder de zeggenschap van het Amerikaanse ministerie van Landbouw, USDA. Maar als het een voedingsmiddel is, hoort het bij de Food and Drugs Agency (FDA) thuis, schrijft Marion Nestle. Iedereen mag een duit in het zakje doen tijdens de publieke commentaarronde. De vleesindustrie wil absoluut niet dat kweekvlees straks vlees mag gaan heten. Ze willen hun markt beschermen en weten maar al te goed dat 'foods produced using animal cell culture technology' niet lekker en veel te technologisch klinkt om zelfs bewuste mensen te overtuigen. Die houden immers van 'all natural'.

Gedetailleerd uitleggen hoe het geproduceerd wordt, is daarentegen contraproductief. Wat kunstmatig lijkt, wordt verworpen en geassocieerd met hogere risico's," zegt Sütterlin. Een term als 'clean meat' daarentegen past in de tijdgeest en heeft positieve connotaties
Gaan we kweekvlees eten?
Hoe staat de consument tegenover clean meat? Is het een miljoenenmarkt die voor het oprapen ligt voor diegene die als eerste betaalbaar en smakelijk nepvlees weet uit te rollen? Twee Zwitserse onderzoekers zien potentieel. Op de Zwitserse nieuwssite Watson zeggen Christine Schäfer van het Gottlieb Duttweiler Institut en Bernadette Sütterlin, consumentengedragspsycholoog aan het Institut für Umweltentscheidungen (ETH) zelfverzekerd dat er een markt voor kweekvlees is. Er zijn alleen nog wel wat heikele punten te overwinnen.

'Niet natuurlijk'
In de eerste plaats de acceptatie: de bereidheid om gewoon vlees te eten is twee keer zo groot als die om kweekvlees te eten, om biologisch vlees te eten zelfs drie keer zo groot. "De natuurlijkheid van voedsel heeft een zeer hoge waarde voor mensen," aldus Sütterlin, en "in vitro vlees wordt helemaal niet als natuurlijk ervaren." Uit vraagggesprekken met consumenten concluderen ze dat zelfs de expliciete toelichting dat kweekvlees milieu- en diervriendelijker is, niets verandert aan dat onnatuurlijke imago. Sterker nog, als consumenten horen dat ze kweekvlees hadden gegeten, schoot hun waardering voor conventioneel vlees juist omhoog.

Toch denken Schäfer en Sütterlin dat de mening van de consument niet in steen is gebeiteld. Op termijn zal kweekvlees geaccepteerd raken; de juiste marketingcommunicatie is van cruciaal belang om dat voor elkaar te krijgen. "De nadruk moet liggen op authentieke smaak en geur, maar ook op de positieve effecten op dier en milieu. Gedetailleerd uitleggen hoe het geproduceerd wordt, is daarentegen contraproductief. Wat kunstmatig lijkt, wordt verworpen en geassocieerd met hogere risico's," zegt Sütterlin. Een term als 'clean meat' daarentegen past in de tijdgeest en heeft positieve connotaties.

Prijs doorslaggevend
De prijs zal op termijn de doorslag geven, denken de wetenschappers. Zolang kweekvlees duurder blijft dan regulier vlees, zal het vooral een nicheproduct blijven voor consumenten die dierenwelzijn en ecologie voorop zetten. Is kweekvlees dankzij massaproductie eenmaal goedkoper dan echt vlees, dan "is vlees waarvoor dieren moeten sterven nauwelijks meer te rechtvaardigen", aldus Schäfer.

De reactie van vegetariërs en veganisten op kweekvlees is uiteindelijk heel bepalend, denken de Zwitsers. "Wie het slachten van dieren afwijst, kan theoretisch met een gerust geweten in een laboratoriumburger bijten," aldus de wetenschappers. Gezien de ontwikkelingen op het gebied van plantaardige producten die net zo smaken en ruiken als vlees - denk aan het aanbod van de Vegetarische Slager of de Vivera-steak - is het de vraag welk product op termijn de meeste slagingskans heeft. Het zal niet van vandaag op morgen gebeuren, maar het zou best kunnen dat onze kleinkinderen ons later vragen: "hebben jullie écht vlees gegeten waarvoor je dieren moest slachten?"

'Een eind aan de niet-duurzame vleesindustrie'
Mosa Meat, het bedrijf van Mark Post, hoopt met zijn nieuwe investeringspartners op alle goede knopjes te drukken. In de eerste plaats op het prijsknopje: met de €7,5 miljoen aan investeringen gaat Mosa Meat het end-to-end productieproces opschalen, zodat het kweekvlees tegen een betaalbare prijs beschikbaar zal komen. Investeringsmaatschappij M Ventures ziet kansen in de biotechnologie en wetenschappelijke basis van Mosa Meat om "tot een einde te komen aan de ouderwetse en niet-duurzame vleesindustrie," aldus topman Alexander Hoffmann. Bell Food, het grootste vleesbedrijf van Zwitserland, zint op de uitbreiding van zijn portefeuille met het nieuwe 'clean meat'. "Deze technologie kan volgens ons dan ook een goed alternatief zijn voor milieubewuste consumenten. We zijn erg tevreden dat we onze kennis en expertise van de vleesindustrie kunnen toevoegen aan onze strategische samenwerking met Mosa Meat,” zegt Lorens Wyss, CEO van Bell Food.

NB: als de reactie van veganisten medebepalend is voor het succes van kweekvlees, is het interessant om nog eens na te lezen hoe Jaap Korteweg van de Vegetarische Slager enkele jaren geleden reageerde op het kweekvlees van Mark Post: 'kweekvlees is te laat'.
Dit artikel afdrukken