Twee weken geleden publiceerde wetenschapsjournalist Karel Knip in de NRC een stuk met een prikkelende kop: de TGV verstookt echt niet minder dan een Boeing. Met veel cijfers probeerde hij zijn stelling te onderbouwen. Klopt zijn redenatie? Nee, zeggen meerdere onderzoekers. Dat schreef Vincent Wever op OV-Magazine, een vakblad voor beleidsmakers en andere geïnteresseerden in openbaar vervoer.

Knip is de voorbode van sommetjes die gaan laten zien hoe we ons schoon rekenen. Voor de achterkant van de groene economie zijn misschien wel bakken onduurzame energie nodig
Het kan niet waar zijn, klonk het ook uit de mond van anderen. In de NRC van afgelopen zaterdag maakt Knip korte metten met zijn critici. Hij dook nieuwe cijfers op en rekent opnieuw ijskoud voor dat een vliegtuig en een hogesnelheidstrein even vervuilend zijn. De trein, en de hogesnelheidlijn in het bijzonder, kost een flinke wolk aan emissies omdat de lijn aangelegd en onderhouden moet worden. Een vliegtuig heeft daar geen last van, zodat bij een zogeheten Life Cycle Analysis een trein met hoge infrastructuurkosten te maken krijgt. Vindt u dat lastig te volgen taal? Een vliegtuig heeft geen rails nodig.

Reken de infrastructuur mee
Omdat de milieubelastende sommetjes hoog uitkomen door het meenemen van die infrastructurele kosten, krijgt Knip het verwijt dat hij iets 'flauws' doet omdat zo nooit gerekend wordt. Ook zou Knip zich op oude infrastructuren gebaseerd hebben die vervuilender waren dan nieuwe. Allemaal onzin, zegt bij. De analyses waarop hij zich baseert, gaan uit van moderne infrastructuren; daarnaast zijn Life Cycle Analyses het normaalste ding van de duurzame wereld. Dat we ons graag zo klimaatneutraal mogelijk rekenen - zoals bijvoorbeeld het eiland El Hierro al eens deed - raadt ons de koekoek. Het is leuk lekker te leven en wat milieukosten onder het tapijt te rekenen.

Het linkje onder El Hierro vermeldt de waarschuwing die we in 2014 op Foodlog al eens uitten: de infrastructuur - van de zonnepanelenbakkerij en de spoorbaanijzersmelters en -lassers tot de LED-lampenmakerij en de warmtepompenfabriek - om die prachtige groene wereld te realiseren, wordt niet meegenomen in de sommetjes.

Knip is de voorbode van sommetjes die gaan laten zien hoe we ons schoon rekenen. Ze zullen sprookjes uitblazen en we zullen het aanvankelijk niet willen geloven.

Achterkant van de groene economie
Knip heeft nog een toegift. Hij rekent over de duim voor dat zonder kernenergie - waar de Franse TGV op rijdt - of windenergie - waar Nederlandse treinen op rijden - de hogesnelheidstrein nog vervuilender is dan een Boeing. Logisch, want dan moeten de trein en zijn infrastructuur draaien op elektriciteit uit een ordinaire kolen- of gascentrale. Denk daarom meteen nog maar een stapje verder door. De trein loopt eigenlijk per definitie op fossiele brandstof als er in de toekomst niet genoeg elektrische energie direct uit zon, water of wind beschikbaar is. Dat betekent immers dat je in je sommetjes alle beschikbare energie gewoon in één grote pot moet stoppen en zeggen dat de samenleving draait op een mix van fossiele brandstof en energie die geen CO2 uitstoot. Zeker als de kernenergie de deur uitmoet, is het immers flauw om net te doen of alleen de trein alle windenergie mag inpikken om zich schoon te rekenen. Waarom zou - ik zeg maar wat - die energie niet gebruikt mogen worden om zonnepanelen te maken of om accu's en al die andere leuke dingen van de zich snel vernieuwende groene infrastructuur te recycleren omdat er alweer nieuwe apparaten zijn uitgevonden die nog efficiënter met energie omgaan? Voor de achterkant van de groene economie zijn misschien wel bakken onduurzame energie nodig.
Dit artikel afdrukken