Klimaatverandering ontwricht watercyclus

Uit het jongste Global Water Monitor Report blijkt hoe de opwarming van de aarde de watercyclus in toenemende mate ontregelt. Het rapport, opgesteld door een internationaal team van onderzoekers uit onder meer Australië, Saoedi-Arabië, China en Duitsland, analyseerde gegevens van duizenden grondstations en satellieten over watergegevens, zoals neerslag, bodemvocht, rivierstanden en overstromingen.

Het jaar 2024 was het warmste ooit gemeten. En dat heeft desastreuze gevolgen voor de watercyclus: zowel extreme droogte als zware regenval nemen in frequentie en intensiteit toe. De verklaring voor dat verschijnsel is het simpele feit dat warme lucht meer waterdamp kan vasthouden.

Tijdens droogte verdampt het nog resterende vocht sneller door de hogere temperatuur, waardoor bodems, rivieren en waterreservoirs verder uitdrogen. Als het regent, valt die regen juist in korte tijd in grote hoeveelheden, wat het risico op overstromingen vergroot. Warme oceanen versterken daarnaast de kracht van orkanen en tyfoons door de extra energie die ze aan het water onttrekken.

In 2024 leidde dat tot een aantal weerscatastrofen, zoals extreme moessonregens in Bangladesh waar bijna 6 miljoen mensen door overstromingen werden getroffen. In Spanje viel binnen 8 uur meer dan 500 mm regen, met dodelijke overstromingen tot gevolg. In het Amazonegebied droogden juist rivieren op, waardoor transport en energieopwekking ontregeld raakten en grote bosbranden woedden. In zuidelijk Afrika moesten boeren hun vee slachten doordat er geen gras meer voor ze was.

Volgens de Monitor stegen dagelijkse regenrecords in 2024 met 52%. Tegelijkertijd werden 38% meer recorddroogtes geregistreerd.