5 min
Eind 2017 schreef NIOO-onderzoeker Jeff Harvey een wetenschappelijk artikel over hoe de ijsbeer als 'icoon' voor klimaatverandering is ingezet en zelfs misbruikt. Perro de Jong en Froukje Rienks van NIOO-KNAW spraken met Harvey over de impact van zijn artikel.
Het wetenschappelijke artikel van NIOO-onderzoeker Jeff Harvey over het lot van de ijsbeer en hoe internetblogs daarover schrijven, is sinds het eind 2017 uitkwam breed gelezen. Ook is het door veel media opgepikt - inclusief Newsweek en de New York Times. Maar daarnaast was er ook een aantal persoonlijke aanvallen door ontkenners van de ernstige effecten van klimaatverandering.
“Doembeeld kan in de ijskast” luidde recent nog een kop in De Telegraaf: "Het gaat goed met de ijsbeer". NRC maakte een paar dagen later korte metten met die conclusie. Dat het goed zou gaan is volgens de factcheckers van de krant niet alleen "onwaar" maar "een sprookje, en dan van het zwartste soort". De gebruikte bronnen? Onderzoeksinformatie uit onder andere Biology Letters, het wetenschappelijke tijdschrift van de hoog aangeschreven Britse Royal Society.
Volgens Jeff Harvey is er al veel veranderd sinds zijn artikel ‘Internet Blogs, Polar Bears, and Climate-Change Denial by Proxy'. Hij citeert ijsberenexpert Andrew Derocher, die vertelt dat journalisten hem altijd vragen stelden over "de andere kant" en ontkenners van klimaatverandering opvoerden als gelijkwaardige experts. "Maar nu niet meer."
Jeff Harvey
De publicatie in BioScience, en de stroom van artikelen erover in de nationale en internationale media - van NRC en Trouw tot aan The Guardian, Newsweek en The New York Times - hebben aan die broodnodige nadruk op factchecken en originele wetenschappelijke bronnen zeker een bijdrage geleverd, denkt hij.
"Ons artikel duidt aan dat als iemand onwaarschijnlijke dingen beweert, of dingen die indruisen tegen de gangbare wijsheid, je goed naar de achtergrond van die persoon moet kijken. En de gangbare wijsheid is in dit geval dat ijsberen afhankelijk zijn van poolijs, dat hun leefomgeving letterlijk onder hun poten aan het wegsmelten is en dat ze daardoor ernstig in de problemen zullen komen."
IJsberen hebben in de discussie over de opwarming van de aarde een iconische rol gekregen. Alleen al daarom is het een belangrijke vraag hoe goed of slecht het met deze soort gaat. Samen met een team van internationale co-auteurs, onder wie de bekende ijsberenexpert Steven Amstrup en klimatoloog Michael E. Mann, keek Harvey naar 90 blogs die die vraag naar eigen zeggen behandelen op basis van de wetenschappelijke feiten.
Maar de 45 blogs die tot de conclusie kwamen dat het goed gaat met de beren en dat de dreiging van klimaatverandering wordt overdreven, bleken de wetenschappelijke literatuur over het onderwerp voor een groot deel te negeren. In plaats daarvan beriep maar liefst 80% van deze blogs zich op andere blogs als belangrijkste of enige bron van informatie. Daarbij kwam één blog steeds terug: Polar Bear Science.
Ook de kop in De Telegraaf blijkt gebaseerd te zijn op een interview met de schrijfster van deze blog: Susan Crockford, een Canadese zoöloog. Crockford heeft weliswaar peer-reviewed artikelen gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften, maar geen daarvan ging over ijsberen, zee-ijs en klimaatverandering. Toch presenteert ze zichzelf als autoriteit op dit gebied.
Toen de paper van Harvey et al. in november 2017 online beschikbaar kwam, gingen Crockford en haar medestanders in de aanval. Ze noemde de paper "slordig en kwaadaardig", en beschuldigde de schrijvers zelfs van "het academische equivalent van verkrachting". Volgens Crockford gaat het veel beter met de ijsbeer dan klimaatwetenschappers hadden voorspeld, en proberen de wetenschappers alle kritiek te laten verstommen.
Van de 100ste verdieping
Het argument dat sommige (sub)populaties ijsberen het even goed of beter lijken te doen dan 50 jaar geleden terwijl de hoeveelheid zee-ijs juist sneller terugloopt dan verwacht, rechtvaardigt volgens Harvey geenszins de conclusie dat het wel meevalt met de kwetsbaarheid van de soort. Dat in die populaties nu meer ijsberen worden geteld dan toen, kan te maken hebben met het jachtverbod dat diverse landen begin jaren '70 invoerden. Ook zijn de meetmethodes inmiddels een stuk nauwkeuriger.
Harvey zegt daarnaast dat het doen van harde voorspellingen over wanneer de soort zal uitsterven "niet is hoe wetenschap werkt". "Als ecoloog vind ik dat we moeten kijken naar dingen zoals kantelpunten en kritieke drempels. We moeten kijken naar de fysiologische toestand van de beren die nu in leven zijn, en naar de leeftijdssamenstelling. Op grond daarvan kunnen we ontwikkelingen proberen door te trekken." Kantelpunten blijken belangrijk omdat na zo'n grote omslag een soort veel moeilijker te redden is.
Tegen sceptici en ontkenners van de gevolgen van klimaatverandering die zulke projecties afdoen als vaag en weinig overtuigend, zegt Harvey dat je het kunt vergelijken met iemand die van de 100ste verdieping naar beneden valt: je hoeft niet eerst te pletter te vallen voordat je beseft dat het fout kan aflopen. "Al zijn we tot nu toe misschien nog maar 30 of 40 verdiepingen gevallen, we weten wat er gebeurt als we niet ingrijpen."
De Serengeti-strategie
Harvey zegt dat de persoonlijke aanvallen hem in het begin wel raakten. Maar na een tijdje kweekte hij een dikkere huid. "En de steun die ik kreeg van de KNAW en van het NIOO was geweldig!" Het hoort bij de missie van het NIOO om wetenschappers te stimuleren om hun kennis breed te delen: de feiten uit hun onderzoek kunnen tenslotte een waardevolle, zelfs onmisbare bijdrage leveren aan productieve sociale discussies en beleid.
Als er dus een les valt te trekken uit zijn ervaringen en die van collega-wetenschappers, zegt Harvey, dan is het dat ze zich vooral niet moeten laten weerhouden om onjuiste informatie recht te zetten. "Over een slapeloze nacht moeten we ons op dit moment in de geschiedenis niet druk maken." En bovendien: hoe meer mensen zich uitspreken, hoe makkelijker het wordt.
"Dat noemt mijn co-auteur Michael Mann de Serengeti-strategie: zolang maar weinig wetenschappers zich buiten de 'kudde' begeven om desinformatie tegen te gaan, is het relatief makkelijk voor milieuvijandige krachten - zoals ik ze noem - om achter ze aan te gaan. Zoals leeuwen doen met zebra's die alleen rondlopen. Maar als we maar met genoeg mensen samen opstaan, kunnen we het kleine aantal ontkenners achter ons laten."
Dit artikel verscheen op 30 januari op de website van het Nederlands Instituut voor Ecologie NIOO-KNAW.
“Doembeeld kan in de ijskast” luidde recent nog een kop in De Telegraaf: "Het gaat goed met de ijsbeer". NRC maakte een paar dagen later korte metten met die conclusie. Dat het goed zou gaan is volgens de factcheckers van de krant niet alleen "onwaar" maar "een sprookje, en dan van het zwartste soort". De gebruikte bronnen? Onderzoeksinformatie uit onder andere Biology Letters, het wetenschappelijke tijdschrift van de hoog aangeschreven Britse Royal Society.
Volgens Jeff Harvey is er al veel veranderd sinds zijn artikel ‘Internet Blogs, Polar Bears, and Climate-Change Denial by Proxy'. Hij citeert ijsberenexpert Andrew Derocher, die vertelt dat journalisten hem altijd vragen stelden over "de andere kant" en ontkenners van klimaatverandering opvoerden als gelijkwaardige experts. "Maar nu niet meer."
Jeff Harvey
De publicatie in BioScience, en de stroom van artikelen erover in de nationale en internationale media - van NRC en Trouw tot aan The Guardian, Newsweek en The New York Times - hebben aan die broodnodige nadruk op factchecken en originele wetenschappelijke bronnen zeker een bijdrage geleverd, denkt hij.
"Ons artikel duidt aan dat als iemand onwaarschijnlijke dingen beweert, of dingen die indruisen tegen de gangbare wijsheid, je goed naar de achtergrond van die persoon moet kijken. En de gangbare wijsheid is in dit geval dat ijsberen afhankelijk zijn van poolijs, dat hun leefomgeving letterlijk onder hun poten aan het wegsmelten is en dat ze daardoor ernstig in de problemen zullen komen."
Het argument dat sommige (sub)populaties ijsberen het even goed of beter lijken te doen dan 50 jaar geleden terwijl de hoeveelheid zee-ijs juist sneller terugloopt dan verwacht, rechtvaardigt volgens Harvey geenszins de conclusie dat het wel meevalt met de kwetsbaarheid van de soortBloggers in de aanval
IJsberen hebben in de discussie over de opwarming van de aarde een iconische rol gekregen. Alleen al daarom is het een belangrijke vraag hoe goed of slecht het met deze soort gaat. Samen met een team van internationale co-auteurs, onder wie de bekende ijsberenexpert Steven Amstrup en klimatoloog Michael E. Mann, keek Harvey naar 90 blogs die die vraag naar eigen zeggen behandelen op basis van de wetenschappelijke feiten.
Maar de 45 blogs die tot de conclusie kwamen dat het goed gaat met de beren en dat de dreiging van klimaatverandering wordt overdreven, bleken de wetenschappelijke literatuur over het onderwerp voor een groot deel te negeren. In plaats daarvan beriep maar liefst 80% van deze blogs zich op andere blogs als belangrijkste of enige bron van informatie. Daarbij kwam één blog steeds terug: Polar Bear Science.
Ook de kop in De Telegraaf blijkt gebaseerd te zijn op een interview met de schrijfster van deze blog: Susan Crockford, een Canadese zoöloog. Crockford heeft weliswaar peer-reviewed artikelen gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften, maar geen daarvan ging over ijsberen, zee-ijs en klimaatverandering. Toch presenteert ze zichzelf als autoriteit op dit gebied.
Toen de paper van Harvey et al. in november 2017 online beschikbaar kwam, gingen Crockford en haar medestanders in de aanval. Ze noemde de paper "slordig en kwaadaardig", en beschuldigde de schrijvers zelfs van "het academische equivalent van verkrachting". Volgens Crockford gaat het veel beter met de ijsbeer dan klimaatwetenschappers hadden voorspeld, en proberen de wetenschappers alle kritiek te laten verstommen.
Van de 100ste verdieping
Het argument dat sommige (sub)populaties ijsberen het even goed of beter lijken te doen dan 50 jaar geleden terwijl de hoeveelheid zee-ijs juist sneller terugloopt dan verwacht, rechtvaardigt volgens Harvey geenszins de conclusie dat het wel meevalt met de kwetsbaarheid van de soort. Dat in die populaties nu meer ijsberen worden geteld dan toen, kan te maken hebben met het jachtverbod dat diverse landen begin jaren '70 invoerden. Ook zijn de meetmethodes inmiddels een stuk nauwkeuriger.
Harvey zegt daarnaast dat het doen van harde voorspellingen over wanneer de soort zal uitsterven "niet is hoe wetenschap werkt". "Als ecoloog vind ik dat we moeten kijken naar dingen zoals kantelpunten en kritieke drempels. We moeten kijken naar de fysiologische toestand van de beren die nu in leven zijn, en naar de leeftijdssamenstelling. Op grond daarvan kunnen we ontwikkelingen proberen door te trekken." Kantelpunten blijken belangrijk omdat na zo'n grote omslag een soort veel moeilijker te redden is.
Tegen sceptici en ontkenners van de gevolgen van klimaatverandering die zulke projecties afdoen als vaag en weinig overtuigend, zegt Harvey dat je het kunt vergelijken met iemand die van de 100ste verdieping naar beneden valt: je hoeft niet eerst te pletter te vallen voordat je beseft dat het fout kan aflopen. "Al zijn we tot nu toe misschien nog maar 30 of 40 verdiepingen gevallen, we weten wat er gebeurt als we niet ingrijpen."
Zolang maar weinig wetenschappers zich buiten de 'kudde' begeven om desinformatie tegen te gaan, is het relatief makkelijk voor milieuvijandige krachten - zoals ik ze noem - om achter ze aan te gaanMaar bij de negatieve reacties op de paper speelden wetenschappelijke argumenten nauwelijks een rol. Er werd geroepen om een reprimande voor Harvey of zelfs zijn ontslag, en ook zijn uiterlijk werd op de korrel genomen. "Uit de foto blijkt dat hij een een gitaar-spelende flower-power-hippie is", schreef één persoon, die zich vervolgens verbaasde "dat zulke figuren hoogleraar kunnen worden in Nederland".
De Serengeti-strategie
Harvey zegt dat de persoonlijke aanvallen hem in het begin wel raakten. Maar na een tijdje kweekte hij een dikkere huid. "En de steun die ik kreeg van de KNAW en van het NIOO was geweldig!" Het hoort bij de missie van het NIOO om wetenschappers te stimuleren om hun kennis breed te delen: de feiten uit hun onderzoek kunnen tenslotte een waardevolle, zelfs onmisbare bijdrage leveren aan productieve sociale discussies en beleid.
Als er dus een les valt te trekken uit zijn ervaringen en die van collega-wetenschappers, zegt Harvey, dan is het dat ze zich vooral niet moeten laten weerhouden om onjuiste informatie recht te zetten. "Over een slapeloze nacht moeten we ons op dit moment in de geschiedenis niet druk maken." En bovendien: hoe meer mensen zich uitspreken, hoe makkelijker het wordt.
"Dat noemt mijn co-auteur Michael Mann de Serengeti-strategie: zolang maar weinig wetenschappers zich buiten de 'kudde' begeven om desinformatie tegen te gaan, is het relatief makkelijk voor milieuvijandige krachten - zoals ik ze noem - om achter ze aan te gaan. Zoals leeuwen doen met zebra's die alleen rondlopen. Maar als we maar met genoeg mensen samen opstaan, kunnen we het kleine aantal ontkenners achter ons laten."
FACTBOX: HOE GAAT HET WERKELIJK MET DE IJSBEER?
Op de Rode Lijst van bedreigde soorten van de IUCN heeft de ijsbeer sinds 2006 het etiket 'kwetsbaar' (IUCN).
Van de 19 subpopulaties doen drie het slecht door verlies van zee-ijs, één is gegroeid en zes zijn min of meer stabiel. Van de overige negen is onvoldoende data bekend (IUCN).
Een artikel in Biology Letters uit 2016 concludeerde op basis van computermodellen dat een afname van het totale aantal ijsberen (geschat tussen de 26.000 en 31.000) met meer dan 30% waarschijnlijk is tussen nu en 2050 (Biology Letters).
Een artikel in Science uit 2018 concludeerde dat de stofwisseling van ijsberen sneller is dan gedacht. Van de beren die tien dagen lang werden gevolgd, raakte meer dan de helft gewicht kwijt (Science).
Uit onderzoek van dr. Ian Stirling blijkt dat jonge ringelrobben zichtbaarder zijn voor roofdieren als er minder sneeuw is om hun nest af te dekken. Zo komen er minder volwassen robben, en ook worden veel jongen opgegeten voordat ze genoeg voedingswaarde hebben. Ringelrobben zijn een belangrijke prooi voor de ijsbeer (Polar Bears International).
Dit artikel verscheen op 30 januari op de website van het Nederlands Instituut voor Ecologie NIOO-KNAW.
Fotocredits: 'Jeff Harvey', door Perro de Jong, NIOO-KNAW
Dit artikel afdrukken
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 30 december krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Hier een interview met Tol in het Het Laatste Nieuws (betaalmuur helaas) Daarin zegt hij dit: "Als we nú willen overschakelen op CO2-neutrale energie, dan wordt het verschrikkelijk duur. Doe het geleidelijk – tegen 2119, bijvoorbeeld – en de kosten zijn verwaarloosbaar.”
“Wie apocalyptische ideeën verspreidt, doet dat alleen om z’n politieke invloed te vergroten.” En: “Ons energieverbruik wordt bepaald door de auto’s waarmee we rijden, de gebouwen waarin we wonen en werken, de machines die we gebruiken. Dat allemaal snel vervangen om klimaatneutraal te worden, is een economisch totaal onverantwoord idee".
Tol is klimaateconoom, en heeft als lid van het klimaatpanel in 2007 de nobelprijs voor de vrede gekregen, maar zich al jaren geleden van het IPCC gedistantieerd.
Verder wordt Tol regelmatig aangehaald in Klimaatgek . Ook een artikel in klimaatverandering .
Mijn punt. Als we zo kalmpjes aan overschakelen, is dat dan niet veel te laat?
#10, Dick, in die lijst staan de relevante vakgebieden als atmospheric science t/m geochemistry en agriculture. Wat ik eruit haal bij #7, is dat het nav Al Gore's plan was voor 'energy-rationing', en dat men bevreesd was voor het effect ervan op de welvaart. Ook wilde men het effect van Gore's film 'An Inconvenient Truth' uit 2007 tegen gaan. Het heeft met de bevreesdheid van welvaarts- en energieverlies van doen. In de VS gebruiken ze heel veel energie.
Mijn punt is dit: hebben die 31.000 wetenschappers dan punten, die tegen de 'consensus' ingaan, en kunnen die dat dan hard maken? In dit artikel wordt die petitie ook besproken, met als slotsom 'be sceptic about sceptics'. Bovendien is het tijdspad van de petitie onduidelijk, wat relevant is, omdat de consensus in de loop der jaren gegroeid is.
Ik reageerde op jouw opmerking #8. Ik zie geen mensen in de lijst die voldoen aan jouw opsomming.
Het is de kwaal die "klimaatsceptici" achtervolgt: zij worden weggezet als niet terzakekundig of met verkeerde beroep. Zelfs een leeftijd van 30 jaar schijnt belangrijk te zijn in de ogen van klimaatweerman Hiemstra. Hij vindt dat kritische mensen boven die leeftijd niet meer mee zouden mogen praten.
Het klimaatdebat is momenteel ontaard in een soort van cholesteroldiscussie: daar was jarenlang een keiharde waarheid die toch niet zo 100% waar blijkt te zijn. En nu, in de klimaatdiscussie, worden critici ook niet serieus genomen.
Pieter, als er een open gesprek is, pas ik wel op om af te kappen. Leg me uit wat ik moet zien in de lijst, cq. wat die autoriteit of plausibiliteit geeft.
Ik begrijp dat je het af wil kappen @Dick. Ter afsluiting wil ik toch nog even de lijst van ondertekenaars hier achterlaten. Hij zal je verbazen.