‘Kip is het haasje’, zei me onlangs een kenner van de vleesmarkt. De kip is de koe, het varken en het schaap met een straatlengte voor in voerconversie. Dat is de maat waarmee de hoeveelheid voer wordt aangeduid die nodig is om een kilo vlees te krijgen. Bij een plofkip ligt die op rond de 2. Bij varkens en koeien ligt dat tussen de 2,5-5 maal zo hoog. Daarom zal de wereld kip gaan eten, als het vlees duurder wordt. En dat is ook de reden dat lieden met verstand van kip vinden dat als we de wereld nog van vlees willen voorzien, we dat het beste kunnen doen met een ploffer. Dan kunnen immers ook arme mensen af en toe vlees eten. Het enige wat zulke lieden niet doen is de kip op de bon doen, voor mensen die er al genoeg van hebben gekregen. Dat zou vast verschil maken.

De onderkant omhoog
Nederland wil de sociale ploffer niet meer. Hij past niet meer bij ons rijke gevoel dat we ook willen delen met de dieren. We hebben er immers zoveel dat het wel minder en beter mag, vinden we.
Daarom hebben we genoeg van de plofkip. Met marktonderzoeksbureau Trendbox rekende Foodlog uit dat zo’n 40% van de bevolking zich ongemakkelijk voelt bij al het tumult rond voedsel dat de afgelopen jaren over Nederland is uitgestort. De anti-plofkipcampagnes van Wakker Dier zijn daar onderdeel van.

Recent ging het mis. De supermarkten wilden komen met de Kip van Morgen. Die oogstte kritiek van Wakker Dier. Het zou een ‘plofkip in flauwekulsaus’ zijn. Albert Heijn trok niettemin de stoute schoenen aan en kwam als eerste van de supers met het besluit om ver voor de andere supers uit ‘de kip aan de onderkant’ omhoog te trekken. Dat is een stapje in de goede richting voor het volksvlees nummer 1. Albert Heijn valt te prijzen, maar oogstte kritiek. Wakker Dier herhaalde zijn kritiek op de Kip van Morgen en noemde de Hollandse Kip opnieuw een ‘plofkip in flauwekulsaus’. AH was teleurgesteld en de Dierenbescherming stond voor gek. Die had de Hollandse Kip immers een schouderklopje gegeven, terwijl de hoeders van het Beter Leven Kenmerk altijd hadden aangegeven kip alleen OK te noemen als die kip minimaal één van hun sterren zou verdienen. Daarom voelt 40% van Nederland zich er vermoedelijk opnieuw ongemakkelijk bij. Lullig voor Albert Heijn, want dat zijn een boel mensen.

‘Vreemde opvattingen’
Iedereen is boos op iedereen. Wakker Dier op AH. Aalt Dijkhuizen, de voorzitter van de Alliantie Verduurzaming Voedsel, blijft wijzen op de milieutechnische en sociale duurzaamheid van de plofkip. Dat schoot Frank Dales van de Dierenbescherming in het verkeerde keelgat. Daarom schoot hij van de week uit en noemde hij Dijkhuizen een man met ‘vreemde opvattingen’ die ‘onverdroten’ door zou gaan met het verkopen van even gedateerde als foute en dieronvriendelijke denkbeelden. En Wakker Dier was weer boos op de Dierenbescherming want die zou juist weer veel te Dijkhuizeniaans blijven vinden dat het met kleine stapjes richting een betere wereld moet gaan. Voor hen is het veel meer serieus iets of niets.
Philip den Ouden, directeur van de Nederlandse voedselverwerkers verenigd in de FNLI, zei op Foodlog dat Dales van de heup schoot en er blijk van gaf niet naar Dijkhuizen te hebben geluisterd. Die wou hem immers alleen maar uitdagen, zei Maarten Leseman van ZLTO. Tsja, Wakker Dier wilde dat ook, maar dan de andere kant op.

Stop met roepen als je geen strategie en budget hebt
Iedereen maakt ruzie met iedereen. Hoe heeft dat kunnen gebeuren en hoe kom je daar weer uit? Ik besloot het te vragen aan Leo Linders. Hij staat aan het hoofd van de eigenzinnige Limburgse super Jan Linders.

Waar is het misgegaan? “Dijkhuizen vertolkt de klacht van de sector die geen eigen discussie op gang heeft weten te brengen”, zegt Linders. “Wakker Dier en andere NGO’s hebben de budgets en zijn goede communicatoren om het publiek voor zich in te nemen. Wat de kippensector overkomt is exemplarisch voor wat in de primaire sector gebeurt. Boeren hebben daar niets tegenover weten te stellen. Af en toe roepen heeft geen zin, als je je eigen verhaal niet weet op te bouwen. Als je niet weet hoe dat moet, hou dan ook op met roepen.”

Linders gaat nog een stap verder: “de primaire sector heeft de huidige impasse in de discussie aan zichzelf te danken. Als je geen duidelijke eigen strategie hebt en geen gesprek op basis daarvan kunt ontwikkelen, is dit het resultaat. De hap-snap geluiden zoals Dijkhuizen die laat horen, gooien eerder olie op het vuur dan dat ze ons dichter bij oplossingen brengen. Ook 'kip' had zijn eigen, andere verhaal moeten opbouwen. Nu worden de onderwerpen op de gespreksagenda volledig bepaald door Wakker Dier.”

Dierenbescherming kwetsbaar
Hoe ziet Linders de rol van de Dierenbescherming? “Die heeft een andere agenda dan Wakker Dier. De Dierenbescherming is uit op een beter leven voor dieren; voor Wakker Dier zal beter nooit goed genoeg zal zijn omdat het hen uiteindelijk gaat om het afschaffen van de bio-industrie. Maar de Dierenbescherming heeft zich in een kwetsbare positie gemanoeuvreerd omdat er geen goede onderbouwing is voor het sterrensysteem. Welke wetenschap of welke mensen legitimeren die ene, twee of drie sterren? Daarom begrijp ik wel dat Wakker Dier scherp is op het 1-ster vlees dat van de Reclame Code Commissie niet meer diervriendelijk mag worden genoemd.”

En nu?
Er is een ingewikkelde situatie ontstaan. Hoe komen de producenten van kip en de supermarkten daar weer uit? Leo Linders noemt vier elementen voor een oplossing:
1. “analyseer eerst eens goed wat er leeft”

2. “bouw van daaruit je eigen verhaal op, zorg dat het klopt en maak 't daardoor sterk”

3. “maak het speelveld groter dan de kaders die nu door Wakker Dier worden gesteld”

4. “kom eindelijk eens weg uit die vreselijke sfeer van negativisme en wees trots op de goede dingen die je doet en laat die op een gepaste manier zien”

Linders voegt toe: “Je moet vertellen waarom je iets doet en dat je dat goed doet. Geef mensen de ruimte om daarover hun eigen oordeel te vellen en weet goed van jezelf dat je echt achter je keuzen staat en daar trots op kunt zijn. Dan kun je vragen en zorgen van mensen beantwoorden en er samen blij van worden. En dan krijg je uiteraard iets dat verkoopt, niet vanwege een kletsverhaal maar omdat ook echt alles klopt en iedereen dat snapt en heeft kunnen meemaken.”

Stap 1 kip
Maakte AH een foutje door met de Hollandse Kip te komen en die 100% verantwoord te noemen? “Ik zou hem gewoon de Stap 1 Kip hebben genoemd’, reageert Linders. “Albert Heijn laat zien iets goeds te willen doen maar dat het in stapjes moet. Een grote broek aantrekken is dan niet gepast, ook al weet ik wat het hen ongeveer moet kosten om het te doen. Het publiek kijkt daar alleen heel anders naar. De Hollandse Kip is een kip die wat zorgen weg moet nemen over de onderkant van het assortiment. Daar moet je geen BMW van willen maken, want dat is het niet.”

Tot slot corrigeert Leo Linders me: "U zegt dat AH 'ver voor de andere supers' actief was met de Kip van Morgen. In werkelijkheid is AH maar enkele weken eerder dan Jan Linders en de meeste andere Superunie leden."

Fotocredits: Leo Linders, Levensmiddelenkrant
Dit artikel afdrukken