Kinderen hebben meer last van de hitte dan volwassenen. De tolerantie voor warmte is afhankelijk van de algehele fitheid en van de volledige ontwikkeling van de mechanismen van het lichaam om warmte kwijt te raken. Bij kinderen is dat nog niet optimaal. Bovendien zijn veel kinderen tegenwoordig niet heel fit en vaak te dik. Uit onderzoek blijkt dat veel kinderen een 30% minder goede conditie hebben dan hun ouders op dezelfde leeftijd.

Dat zou al een probleem zijn bij gelijkblijvende omstandigheden. Maar met de klimaatverandering stijgt in de leefomgeving van veel kinderen de gemiddelde temperatuur en daarmee wordt de last van de hitte relatief groter voor kinderen.

Kinderen hebben meer lichaamsinhoud bij een kleiner huidoppervlak. Ze zweten minder snel en hebben een grotere doorbloeding van de huid bij hitte dan volwassenen. En daardoor een kleiner koelend effect door verdamping. Kinderen koelen meer af door de (minder effectieve) 'droge' mechanismen van warmte-uitwisseling, geleiding en straling.

Volwassenen houden zich rustig bij grote hitte, maar kinderen willen spelen en raken alleen daardoor al sneller oververhit
Thermoregulering
Dit is een probleem dat zal toenemen. Daarom moet er meer onderzoek gedaan worden naar de thermoregulering van kinderen. Want “paradoxaal genoeg zijn alle huidige instrumenten voor de beoordeling van thermische belasting ontwikkeld voor volwassenen.” schrijft Shawnda Morrison, onderzoeker aan de universiteit van Ljubljana, Slovenië in het artikel ‘Moving in a hotter world: Maintaining adequate childhood fitness as a climate change countermeasure’. Fittere kinderen als tegenmaatregel tegen de klimaatverandering: de mens moet zich aanpassen aan de omstandigheden, geen vrolijk perspectief.

“De planeet Aarde wordt snel een extreme omgeving voor de mens om te overleven en op te gedijen, vooral gezien het feit dat het grootste deel van de wereldbevolking in tropische gebieden leeft,” schrijft Morrison.

Met haar overzicht van de bestaande literatuur over thermoregulering bij kinderen luidt Morrison de alarmbel. Voorbeelden genoeg. Een Thais onderzoek met een kleine 500 jongens tussen de 5 en 12 jaar oud laat zien dat dikke kinderen twee keer zoveel problemen hebben met het regelen van de lichaamstemperatuur als kinderen van normaal gewicht. Ander onderzoek toont aan dat op hete dagen veel meer kinderen naar de eerste hulp komen met verschijnselen van oververhitting. Volwassenen houden zich rustig bij grote hitte, maar kinderen willen spelen en raken alleen daardoor al sneller oververhit.

Dikke kinderen hebben twee keer zoveel problemen met het regelen van de lichaamstemperatuur als kinderen van normaal gewicht
Spiraal
Er ontstaat bovendien een negatieve spiraal. Als het buiten te heet is om te spelen, komen kinderen niet toe aan hun dagelijkse portie beweging van minimaal een uur. Binnen zitten, inactief zijn, is slecht voor hun conditie. Deze verschijnselen, van ‘isolatie’ en ‘de-training’ zijn wel uitgebreid onderzocht bij kinderen, maar niet in verband met de klimaatverandering. In het licht van de verwachte gemiddelde temperatuurstijging van 2 graden Celsius tot 2100 is daar wel een dwingende reden voor.

Het is niet alleen de stijgende temperatuur die de inactiviteit van de mensheid vergroot. Natuurrampen, zoals overstromingen, bosbranden, of luchtvervuiling en heviger seizoensallergieën versterken de negatieve ‘feedback loop’.

Morrison draagt geen oplossingen aan. Maar het ligt wel voor de hand wat ter vergroting van de kennis over dit nieuwe probleem gedaan moet worden. Fitte kinderen kunnen beter met hitte omgaan dan ongezonde, te dikke kinderen, waarmee het probleem van de verslechterende conditie van kinderen alleen maar urgenter wordt. Verder dringt Morrison aan op meer onderzoek naar hoe kinderen hitte verdragen en verwerken. Daarnaast moet de alertheid van verzorgers van kinderen vergroot worden. Er dient zich een heel nieuw terrein van kinderzorg aan. Klimaatverandering zit vol verrassingen.
Dit artikel afdrukken