Ketonen zijn geen doping

Onder topatleten die een duursport beoefenen is het gebruik van supplementen met ketonen al vrij algemeen. Ketonen worden normaal gesproken door het lichaam zelf aangemaakt, als dat overgaat op vetverbranding als het geen koolhydraten (meer) krijgt om glucose, de primaire brandstof voor spieren en hersenen, van te maken.

Toch is er ineens grote opwinding in de Belgische pers. De Morgen kopte afgelopen weekend: ‘Ketonen: de superbrandstof van kampioenen is aan een steile opmars bezig’. En De Tijd schreef: ‘Renners winnen meer door ketonen’.

Aanleiding voor het enthousiasme is de publicatie van een studie in vakblad The Journal of Physiology van 30 april, onder de titel ‘Ketone ester supplementation blunts overreaching symptoms during endurance training overload’. Vrij vertaald staat daar: door ketonensupplementen geen last meer van overtraind zijn. Het is de schrik van elke duursporter: te veel trainen en dan langdurig uit vorm raken. Met ketonen zou je daar geen last meer van hebben.

De onderzoekers, onder wie hoogleraar inspanningsfysiologie Peter Hespel, zijn verbonden aan de universiteit van Leuven. Hun onderzoek laat zien dat door orale toediening van bepaalde supplementen met ketonen niet alleen de kwalijke gevolgen van overtraind raken (‘non-functional overreaching’) vermeden kunnen worden, maar ook de prestaties verbeteren.

Uit een potje
Het betreft hier ‘exogene’ ketonen, van buiten dus, in het bijzonder beta-hydroxyboterzuur, dat chemisch nagemaakt kan worden en in potjes vrij verkrijgbaar is. Die staan los dus van de ketonen die het lichaam zelf aanmaakt als het moet overgaan tot het aanspreken van zijn vetvoorraden.

Al eerder bleek dat duursporters op een ketogeen dieet goed presteren. De keto- en low carb-pioniers Stephen Phinney en Jeff Volek doen daar al langere tijd onderzoek naar en schreven in The Art and Science of Low Carbohydrate Living uit 2011 al over een ultramarathonloper die bijna uitsluitend vet eet om ketonen aan te maken. Een hoog vet- en cholesterolgehalte in het bloed is voor een topsporter geen probleem omdat de inspanning alles verbrandt.

Geen ketogeen dieet
Het verschil met de ketonenopwinding nu is dat de duursporter geen zwaar ketogeen dieet hoeft te volgen en gewoon van alles kan eten, maar toch kan profiteren van de metabole voordelen van ketonen. Die blijken niet gering. Uit het Leuvense onderzoek blijkt dat herstel na de training, het behoud van spiermassa en het aanvullen van brandstof (glycogeen) makkelijker gaan door het slikken van ketonen.

Hoger vermogen
Maar het belangrijkste is wel dat aan het einde van een lange inspanning ketonen nog een extra zetje kunnen geven. De proefpersonen die weken voor het Leuvense onderzoek trainden op ketonen (anderen kregen een placebo) hadden aan het eind nog wat over, volgens De Morgen: “In de derde week lag het geleverd vermogen in de ketonengroep in het laatste halfuur van een twee uur durende training maar liefst 15% hoger”. Daarmee win je een koers.