2 min
Katan is een man met een stricte wetenschapsopvatting. Hij accepteert alleen bewijs dat vaststaat. Daarom maakte hij zijn krantenpubliek duidelijk: groenten zijn niet gezond.
Martijn Katan is een man waar Nederland naar luistert. Op het gebied van voeding en gezondheid is hij 's lands onbetwiste autoriteit. Nog onlangs toonde hij aan wat iedereen wist, maar niemand ooit had bewezen: van frisdrank word je dikker. In dat soort dingen is hij een kei.
In zijn NRC-column van zaterdag jl. maakte Katan Nederland duidelijk dat we maar beter niet kunnen geloven dat groenten helpen tegen kanker. Het is niet bewezen en valt niet te bewijzen. Pak liever wel bekende of met redelijke zekerheid bekende oorzaken aan. Nu het roken is aangepakt, adviseert hij het aanpakken van alcoholgebruik. Natuurlijk, dat is verstandig. Je weet dat je wat bereikt, want alcohol heeft een redelijk bewezen effect op kanker. Wat groenten doen, weten we niet. Het effect van of de combinaties waarin groenten effect zouden kunnen hebben, valt niet vast te stellen.
Mensen die toch denken dat groenten - en fruit, waar je nog dik van wordt ook vanwege de suiker daarin - helpen, vindt Katan gelovigen.
Je kunt er ook anders naar kijken. Vanuit een perspectief van verstandigheid.
Wij zijn genetisch nagenoeg identiek aan onze vroege, nog aapachtige voorouders. Die aten voornamelijk planten en vruchten en - naarmate ze slimmer werden - steeds regelmatiger vis of een hap wild. Wij eten teveel, anders (vnl. koolhydraten uit graangewassen en eveneens daarop gebaseerd vlees), bewegen minder, hebben heel andere sociale stress, krijgen de zon minder op onze huid en beschermen ons teveel tegen de kou. We hebben last gekregen van welvaartsziekten - van hart- en vaatziekten tot reuma, Alzheimer en ADHD (of hadden die oudjes dat ook al?) - toen we gingen leven en eten zoals we dat nu doen.
We weten niet wat onze gezondheid helpt, maar we weten wel dàt er iets is veranderd. Kiezen voor het menu waarop we mensen zijn geworden is misschien wel verstandig zolang we te weinig weten. De wetenschap bracht ons bijvoorbeeld geharde vetten omdat we niet wisten wat die deden. Inmiddels weten we dat ze ons ziek maken. Ook bracht de wetenschap ons margarine die geen bewezen causaal effect heeft op het voorkomen of bestrijden van hart- en vaatziekten. Martijn Katan stond nota bene zelf aan het roer van die Becel-onderzoeken. Er zijn inmiddels hordes niet-gelovige wetenschappers die de Becel-causaliteit als onbewezen afwijzen en zelfs aanwijzingen zien voor tegengestelde effecten. Katan staat met lege handen, want het is - net als de gezonde effecten van groenten - te ingewikkeld om te bewijzen. Zelfs de knappe onderzoeker Katan kan zijn causale gelijk niet halen. Hij is dan ook geen haar beter dan de onwetenschappelijke gelovigen waarvan hij - zie zijn stukje - niets moet hebben.
Wat is Katans alternatief? Hij lijkt immers te zeggen dat je de ontwikkeling van kanker niet kunt beteugelen door anders te eten, behalve dan door je consumptie van bier en wijn te beperken.
Katan trekt als wetenschapper ten strijde tegen gelovigen, maar vergeet de pragmaticus die zijn eigen plan trekt en concludeert dat eten zoals onze voorouders dat zo'n beetje deden het verstandigst is. Dat maakt de kans op een ernstige vergissing immers het kleinst. Dat is geen wetenschap maar keiharde rationaliteit waar wetenschap tekort schiet. Met geloof heeft dat niets te maken. Met dit soort rationaliteit hebben mensen altijd weten te overleven. Sinds Aristoteles helpt onze rede ons tegen wetenschappers die ons dingen willen laten geloven die volgens de logica niet helemaal kloppen. De wetenschap gaf ons eerst geharde margarine vol dodelijke transvetten en later Katans Becel. Laten we bidden tot God dat ook dat laatste goed afloopt.
Fotocredits: Fresh vegetable cups prepared for the National School Lunch Program, USDAgov
Dit artikel afdrukken
In zijn NRC-column van zaterdag jl. maakte Katan Nederland duidelijk dat we maar beter niet kunnen geloven dat groenten helpen tegen kanker. Het is niet bewezen en valt niet te bewijzen. Pak liever wel bekende of met redelijke zekerheid bekende oorzaken aan. Nu het roken is aangepakt, adviseert hij het aanpakken van alcoholgebruik. Natuurlijk, dat is verstandig. Je weet dat je wat bereikt, want alcohol heeft een redelijk bewezen effect op kanker. Wat groenten doen, weten we niet. Het effect van of de combinaties waarin groenten effect zouden kunnen hebben, valt niet vast te stellen.
Mensen die toch denken dat groenten - en fruit, waar je nog dik van wordt ook vanwege de suiker daarin - helpen, vindt Katan gelovigen.
Je kunt er ook anders naar kijken. Vanuit een perspectief van verstandigheid.
Wij zijn genetisch nagenoeg identiek aan onze vroege, nog aapachtige voorouders. Die aten voornamelijk planten en vruchten en - naarmate ze slimmer werden - steeds regelmatiger vis of een hap wild. Wij eten teveel, anders (vnl. koolhydraten uit graangewassen en eveneens daarop gebaseerd vlees), bewegen minder, hebben heel andere sociale stress, krijgen de zon minder op onze huid en beschermen ons teveel tegen de kou. We hebben last gekregen van welvaartsziekten - van hart- en vaatziekten tot reuma, Alzheimer en ADHD (of hadden die oudjes dat ook al?) - toen we gingen leven en eten zoals we dat nu doen.
We weten niet wat onze gezondheid helpt, maar we weten wel dàt er iets is veranderd. Kiezen voor het menu waarop we mensen zijn geworden is misschien wel verstandig zolang we te weinig weten. De wetenschap bracht ons bijvoorbeeld geharde vetten omdat we niet wisten wat die deden. Inmiddels weten we dat ze ons ziek maken. Ook bracht de wetenschap ons margarine die geen bewezen causaal effect heeft op het voorkomen of bestrijden van hart- en vaatziekten. Martijn Katan stond nota bene zelf aan het roer van die Becel-onderzoeken. Er zijn inmiddels hordes niet-gelovige wetenschappers die de Becel-causaliteit als onbewezen afwijzen en zelfs aanwijzingen zien voor tegengestelde effecten. Katan staat met lege handen, want het is - net als de gezonde effecten van groenten - te ingewikkeld om te bewijzen. Zelfs de knappe onderzoeker Katan kan zijn causale gelijk niet halen. Hij is dan ook geen haar beter dan de onwetenschappelijke gelovigen waarvan hij - zie zijn stukje - niets moet hebben.
Wat is Katans alternatief? Hij lijkt immers te zeggen dat je de ontwikkeling van kanker niet kunt beteugelen door anders te eten, behalve dan door je consumptie van bier en wijn te beperken.
Katan trekt als wetenschapper ten strijde tegen gelovigen, maar vergeet de pragmaticus die zijn eigen plan trekt en concludeert dat eten zoals onze voorouders dat zo'n beetje deden het verstandigst is. Dat maakt de kans op een ernstige vergissing immers het kleinst. Dat is geen wetenschap maar keiharde rationaliteit waar wetenschap tekort schiet. Met geloof heeft dat niets te maken. Met dit soort rationaliteit hebben mensen altijd weten te overleven. Sinds Aristoteles helpt onze rede ons tegen wetenschappers die ons dingen willen laten geloven die volgens de logica niet helemaal kloppen. De wetenschap gaf ons eerst geharde margarine vol dodelijke transvetten en later Katans Becel. Laten we bidden tot God dat ook dat laatste goed afloopt.
Fotocredits: Fresh vegetable cups prepared for the National School Lunch Program, USDAgov
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 januari krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Lees ook
Zeer kwalijk dat Katan beweerde (en nog beweert) dat groenten niet zouden kunnen helpen bij het voorkomen en genezen van kanker. Heeft hij BEWEZEN dat het niet helpt of DENKT hij slechts dat het niet helpt? En waarop is zijn mening dan gebaseerd? Katan roeptoetert maar wat vrees ik.
Wie echt meer wil weten leest bijvoorbeeld dit artikel. Zou Katan ook moeten lezen, verplicht, voordat hij weer op de TV mag. Die man richt veel schade aan, veel te veel...
Ik heb niet alle reacties gelezen (want te veel en in omgekeerd chronologische volgorde, wanneer wordt dat nu eens gefikst; als De Correspondent dant kan, kan Foodlog het toch ook? Maar goed, dat terzijde.) en ga dat niet doen (zie opmerking), maar toch een opmerking.
Katan zelf is ook een gelovige: hij geloft zeer stellig in zjn eigen versie van wat waarheid is.
Helaas voor Katan maakt hij een gigantische denkfout, eigen aan veel van zijn geloofsgenoten: Afwezigheid van bewijs van waarheid is niet gelijk aan bewijs van onwaarheid. Het is slechts dat: afwezigheid van bewijs pro of contra.
Daarnaast heeft hij zijn logica, ook hier hier weer net als veel van zjn geloofsgenoten, zo ver doorgedraaid dat er voor werkelijke logica (als in logische redeneren, extrapoleren en combineren van kennis uit andere disciplines. Het uiteen pluizen details van details van details van onderdelen leidt niet tot de waarheid, maar tot een waarheid van een minuscuul onderdeel van de gehele waarheid. Denk aan de parabel van de 10 geblinddoekte wetenschappers van een andere planeet rondom te bestuderen olifant.
Het is geen cherriepicking zoals jij dat bedoelt.
Ik zoek naar het waarom.
Waaróm kan een bepaald dieet 'gezond' genoemd worden?
Daarbij kijk ik naar micro onderzoek dat de fundamentele mechanismen hierachter duidelijk maakt. Leg de verbanden omhoog naar onderzoeken in het lab en bij mensen. Naar de VELE onderzoeken die positieve effecten van bepaalde stoffen aan het licht brengen.
Het zijn de parels onder het onderzoek die ik eruit pik. Zoals onderzoeken aantonen dat bepaalde voeding daadwerkelijk leidt tot het voorkomen/ afremmen van kankercellen in het lichaam. Gemeten bij mensen, bij oraal gebruik. Harder bewijs is niet mogelijk. Dit ontkennen is onwetenschappelijk.... en eigenlijk onvoorstelbaar.
Grappig trouwens dat je met kersen komt. Kersen behoren bij de 'superfruits'. Ik zal je maar niet meer vermoeien met een opsomming van onderzoeken die duidelijk maken dat kersen vele aantastingen helpen voorkomen.
@Frank, klopt ik ben tot op zekere hoogte ook een believer (al zie ik mezelf eerder als vorser ;-), in #2 schreef ik immers "Ik blijf voorlopig een 'gelovige' die denkt dat je met een juiste levensstijl (voldoende bewegen, geen stress, voldoende slapen, gezond voedingspatroon, ...) fitter kan worden, langer zult leven, en ook minder ziektes zult krijgen (en dus ook een verlaagde kans op kanker). Katan hoeft dat overigens voor mij niet te bewijzen. Ik kies daarin mijn eigen weg." in #65 schreef ik "Betekent dat er dan niks is? Neen, ik denk van niet. Ik denk dat een gezond voedingspatroon de kans op kanker kan verlagen. Ik denk ook dat als je kanker hebt, voedingspatronen (in combinatie met de juiste reguliere behandelingen) kunnen helpen in 'beter worden'. Maar ik weet dat hier geen wetenschappelijk bewijs voor bestaat. ".
Maar ik volg als wetenschapper tevens de Katan lijn. Er is geen overtuigend wetenschappelijk bewijs dat de consumptie van groente en fruit helpt tegen kanker. En we kunnen het ook wetenschappelijk niet bewijzen. Mijn referentie is een illustratie van het feit dat 'vele onderzoeken' een brede scattering laten zien aan resultaten. Cherry picking om dan alleen de 'positieve correlatie' onderzoeken te quoten (dat doet Frank hier), is on-wetenschappelijk.
Snap je dit verschil?
Conclusie: Katan kijkt eenzijdig en lijkt te weinig kennis tot zich te nemen - teveel bezig met PR waarschijnlijk om daar tijd voor vrij te maken. Anders kom je niet met dergelijke absolute beweringen.