3 min
Het draadje over de Kerstkapoenen zorgde voor veel informatie en enthousiaste reacties. Het leidde naast vele vragen zelfs tot ideeën voor een hernieuwde kapoenhouderij in de Nederland. Kapoeneren blijkt een fascinerend onderwerp: mag het wel, hoe moet het dan, waarom zou je het doen? Met behulp van de foodloglezers komen we waarschijnlijk een heel eind in het op een rijtje krijgen van de mogelijkheden. Doet u mee?
De wereld van het kapoeneren in een paar vragen:
Vraag 1: mag het in Nederland?
Volgens de wet mag het: In het Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren staat welke ingrepen bij dieren zijn toegestaan. Artikel 40 zegt hierover:
''Het is verboden een of meer lichamelijke ingrepen bij een dier te verrichten, waarbij een deel of delen van het lichaam wordt of worden verwijderd of beschadigd.''
In lid 2a staat dat het bepaalde in het eerste lid niet van toepassing is op: ingrepen betreffende het onvruchtbaar maken van een dier. Daarnaast staat in artikel 36 lid 1 beschreven dat het verboden is om zonder redelijk doel, of met overschrijding van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, bij een dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen (bron: www.levendehave.nl).
Vroeger werd ook wel chemische castratie toegepast: door een hormonentablet onder de huid aan te brengen. Dat is inmiddels niet meer toegestaan (en gezien de griezelverhalen en -vragen over medische problemen bij mensen die veel hormonenvlees gegeten hebben is dat zeer terecht).
Vraag 2: hoe moet het?
Het bijzondere van hanen en andere vogels is dat de ballen niet ergens aan de buitenkant handig in een 'zakje' zitten. Ze zitten in de buikholte, tegen de ruggengraat aan. Foodloglezer Flipse oriënteerde zich in Frankrijk en stuurde het volgende plaatje:
Dit plaatje is niet zo heel duidelijk. Wel zie je meteen de grote bloedvaten, die als ze per ongeluk geraakt worden er voor zorgen dat de haan heel snel doodbloedt. De meeste anatomische beschrijvingen hebben het erover dat de ballen dicht tegen de ruggengraat, achter de long en bij de nieren liggen. Op deze site vind je het erg duidelijk omschreven. De bijbehorende foto van de buikholte leverde vooral verrassing op: wat zijn die ballen groot!
Vraag 3: met of zonder verdoving?
Het is een feit dat vogels lastig te verdoven zijn. Dierenartsen zijn er huiverig voor, en rekenen behoorlijke bedragen. Lokale verdoving (alleen waar je het sneetje maakt) werkt ook niet echt makkelijk.
Daar staat tegenover dat er filmpjes circuleren waar het kapoeneren werkelijk een secondenwerkje is en de behandelde kuikens gewoon meteen wegrennen of waar hele dorpsgemeenschappen gezellig de haantjes staan dicht te naaien (met dank aan foodloglezer Robin). De hanen lijken er, met de juiste voor- en nazorg, eigenlijk maar heel weinig last van te hebben. Na hun ontmanning hebben ze een vredig en stressvrij leven.
Vraag 4: waarom zou je het eigenlijk doen?
Een gecastreerde haan is een ideale mestvogel. Hij groeit gemakkelijk uit tot een beest van meerdere kilo's, en zijn vet zit niet alleen onder de huid, maar ook in en tussen de spieren. Een kapoen levert dus heel sappig en supersmakelijk vlees. Bovendien raken ze het 'haantjesgedrag' kwijt. Ze zijn niet agressief, kraaien niet, sommige vertonen zelfs broedgedrag. Je kunt ze dus gemakkelijk in groepen houden en rustig laten scharrelen totdat je ze wilt slachten. Desnoods een paar jaar.
De zeer informatieve, Amerikaanse site BackYard Chickens.com heeft een aantal draden over 'capons' en 'caponizing'.
Een onderwerp dat zeer verschillend bekeken wordt en verschillende reacties oproept. Diverse keren blijkt uit de draden dat de administrator moet ingrijpen om de discussie in goede banen (zonder gescheld) te leiden. En dat terwijl er allerlei (maatschappelijke) problemen opgelost worden: het shredden van eendagshaantjes, het ook in stadse omgevingen kunnen en mogen houden van kippen (kapoenen kraaien niet en geven dus geen overlast), goedkope aanlevering van vers kippenvlees dat verantwoord opgegroeid is (evt op stadseten-restanten, al scharrelend en vooral: langzaam), opvoeding van couch-potatoes tot kippenfarmers (ook leerzaam voor al die arme kindertjes die niet eens weten dat kip een vogel is)...
Als je daarnaast op de eetbare kant van hanenballen gaat zoeken, kom je allerlei recepten en nationale gewoonten tegen. Behalve in Azië (waar ze alles eten), blijkt 'kakastöke pörkölt' ("hanenballenhachee") ook een populair gerecht in Hongarije!
Vraag 5: Hoe kun je het leren?
Methode 1: iemand vinden die het je voor kan doen, al dan niet een dierenarts. Goed kijken, en onder begeleiding zelf aan de slag.
Bij gebrek daaraan (en die kans is groot) methode 2: eerst oefenen op vers geslachte haantjes (de Amerikanen noemen dat 'processed', gaan daarna de pan in). Je kunt in ieder geval gewoon op internet de 'kapoeneerkit' bestellen die je ervoor nodig hebt. En bijna-live instructies volgen, er zijn links naar boeken, sites en stap-voor-stap-fotoseries.
En methode 3: gewoon een kant-en-klare kapoen kopen. In België of Frankrijk. Of misschien binnenkort wel bij een van die kleinschalige, nieuwe kapoenenfokkers in Nederland die het avontuur aandurven?
Fotocredits: trippyfood.com, hanenballen
Dit artikel afdrukken
Vraag 1: mag het in Nederland?
Volgens de wet mag het: In het Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren staat welke ingrepen bij dieren zijn toegestaan. Artikel 40 zegt hierover:
''Het is verboden een of meer lichamelijke ingrepen bij een dier te verrichten, waarbij een deel of delen van het lichaam wordt of worden verwijderd of beschadigd.''
In lid 2a staat dat het bepaalde in het eerste lid niet van toepassing is op: ingrepen betreffende het onvruchtbaar maken van een dier. Daarnaast staat in artikel 36 lid 1 beschreven dat het verboden is om zonder redelijk doel, of met overschrijding van hetgeen ter bereiking van zodanig doel toelaatbaar is, bij een dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen (bron: www.levendehave.nl).
Vroeger werd ook wel chemische castratie toegepast: door een hormonentablet onder de huid aan te brengen. Dat is inmiddels niet meer toegestaan (en gezien de griezelverhalen en -vragen over medische problemen bij mensen die veel hormonenvlees gegeten hebben is dat zeer terecht).
Vraag 2: hoe moet het?
Het bijzondere van hanen en andere vogels is dat de ballen niet ergens aan de buitenkant handig in een 'zakje' zitten. Ze zitten in de buikholte, tegen de ruggengraat aan. Foodloglezer Flipse oriënteerde zich in Frankrijk en stuurde het volgende plaatje:
Dit plaatje is niet zo heel duidelijk. Wel zie je meteen de grote bloedvaten, die als ze per ongeluk geraakt worden er voor zorgen dat de haan heel snel doodbloedt. De meeste anatomische beschrijvingen hebben het erover dat de ballen dicht tegen de ruggengraat, achter de long en bij de nieren liggen. Op deze site vind je het erg duidelijk omschreven. De bijbehorende foto van de buikholte leverde vooral verrassing op: wat zijn die ballen groot!
Vraag 3: met of zonder verdoving?
Het is een feit dat vogels lastig te verdoven zijn. Dierenartsen zijn er huiverig voor, en rekenen behoorlijke bedragen. Lokale verdoving (alleen waar je het sneetje maakt) werkt ook niet echt makkelijk.
Daar staat tegenover dat er filmpjes circuleren waar het kapoeneren werkelijk een secondenwerkje is en de behandelde kuikens gewoon meteen wegrennen of waar hele dorpsgemeenschappen gezellig de haantjes staan dicht te naaien (met dank aan foodloglezer Robin). De hanen lijken er, met de juiste voor- en nazorg, eigenlijk maar heel weinig last van te hebben. Na hun ontmanning hebben ze een vredig en stressvrij leven.
Vraag 4: waarom zou je het eigenlijk doen?
Een gecastreerde haan is een ideale mestvogel. Hij groeit gemakkelijk uit tot een beest van meerdere kilo's, en zijn vet zit niet alleen onder de huid, maar ook in en tussen de spieren. Een kapoen levert dus heel sappig en supersmakelijk vlees. Bovendien raken ze het 'haantjesgedrag' kwijt. Ze zijn niet agressief, kraaien niet, sommige vertonen zelfs broedgedrag. Je kunt ze dus gemakkelijk in groepen houden en rustig laten scharrelen totdat je ze wilt slachten. Desnoods een paar jaar.
De zeer informatieve, Amerikaanse site BackYard Chickens.com heeft een aantal draden over 'capons' en 'caponizing'.
Een onderwerp dat zeer verschillend bekeken wordt en verschillende reacties oproept. Diverse keren blijkt uit de draden dat de administrator moet ingrijpen om de discussie in goede banen (zonder gescheld) te leiden. En dat terwijl er allerlei (maatschappelijke) problemen opgelost worden: het shredden van eendagshaantjes, het ook in stadse omgevingen kunnen en mogen houden van kippen (kapoenen kraaien niet en geven dus geen overlast), goedkope aanlevering van vers kippenvlees dat verantwoord opgegroeid is (evt op stadseten-restanten, al scharrelend en vooral: langzaam), opvoeding van couch-potatoes tot kippenfarmers (ook leerzaam voor al die arme kindertjes die niet eens weten dat kip een vogel is)...
Als je daarnaast op de eetbare kant van hanenballen gaat zoeken, kom je allerlei recepten en nationale gewoonten tegen. Behalve in Azië (waar ze alles eten), blijkt 'kakastöke pörkölt' ("hanenballenhachee") ook een populair gerecht in Hongarije!
Vraag 5: Hoe kun je het leren?
Methode 1: iemand vinden die het je voor kan doen, al dan niet een dierenarts. Goed kijken, en onder begeleiding zelf aan de slag.
Bij gebrek daaraan (en die kans is groot) methode 2: eerst oefenen op vers geslachte haantjes (de Amerikanen noemen dat 'processed', gaan daarna de pan in). Je kunt in ieder geval gewoon op internet de 'kapoeneerkit' bestellen die je ervoor nodig hebt. En bijna-live instructies volgen, er zijn links naar boeken, sites en stap-voor-stap-fotoseries.
En methode 3: gewoon een kant-en-klare kapoen kopen. In België of Frankrijk. Of misschien binnenkort wel bij een van die kleinschalige, nieuwe kapoenenfokkers in Nederland die het avontuur aandurven?
Fotocredits: trippyfood.com, hanenballen
Nog 3
Je hebt 0 van de 3 kado-artikelen gelezen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
Als dierenarts moet ik toch even slikken bij bovenstaand artikel. Het onvruchtbaar maken van een dier is een diergeneeskundige handeling die uitgevoerd dient te worden door een dierenarts waarbij onnodig leed dient te worden voorkomen (wetten.nl) . Het zelf uitvoeren, ondanks dat de kits dus te koop zijn, valt buiten de wet. Daarnaast is de aanname dat het voor de haan wel meevalt want slechts enkele seconden en daarna wegrennen, dezelfde die gemaakt heeft dat we biggetjes onverdoofd castreren (schreeuwen even, rennen naar de moeder en gaan drinken), snaveltjes afbranden (binnen 2 dgn: alsof het pijnstelsel dan nog niet ontwikkeld is...). En dat klopt niet.
Het levert ons, de mens, voordeel op waardoor het gedaan wordt. De discussie of het daarmee verdedigbaar is, laat ik graag over aan de mensen die zich erin verdiept hebben. Het verdedigen van iets naars (pijn door onverdoofd castreren) door het te vergelijken met iets wat nog naarder is (door de shredder gaan) kan geen excuus zijn om het minste goed te praten.
Beste Cécile,
Het bord waarop ze liggen is een normaal bord. Rechts is nog een stukje van een plak ham te zien. Het formaat klopt gewoon niet. Eerlijk, wij slachten al 30 jaar hanen, en hebben diverse soorten gehad, en laten ze soms tot 5 maanden lopen. Onze huidige hanen lopen op tot 4,5 kilo en ook daar heb je een pincet nodig. Ik vergelijk het met gepelde pinda’s
Verder: de haantjes (5-6) die wij hier in een harem van 20-25 kippen (dus niet de kweekhanen) laten lopen zien er zo zo uit…
Wij noemen dit soort haantjes ‘poepers’ (dat is Vlaams voor jeweetwel). De balletjes van deze ferme poepers hebben de grootte van een pinda, en ze verzorgen hun harem met een energie die niet mis is. Daar is geen grote haan voor nodig, hoor !
Dit soort hanen zijn minder geschikt als vleeshaan, en wij stoppen ze dan ook 24 uur in de wijn met laurier, selder, verse tijm, juun, peperbollen, beetje look en Côte du Rhone, dan braden afblussen met cognac en gaar stoven in de kastrol met de gezeefde wijn plus spekjes en op het einde champignons.
Zijn het geen kalkoenballen ?
Die worden 5 tot 12 kilo zwaar, en zelf bij langer doorgroeien 20 kilo (!), en die hebben inderdaad grote ballen. En een mannetjeskalkoen wordt ook ‘haan’ of ‘rooster’ genoemd. Misschien dat dat de verwarring gaf. Hier zie je kalkoenballen die qua grootte er erg veel op lijken. http://www.squidoo.com/turkey-testicle-festival (copy/paste)
Maar als je geen zin hebt in welles/nietes, dan houd ik me aanbevolen voor een haan met zulke joekels, en ruilen we hem met een van mij, plus dat ik je inviteer op coq au vin of jonge duifjes.
Maar voor mij klopt het plaatje niet.
Voor de zekerheid nog een bevriende kwekers en een bekende grote poelier in IJzendijke gebeld. Professionals.
Nee, dus.
Wel lol.
Het zijn wel degelijk hanenballen. Een volwassen haan moet zijn hele harem kunnen bedienen, en heeft daar een indrukwekkende uitrusting voor. De foto van de buikholte, in de tekst van het artikel, laat ze ook al zo groot zien.
Die van de struisvogel zijn gewoon nog veel groter! Foto en 'raad het beest bij de bal-wedstrijd' gevonden op Ms. Glaze's Pommes d'amour.
Ik vind het dapper hoor ! En het moet ook in Nederland kunnen !
Maar ik voorzie dat Thieme c.s geen onderscheid gaat maken tussen het kapoeneren van hanen en biggetjes. Dus je maakt wat los.
Misschien kun je nog een beroep doen op de patroonheilige van de castraten: Sinterklaas Kapoentje. Die weet uit ervaring wat het is, en werd er zeer oud mee.
Maar toch wel een paar opmerkingen.
Wij hebben behoorlijk ervaring met het kweken van biologische, duurzame, grote hanen (klik op hanen), die minimaal 4-5 maanden buiten rond flaneren zonder een foute foot print in de wei achter te laten.
We laten de hun ballen voor wat ze zijn, en braden ze mee, dus kluiven ze af.
De ballen van een grote haan, veel stedelingen zien ze voor nieren aan, hebben max. een doorsnede van ca. 1,5 cm en het zijn al behoorlijke patatten, als ze 3,5 cm in lengte doen.
Ik sta dan ook zeer verwonderd te kijken naar bovenstaande foto met die grote eieren op dat bord. Dat zijn de testes van een struisvogel misschien, maar niet van een haan. Fout gegoogeld.
Die grote kleine dus, worden ook wel apart geserveerd: wij aten testicules de coq in Auvergne tezamen met crêtes de coq (hanenkammen, niet de paddenstoel, maar de lellen van een haan, die nadat ze gekookt zijn, worden gepeld, en dan licht gebakken) in een lauwwarme salade.
Het bleek een uitstekend afrodisiacum. Zeggen de boeren daar ook.
Maar zulke grote ballen, dat moet een struis zijn, of de boerin heeft wraak genomen…
Dit is het mooie van Foodlog. Als ik google op dit onderwerp krijg ik nog niet een kwart van de info die nu zo mooi op een rijtje is gezet. Dankjewel Cecile.