Opinie Je mag niet ongefundeerd beledigen maar toch moeten we het over het kalf hebben

Toch moeten we het over het kalf hebben. Ik betwijfel niet dat veehouders goed voor hun kalveren willen zorgen. Maar dat betekent niet dat er geen punten van zorg en aandacht zijn. Zo gaan kalfjes wel erg jong naar de kalverhouderij, ligt het antibioticagebruik daar nog steeds hoog, en moet de melkveehouderij het zich aantrekken dat Nederlanders wel hun zuivel consumeren maar nauwelijks het bijbehorende kalfsvlees. En waarom zou je niet ter discussie mogen stellen dat het kalf direct na geboorte bij de koe wordt weggehaald?

Problemen in de kalverhouderij stapelen zich op
Om melk te geven moet een koe jaarlijks een kalf krijgen. Slechts een deel is nodig ter vervanging van de melkkoeien. De overige kalveren zijn voor de melkveehouder overbodig en gaan naar de Nederlandse kalverhouderij om ze in 6 tot 12 maanden op te laten fokken voor blank of rosé kalfsvlees.

Op een leeftijd van 14 dagen gaan kalveren naar de kalverhouderij. Dat is erg jong. De maternale weerstand is dan vrijwel weg en het kalf is nog maar net begonnen met opbouw van de eigen weerstand. In Duitsland is onlangs besloten hier per half 2022 28 dagen van te maken. Nog beter is 12 weken, als de weerstand van het kalf vrijwel uitontwikkeld is.

In de stallen van de kalverhouderij heersen er de eerste zes weken veel luchtwegproblemen. Daar wordt veel antibiotica tegen ingezet. Ondanks halvering in de afgelopen 12 jaar ligt dit bij rosé startbedrijven met 69,1 dierdagdoseringen volgens diergeneesmiddelenautoriteit SDa onaanvaardbaar hoog. Bij kalveren gehouden voor blank vlees ligt een kwart boven 23 dierdagdoseringen. Zo hoog is niet vreemd als je bedenkt dat de kalfjes wel heel jong naar de kalverhouderij gaan. Vrijwel elk kalf is van een ander melkveebedrijf met elk z’n specifieke ziektekiemen afkomstig. Het kalvertransport verloopt meestal langs twee verzamelplaatsen waar honderden kalveren bij elkaar komen alvorens naar een kalverhouderij te gaan. Kalveren van ver kunnen ook nog eens besmettelijke dierziekten meebrengen.

Nederlanders consumeren wel veel zuivel consumeren, maar kalfsvlees, in feite een bijproduct van zuivel is, eten ze hooguit met de Kerst of in een restaurant. Het ontbreekt de kalversector kennelijk aan draagvlak in eigen land

Er is alweer jaren terug door Wageningen Universiteit & Research samen met de kalversector een wetenschappelijk onderbouwde dierenwelzijnsmonitor voor de kalversector ontwikkeld die nog steeds niet is ingevoerd. Een gemiste kans, want als je de monitorresultaten van de verschillende bedrijven benchmarkt kun je kalverhouders gericht helpen met verder verbeteren.

Ook is er door WUR met de kalversector onderzoek gedaan naar rubber op de roostervloer voor een zachtere ligplek, maar nog maar weinig kalverhouders hebben dit aangebracht.
En waar in de varkens- en de pluimveesector al veel is geïnvesteerd in ammoniakreductie, worden kalverhouders hier nog maar sinds enkele jaren op aangesproken.

Op verzoek van minister Schouten heeft de kalversector een plan opgeleverd voor snellere verduurzaming, maar de minister heeft dit plan al twee keer als ontoereikend afgewezen.

Kortom, de kalversector heeft oplopend achterstallig onderhoud.

Tot overmaat van ramp raakte de kalverhouderij ook nog eens tijdens de Coronapandemie in een diepe afzetcrisis door de sluiting van de horeca en het grotendeels wegvallen van de export.
Hierin wreekt zich dat Nederlanders wel veel zuivel consumeren, maar kalfsvlees, dat in feite een bijproduct van zuivel is, eten ze hooguit met de Kerst of in een restaurant. Kalfsvlees wordt dan ook voor ruim 95% geëxporteerd. Het ontbreekt de kalversector kennelijk aan draagvlak in eigen land.

Hoogste tijd voor actie
De minister heeft alternatieve scenario’s voor de kalversector laten ontwikkelen. Deze hebben grote, uiteindelijk positieve gevolgen voor het kalf. Zo is er een scenario waarin de kalveren hun hele leven op de melkveehouderij blijven en de kalverhouderij verdwijnt. In een ander scenario blijven de kalveren de eerste drie maanden op het melkveebedrijf. En er is een scenario waarin de kalveren alleen mogen komen van melkveebedrijven in een straal van 100 km.
De minister wil pilots met de scenario’s, maar melkvee- en kalversector reageren bezorgd en lijken niet in te zien dat het de hoogste tijd is om in actie te komen.

Kalf bij de koe
Het kalf direct scheiden van de koe en moederloos opfokken is een bijzondere prestatie van de melkveehouderij. De melkveehouder legt het kalf alleen in een hokje met stro. De eerste paar dagen krijgt het biest uit een zuigfles en daarna kalvermelk uit een emmer. Op een leeftijd van 14 dagen gaan de overtollige kalfjes weg (zie hiervoor) en wordt de rest opgefokt tot melkkoe.

In de vleesrundveehouderij mogen kalfjes lang bij de koe zogen. Als dat kennelijk geen probleem is, moet zoiets toch ook in de melkveehouderij te managen zijn

Ik ga ervan uit dat de melkveehouders het beste met de kalveren voor hebben en ze goed verzorgen. Maar het kalf blijft van nature niet voor niets bij zijn moeder. Zo is dit beter voor de weerstandsopbouw en voor de spijsvertering van het kalf. Het kalf groeit sneller, gedraagt zich socialer in de kudde en vertoont later zelf goed moedergedrag.

Melkveehouders voeren voor het direct scheiden van kalf en koe als argumenten onder andere aan dat dit beter is voor het kalverwelzijn. De koe kan ziektes op het kalf overdragen en als je later kalf en koe moet scheiden geeft dat beide veel stress. Allemaal zaken die zeker aandacht verdienen, maar in de vleesrundveehouderij waar kalfjes lang bij de koe mogen zogen kennelijk geen probleem zijn en die toch in de melkveehouderij ook te managen moeten zijn.

Het ware argument voor het direct scheiden van het kalf, dat de melkveehouder de melk bestemd voor het kalf aan de zuivelfabriek wil verkopen, wordt zelden genoemd. Melkveehouders mogen best melk van koeien winnen, maar anderen mogen best vragen of dat het moederloos opfokken van een zuigeling rechtvaardigt. Er is dan ook niets op tegen om onderzoek te doen naar het opzetten van zuivelketens waarin het kalf enige tijd bij de koe blijft.

Dat kritiek soms wel erg hard binnenkomt en boosheid oproept is te begrijpen, maar melkvee- en kalverhouderij hebben serieuze problemen. Daarmee constructief aan de slag gaan is dringend noodzakelijk.